Ngày 15/4/2017, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 36/NQ-CP về phiên họp Chính phủ chuyên đề xây dựng pháp luật tháng 4/2017. Trong đó, trên cơ sở thảo luận của các thành viên Chính phủ và kết luận của Thủ tướng Chính phủ tại phiên họp Chính phủ chuyên đề xây dựng pháp luật được tổ chức vào ngày 11/4/2017, Chính phủ đã quyết nghị về dự án Luật cơ cấu lại các tổ chức tín dụng (TCTD) và xử lý nợ xấu.
Thống nhất cơ bản nội dung dự thảo Luật cơ cấu lại các TCTD và xử lý nợ xấu
Cụ thể, Chính phủ thống nhất về sự cần thiết và tính cấp bách của việc cần sớm ban hành khuôn khổ pháp lý riêng, mang tính chuyên ngành để cơ cấu lại các TCTD yếu kém và xử lý nợ xấu.
Chính phủ thống nhất cơ bản với nội dung của dự thảo các quy định về cơ cấu lại các TCTD yếu kém và xử lý nợ xấu do NHNN trình. Trên cơ sở đó, NHNN tiếp thu ý kiến của các thành viên Chính phủ, chỉnh lý, hoàn thiện theo hướng xây dựng dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về xử lý nợ xấu và dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật các TCTD và các luật có liên quan, trình đồng thời Quốc hội cho ý kiến, thông qua tại kỳ họp thứ 3, Quốc hội khóa XIV.
Về một số vấn đề cụ thể, Chính phủ thống nhất định hướng: Phạm vi điều chỉnh của Nghị quyết về xử lý nợ xấu bao gồm việc xử lý các khoản nợ xấu và tài sản bảo đảm các khoản nợ xấu; có cơ chế cho phép Công ty trách nhiệm hữu hạn mua bán nợ Việt Nam (DATC), các doanh nghiệp khác có chức năng kinh doanh mua bán nợ được tham gia bình đẳng vào quá trình xử lý nợ xấu.
Về biện pháp chuyển giao bắt buộc, từ nay, nhà nước không áp dụng biện pháp mua bắt buộc 0 đồng. Trường hợp các TCTD được kiểm soát đặc biệt sau khi đã thực hiện phương án phục hồi mà không thể phục hồi, thì ưu tiên phương án chuyển nhượng cho nhà đầu tư mới, cho TCTD có năng lực tài chính tốt. Các cá nhân, tổ chức gây ra nợ xấu, thất thoát vốn, tài sản... của TCTD vẫn phải chịu trách nhiệm và nghĩa vụ về hậu quả do mình gây ra. Chính phủ quyết định việc chuyển giao bắt buộc TCTD được kiểm soát đặc biệt. Trường hợp không chuyển giao được mà không thể phá sản thì thu hẹp dần hoạt động để xử lý, giải thể, chấm dứt hoạt động.
Chính phủ cũng thống nhất định hướng cần quy định cụ thể về quyền thu giữ tài sản bảo đảm của các khoản nợ xấu của TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, Công ty quản lý tài sản của các TCTD Việt Nam (VAMC) để đảm bảo quyền chủ nợ hợp pháp của TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, VAMC. Việc xây dựng cơ chế này cần dựa trên nguyên tắc kế thừa quy định tại Nghị định 163/2006/NĐ-CP ngày 29/12/2006 về giao dịch bảo đảm và Nghị định số 11/2012/NĐ-CP ngày 22/2/2012 sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 163/2006/NĐ-CP.
Cần có quy định về miễn phí thi hành án; miễn thuế, phí về chuyển nhượng tài sản trong quá trình hợp nhất, sáp nhập, bán toàn bộ phần vốn góp, cổ phần của TCTD được kiểm soát đặc biệt và có cơ chế ưu tiên thanh toán nghĩa vụ nợ của bên được bảo đảm trước khi thực hiện nghĩa vụ thuế của bên bảo đảm để hỗ trợ xử lý nợ xấu của TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, VAMC...
Miễn trách nhiệm với người tham gia thực hiện tái cơ cấu
Về thẩm quyền trong cơ cấu lại TCTD được kiểm soát đặc biệt, cần quy định rõ thẩm quyền của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, NHNN, theo hướng Chính phủ quyết định phương án phá sản, phương án chuyển giao bắt buộc TCTD được kiểm soát đặc biệt; Thủ tướng Chính phủ quyết định chủ trương cơ cấu lại, phê duyệt phương án phục hồi, phương án xử lý pháp nhân đối với NHTM, ngân hàng hợp tác xã, công ty tài chính được kiểm soát đặc biệt; NHNN quyết định chủ trương cơ cấu lại, phê duyệt phương án phục hồi, phương án xử lý pháp nhân đối với quỹ tín dụng nhân dân, tổ chức tài chính vi mô.
Về miễn trách nhiệm đối với người tham gia thực hiện phương án cơ cấu lại TCTD được kiểm soát đặc biệt: Việc quy định về miễn trách nhiệm là cần thiết, tuy nhiên, cần quy định chặt chẽ theo hướng chỉ được miễn trách nhiệm về "kết quả" của việc thực hiện phương án cơ cấu lại TCTD được kiểm soát đặc biệt, khi phương án cơ cấu lại không đạt mục tiêu do nguyên nhân khách quan và những người này đã làm hết trách nhiệm của mình. Trường hợp thực hiện các hành vi vi phạm pháp luật thì vẫn bị xử lý theo quy định của pháp luật hiện hành.
Về nguồn lực, cần quy định đầy đủ về các nguồn lực được sử dụng trong quá trình cơ cấu lại TCTD yếu kém và xử lý nợ xấu, trong đó bao gồm cả việc sử dụng các nguồn hợp pháp khác theo quy định của pháp luật. Trường hợp sử dụng nguồn lực nhà nước, kể cả trường hợp cho vay tái cấp vốn, cho vay đặc biệt với lãi suất thấp hơn lãi suất cho vay tái cấp vốn thông thường thì làm rõ các trường hợp phải sử dụng và phải được Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ chấp thuận.
Việc phân bổ lãi dự thu chỉ áp dụng đối với lãi dự thu phải thoái đã ghi nhận đến 31/12/2016 theo phương án cơ cấu lại được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.
Chính phủ giao NHNN Việt Nam chủ trì, phối hợp với Bộ Tư pháp, Văn phòng Chính phủ và các cơ quan liên quan tiếp thu ý kiến thành viên Chính phủ, hoàn chỉnh dự thảo Nghị quyết về xử lý nợ xấu và dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật các TCTD và các luật có liên quan; giao Thống đốc NHNN thừa ủy quyền Thủ tướng Chính phủ thay mặt Chính phủ ký, trình Quốc hội.
CKH