Sau cuộc họp tháng 7/2025, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) quyết định giữ nguyên lãi suất quỹ liên bang ở mức 4,25 – 4,5%, bất chấp sức ép từ nhiều phía cho rằng cần sớm nới lỏng chính sách. Điểm đáng chú ý là Thống đốc Michelle W. Bowman đã trở thành tiếng nói đối lập hiếm hoi, cảnh báo việc duy trì trạng thái “hạn chế vừa phải” quá lâu có thể gây rủi ro khi kinh tế và thị trường lao động đang phát đi tín hiệu chững lại. Quan điểm này cho thấy sự linh hoạt trong cách tiếp cận chính sách, ưu tiên phản ứng trước diễn biến thực tế thay vì cứng nhắc theo khuôn khổ có sẵn.
Ảnh minh họa (Nguồn: Internet)
Lạm phát hạ nhiệt, nhưng lao động suy yếu
Phát biểu tại Hội nghị thượng đỉnh giám đốc điều hành và lãnh đạo cấp cao năm 2025 của Hiệp hội Ngân hàng Kansas, Colorado Springs, bang Colorado, bà Michelle W. Bowman nhấn mạnh rằng bức tranh lạm phát đã thay đổi đáng kể so với giai đoạn đầu năm. Sau khi loại bỏ các tác động nhất thời từ thuế quan, chỉ số chi tiêu tiêu dùng cá nhân (PCE) lõi tháng 6/2025 chỉ còn dưới 2,5%, tiến gần đáng kể tới mục tiêu 2%. Đây được coi là bước tiến quan trọng, phản ánh lạm phát dịch vụ lõi giảm tốc và thị trường lao động không còn là nguồn gây áp lực giá cả.
Song, điều bà đặc biệt lo ngại nằm ở thị trường việc làm. Tỷ lệ thất nghiệp tháng 7/2025 ở mức 4,2% (thấp theo tiêu chuẩn lịch sử) nhưng đằng sau con số này là những dấu hiệu mong manh: Tăng trưởng việc làm trên bảng lương chỉ đạt trung bình 35.000 việc làm/tháng trong ba tháng gần nhất, thấp hơn nhiều so với giai đoạn đầu năm. Thậm chí, mức điều chỉnh giảm số liệu việc làm tháng 5/2025 và tháng 6/2025 là một trong những đợt điều chỉnh hiếm hoi lớn nhất trong 30 năm qua.
Không chỉ vậy, việc làm mới tập trung bất thường ở các ngành ít nhạy cảm với chu kỳ kinh tế như y tế và dịch vụ xã hội, trong khi nhiều ngành khác rơi vào tình trạng đình trệ. Tỷ lệ việc làm trên dân số cũng giảm mạnh, phản ánh sự suy yếu sâu hơn so với những gì tỷ lệ thất nghiệp cho thấy. Bà Michelle W. Bowman nhận định, nếu nền kinh tế tiếp tục mất đà, doanh nghiệp có thể buộc phải sa thải nhân công, thay vì chỉ giữ lại lực lượng hiện có như hiện nay.
Cần sớm điều chỉnh chính sách
Theo bà Michelle W. Bowman, duy trì chính sách quá thắt chặt trong bối cảnh nhu cầu tiêu dùng giảm tốc, đầu tư nhà ở suy yếu và tín dụng hộ gia đình chịu áp lực lớn có thể đẩy nền kinh tế vào trạng thái giảm tốc sâu hơn. Vì vậy, bà cho rằng Fed nên chủ động “giảm bớt mức độ hạn chế” để phòng ngừa nguy cơ thị trường lao động xấu đi, thay vì chờ đợi dữ liệu thể hiện rõ sự suy thoái.
Điều đáng chú ý là, bà Michelle W. Bowman nhìn nhận tác động từ thuế quan chỉ mang tính “một lần”, không đủ để gây ra cú sốc lạm phát kéo dài. Do đó, bà đề nghị Fed cần “nhìn xuyên qua” những con số lạm phát tạm thời cao hơn để tránh phản ứng thái quá. Lập luận này đối lập với quan điểm thận trọng hơn của nhiều thành viên Ủy ban Thị trường Mở Liên bang (FOMC), những người muốn giữ nguyên lãi suất hiện tại cho tới khi chắc chắn rằng lạm phát ổn định ở mức mục tiêu.
Rủi ro kép trong mục tiêu kép
Cách tiếp cận của bà Michelle W. Bowman cho thấy sự nhấn mạnh vào “rủi ro kép” trong mục tiêu kép của Fed: Toàn dụng lao động và ổn định giá cả. Khi lạm phát đang trên đà tiến gần 2% và những dấu hiệu suy yếu của lao động ngày càng rõ, bà cho rằng trọng tâm chính sách nên chuyển sang bảo vệ việc làm. Đây là quan điểm đáng chú ý trong bối cảnh ký ức về tình trạng thiếu hụt lao động nghiêm trọng hậu đại dịch vẫn còn mới mẻ. Bà Michelle W. Bowman cảnh báo, nếu Fed chậm hành động, tình trạng yếu kém trong thị trường lao động có thể nhanh chóng biến thành một vòng xoáy tiêu cực - nhu cầu suy yếu, sa thải tăng lên, rồi lại tiếp tục kéo nhu cầu đi xuống. Ngược lại, nới lỏng sớm sẽ giúp giữ cho thị trường việc làm ở trạng thái cân bằng, đồng thời vẫn đảm bảo tiến trình đưa lạm phát về mục tiêu.
Đặt chính sách trong trạng thái linh hoạt
Bài phát biểu của bà Michelle W. Bowman còn gửi đi một thông điệp về tính linh hoạt: Chính sách tiền tệ không đi theo lộ trình định sẵn, mà phải dựa vào dữ liệu mới nhất và triển vọng thực tế. Bà nhấn mạnh rằng mỗi cuộc họp FOMC cần đánh giá lại tình hình và điều chỉnh quyết định theo cả hai chiều rủi ro - lạm phát và việc làm. Đây là lời nhắc nhở quan trọng trong bối cảnh dữ liệu lao động gần đây ngày càng khó giải thích, một phần do thay đổi trong nhập cư và tỉ lệ phản hồi khảo sát.
Điều này cũng cho thấy bà Michelle W. Bowman không chủ trương một chu kỳ cắt giảm mạnh và nhanh, mà là tiến trình “dần dần đưa lãi suất về mức trung hòa”. Bằng cách đó, Fed vừa tránh cú sốc chính sách, vừa duy trì sự tin cậy trên thị trường.
Tầm nhìn chính sách trong bối cảnh toàn cầu
Phân tích quan điểm của bà Michelle W. Bowman cũng cần đặt trong bối cảnh rộng hơn: Lãi suất cao kéo dài đang gây áp lực lên thị trường nhà ở Mỹ, nơi giá giảm và giao dịch chững lại; đồng thời, tín dụng hộ gia đình, đặc biệt là nhóm thu nhập thấp, đang bị bào mòn bởi nợ thẻ tín dụng. Nếu Fed duy trì chính sách quá thắt chặt, tác động lan tỏa không chỉ trong nước mà còn trên thị trường toàn cầu, nơi đồng USD mạnh lên gây thêm áp lực cho các nền kinh tế mới nổi.
Trong khi Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) và Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BOJ) đang theo dõi sát diễn biến lạm phát, thì động thái của Fed vẫn giữ vai trò định hình xu hướng toàn cầu. Việc bà Michelle W. Bowman nhấn mạnh đến nhu cầu linh hoạt và chuyển trọng tâm sang lao động cho thấy một sự điều chỉnh trong tư duy chính sách - từ chống lạm phát đơn thuần sang cân bằng cả hai mục tiêu trong bối cảnh nền kinh tế bước vào giai đoạn nhạy cảm.
Hàm ý chính sách
Qua phát biểu của bà Michelle W. Bowman đã đặt ra một câu hỏi quan trọng: Liệu Fed có nên tiếp tục kiên định với chính sách hạn chế khi lạm phát đang trên đường trở lại mục tiêu, trong khi lao động - trụ cột của nền kinh tế - đang phát đi tín hiệu yếu kém? Có thể nói, câu trả lời là “không”. Thay vào đó, Fed cần hành động sớm, từng bước điều chỉnh để phòng ngừa rủi ro, bảo vệ việc làm và duy trì đà tăng trưởng.
Bên cạnh đó, điều này có thể định hình hướng đi của chính sách tiền tệ Mỹ trong thời gian còn lại của năm 2025. Và dù chưa chắc đã trở thành đồng thuận, nó vẫn phản ánh sự dịch chuyển quan trọng trong tư duy hoạch định chính sách của Fed: Đặt nền kinh tế thực tế - với tất cả những biến động và rủi ro - vào trung tâm của mọi quyết định.
Xuân Mai (Theo Fed)