Kinh tế Trung Quốc tiếp tục đối mặt nhiều thách thức khi sản xuất công nghiệp và doanh số bán lẻ tháng 10/2025 tăng trưởng ở mức thấp nhất trong hơn một năm. Diễn biến này phản ánh sự suy yếu của nhu cầu nội địa và môi trường kinh tế bên ngoài còn nhiều biến động, qua đó đặt ra yêu cầu củng cố động lực tăng trưởng trong nước và hoàn thiện khuôn khổ chính sách điều hành trong thời gian tới.
Ảnh minh họa (Nguồn: Internet)
Diễn biến trái chiều trong sản xuất và tiêu dùng tháng 10
Theo số liệu từ Cục Thống kê Quốc gia Trung Quốc công bố ngày 14/11/2025, sản xuất công nghiệp tháng 10/2025 tăng 4,9% so với cùng kỳ năm trước, thấp hơn đáng kể so với mức 6,5% của tháng 9/2025 và cũng là mức thấp nhất kể từ tháng 8/2024. Hoạt động sản xuất gặp khó khăn khi cả nhu cầu trong nước và thị trường xuất khẩu đều suy yếu, trong khi việc đẩy mạnh sản lượng nhằm đón đầu các thay đổi trong thương mại quốc tế đã phần nào cạn dư địa tăng trưởng của các doanh nghiệp.
Hình 1: Sản xuất công nghiệp và doanh số bán lẻ ở Trung Quốc theo tháng
Nguồn: LSEG Datastream ngày 14/11/2025, Reuters
Cùng thời điểm, doanh số bán lẻ (vốn được xem là chỉ báo quan trọng về sức mua của hộ gia đình) chỉ tăng 2,9%, thấp nhất trong hơn một năm. Dù các chương trình khuyến mại kéo dài trong dịp Singles’ Day đã góp phần hỗ trợ doanh số, tâm lý tiêu dùng nhìn chung vẫn thận trọng hơn so với các năm trước. Điều này diễn ra trong bối cảnh nhiều yếu tố tác động đến thu nhập và kỳ vọng của hộ gia đình, bao gồm xu hướng giảm tốc của thị trường bất động sản và quá trình điều chỉnh chính sách theo hướng giảm bớt hỗ trợ trực tiếp.
Sự suy giảm của cả sản xuất lẫn tiêu dùng đã khiến các nhà kinh tế nhận định rằng các động lực truyền thống của tăng trưởng Trung Quốc (bao gồm xuất khẩu và đầu tư quy mô lớn) đang cho thấy dấu hiệu giảm hiệu quả. Điều này đòi hỏi nền kinh tế phải chuyển sang định hướng tập trung nhiều hơn vào hoạt động tiêu dùng nội địa và nâng cao vai trò của hộ gia đình trong đóng góp vào tăng trưởng.
Áp lực chuyển hướng chính sách và yêu cầu cải thiện cầu nội địa
Một thông điệp nhất quán được các cơ quan hoạch định chính sách Trung Quốc nhấn mạnh trong thời gian gần đây là sự cần thiết phải xử lý các mất cân đối cung - cầu, thúc đẩy tiêu dùng hộ gia đình và củng cố tính tự chủ tài chính của các địa phương. Tuy nhiên, quá trình điều chỉnh này được đánh giá là phức tạp, bởi các biện pháp thúc đẩy tăng trưởng cần được cân nhắc để đảm bảo sự ổn định vĩ mô trong bối cảnh môi trường quốc tế tiếp tục có nhiều biến động khó dự đoán.
Dữ liệu kinh tế cho thấy xuất khẩu bất ngờ giảm mạnh trong tháng 10/2025, phản ánh mức độ khó khăn của doanh nghiệp trong việc mở rộng thị trường và duy trì lợi nhuận trong điều kiện thương mại thay đổi nhanh chóng. Bên cạnh đó, thị trường ô tô (vốn thường tăng trưởng mạnh trong quý IV) lại ghi nhận sự chững lại, ngay cả khi tháng 10 năm nay có thêm một ngày làm việc so với cùng kỳ năm trước. Việc kết thúc chương trình hỗ trợ đổi xe lấy xe mới được coi là một trong những nguyên nhân chính khiến sức mua giảm.
Trong khi đó, đầu tư tài sản cố định tiếp tục cho thấy xu hướng giảm tốc khi 10 tháng đầu năm ghi nhận mức giảm 1,7% so với cùng kỳ, sâu hơn giai đoạn tháng 01 - 9/2025 và thấp hơn dự báo ban đầu. Một số đánh giá cho rằng phần lớn mức tăng hiện nay đến từ khu vực doanh nghiệp nhà nước, đặc biệt trong lĩnh vực hạ tầng, trong khi khu vực tư nhân (vốn đóng vai trò quan trọng trong đổi mới và tạo việc làm) vẫn còn thận trọng trong quyết định đầu tư. Điều này cho thấy khả năng lan tỏa của các biện pháp kích thích hiện tại còn hạn chế, đồng thời đặt ra nhu cầu phải nâng cao hiệu quả của dòng vốn và củng cố niềm tin thị trường.
Hình 2: Biến động giá nhà mới ở Trung Quốc theo tháng và năm
Nguồn: LSEG Datastream ngày 14/11/2025, Reuters
Trong lĩnh vực bất động sản, giá nhà mới tiếp tục giảm và ghi nhận mức giảm nhanh nhất trong một năm. Đây là yếu tố tác động lớn đến tâm lý và năng lực chi tiêu của hộ gia đình, bởi bất động sản vẫn là tài sản chính của phần lớn người dân Trung Quốc. Sự điều chỉnh kéo dài của thị trường này đặt ra thêm thách thức đối với nỗ lực củng cố tiêu dùng nội địa trong ngắn hạn.
Những vấn đề cơ cấu và hàm ý chính sách cho giai đoạn tới
Các nhà nghiên cứu kinh tế cho rằng một số vấn đề mang tính cơ cấu đang ảnh hưởng tới tăng trưởng của Trung Quốc, bao gồm mức độ phụ thuộc lớn vào xuất khẩu, hiệu quả giảm dần của đầu tư công và sự điều chỉnh kéo dài của thị trường bất động sản. Mặc dù có dư địa nhất định để triển khai các biện pháp hỗ trợ tăng trưởng, mức độ can thiệp có thể được cân nhắc thận trọng dựa trên mục tiêu 5% đang nằm trong khả năng đạt được với mức tăng trưởng quý IV/2025 ước tính khoảng 4,5 - 4,6%.
Trong bối cảnh này, việc củng cố nền tảng tăng trưởng từ tiêu dùng hộ gia đình được xem là định hướng quan trọng nhằm giảm phụ thuộc vào các động lực truyền thống. Điều này đòi hỏi tiếp tục cải thiện niềm tin của người tiêu dùng, hỗ trợ ổn định thu nhập và tạo điều kiện cho khu vực tư nhân tham gia mạnh mẽ hơn vào chuỗi giá trị sản xuất, dịch vụ. Đồng thời, nâng cao hiệu quả của đầu tư công, ưu tiên các dự án có tính lan tỏa cao và tránh đầu tư dàn trải sẽ góp phần tăng cường chất lượng tăng trưởng.
Môi trường bên ngoài tiếp tục là yếu tố cần theo dõi chặt chẽ, đặc biệt trong bối cảnh thương mại toàn cầu biến động và nhu cầu quốc tế chậm lại. Việc theo dõi các xu hướng của thị trường quốc tế và chủ động điều chỉnh chính sách sẽ giúp các nền kinh tế, bao gồm cả Việt Nam, có thêm cơ sở để xây dựng các kịch bản điều hành thận trọng, bảo đảm ổn định kinh tế vĩ mô.
Bức tranh kinh tế tháng 10/2025 cho thấy đà phục hồi của Trung Quốc vẫn còn thiếu vững chắc, trong khi các áp lực cơ cấu tiếp tục ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất, đầu tư và tiêu dùng. Những diễn biến này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc củng cố động lực nội địa, tăng cường hiệu quả đầu tư và duy trì ổn định vĩ mô để hướng tới mục tiêu tăng trưởng bền vững. Việc theo dõi sát diễn biến kinh tế Trung Quốc và xu hướng thương mại quốc tế sẽ đóng vai trò quan trọng đối với các nhà hoạch định chính sách trong việc xây dựng các giải pháp điều hành phù hợp, chủ động và thận trọng.
Tài liệu tham khảo
1. Joe Cash (2025). China's economy jolted by weakest factory output, retail sales growth in over a year. Reuters. https://www.reuters.com/world/china/chinas-factory-output-retail-sales-growth-worst-over-year-2025-11-14/
2. Chinadaily (2025). China's retail sales up 2.9% in Oct. https://www.chinadaily.com.cn/a/202511/14/WS69168d77a310d6866eb2979c.html
Toản Trần