Ngành Ngân hàng đã vào cuộc rất sớm triển khai lồng ghép mục tiêu phát triển bền vững

Tọa đàm đánh giá tình hình triển khai kế hoạch hành động của ngành ngân hàng thực hiện Chiến lược tăng trưởng xanh quốc gia giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến 2050 nằm trong khuôn khổ Kế hoạch hoạt động năm 2025 của Dự án “Chương trình cải cách kinh tế vĩ mô-Hỗ trợ tăng trưởng xanh” giai đoạn 2023-2026 do Chính phủ Đức tài trợ; theo Biên bản ghi nhớ thỏa thuận hợp tác giữa NHNN và IFC trong giai đoạn 2022-2026 về tăng trưởng xanh và phát triển hệ thống ngân hàng Việt Nam, phù hợp với định hướng của NHNN về ngân hàng xanh và vai trò của hoạt động ngân hàng trong phát triển bền vững.

Phát biểu khai mạc Tọa đàm, Phó Thống đốc Thường trực NHNN Đào Minh Tú cho biết, trước những tác động ngày càng rõ nét của biến đổi khí hậu, vấn đề suy thoái môi trường đến phát triển kinh tế và ổn định xã hội, tăng trưởng xanh không còn là một lựa chọn mà đã trở thành một yêu cầu cấp thiết đối với các quốc gia trên thế giới – đặc biệt là các nước đang phát triển như Việt Nam. Chính vì vậy, chuyển đổi sang mô hình tăng trưởng xanh – phát triển kinh tế đi đôi với bảo vệ môi trường và sử dụng hiệu quả tài nguyên là xu thế tất yếu để Việt Nam hướng đến một tương lai bền vững, bao trùm và thịnh vượng.

Thời gian qua, vấn đề về tăng trưởng xanh được Quốc hội, Chính phủ Việt Nam đặc biệt quan tâm thúc đẩy, đề ra các định hướng, mục tiêu về bảo vệ môi trường, phát triển bền vững phù hợp với yêu cầu, điều kiện phát triển của đất nước qua từng thời kỳ thông qua Chiến lược tăng trưởng xanh quốc gia các giai đoạn 2011-2020; giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn 2025 và thông qua những cam kết mạnh mẽ của Việt Nam về phát triển bền vững, giảm phát thải khí nhà kính như: Cam kết của Việt Nam tại Chương trình nghị sự 2030 vì sự phát triển bền vững tại Hội nghị thượng đỉnh của Liên hợp quốc; Thỏa thuận Paris về biến đổi khí hậu; cam kết mục tiêu NetZero tại Hội nghị COP26.

Đặc biệt là Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 với mục tiêu tăng trưởng xanh góp phần thúc đẩy cơ cấu lại nền kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng, nhằm đạt được thịnh vượng về kinh tế, bền vững về môi trường và công bằng về xã hội; hướng tới nền kinh tế xanh, trung hòa các-bon và đóng góp vào mục tiêu hạn chế sự gia tăng nhiệt độ toàn cầu. Chính phủ Việt Nam cũng đã ban hành Kế hoạch hành động Tăng trưởng xanh bao gồm 18 chủ đề, 57 nhóm nhiệm vụ và 134 hoạt động cụ thể cho các Bộ, ngành, địa phương. Về nguồn lực thực hiện Chiến lược, bên cạnh nguồn ngân sách nhà nước, nguồn huy động quốc tế, Chính phủ đều đặt yêu cầu trọng tâm phải thúc đẩy tín dụng xanh, đáp ứng nhu cầu vốn chuyển đổi nền kinh tế.

Xác định vai trò quan trọng của nguồn vốn tín dụng ngân hàng thực hiện Chiến lược tăng trưởng xanh quốc gia, Phó Thống đốc Đào Minh Tú cho biết, NHNN đã vào cuộc rất sớm, từ năm 2015 đã lồng ghép mục tiêu phát triển bền vững trong các văn bản chỉ đạo công tác tín dụng; Chỉ thị thúc đẩy tăng trưởng tín dụng xanh và quản lý rủi ro môi trường và xã hội trong hoạt động cấp tín dụng; đặt ra yêu cầu tăng dần tỷ trọng tín dụng đầu tư cho các dự án xanh, phát triển ngân hàng xanh tại các Chiến lược; Đề án phát triển của Ngành ngân hàng thông qua các giải pháp tăng cường nhận thức, năng lực thực thi của toàn ngành về tăng trưởng xanh.

Đặc biệt, năm 2023, NHNN tiếp tục ban hành Kế hoạch hành động của toàn Ngành triển khai Chiến lược quốc gia về tín dụng xanh giai đoạn 2021-2030 và các Đề án về chống biến đổi khí hậu của Việt Nam, với 7 nhóm nhiệm vụ đồng bộ, toàn diện cho các đơn vị Vụ, Cục, chi nhánh của NHNN, và các TCTD.

Sau gần 2 năm triển khai Kế hoạch hành động của ngành đã đạt nhiều kết quả tích cực. "Nhận thức về yêu cầu phát triển bền vững có sự chuyển biến rõ rệt, nhiều tổ chức tín dụng (TCTD) đã thành lập Ban Chỉ đạo chuyển đổi xanh, chuyển đổi số, lồng ghép mục tiêu tăng trưởng xanh vào chiến lược kinh doanh, tích cực huy động nguồn lực tham gia tài trợ vốn cho các lĩnh vực xanh, từ đó tăng dần quy mô và tốc độ dư nợ tín dụng xanh", Phó Thống đốc cho biết.

Toàn cảnh Tọa đàm

Tính đến tháng 3/2025 đã có 58 TCTD phát sinh dư nợ xanh (năm 2017 chỉ có 15 TCTD), tốc độ tăng trưởng bình quân dư nợ tín dụng xanh giai đoạn 2017-2024 đạt trên 21%/năm, cao hơn tốc độ tăng trưởng dư nợ tín dụng chung cho nền kinh tế. Đã có có 57 TCTD thực hiện đánh giá rủi ro môi trường và xã hội với dư nợ 3,62 triệu tỷ đồng, tăng hơn 15 lần so với thời điểm 2017. Nhiều TCTD đã công bố báo cáo phát triển bền vững, tăng tính giải trình và minh bạch, ngày càng khẳng định uy tín và vị thế của mình.

Tuy nhiên, Phó Thống đốc Đào Minh Tú cũng thẳng thắn nhìn nhận thực tế việc triển khai Kế hoạch hành động của ngành ngân hàng còn không ít khó khăn. Đơn cử, việc triển khai chưa đồng đều, nhiều TCTD chưa báo cáo NHNN, chưa phát sinh tín dư nợ tín dụng xanh. Kết quả tín dụng xanh chưa cao mặc dù còn nhiều dư địa phát triển, do thiếu khung pháp lý về Danh mục xanh. Công cụ thẩm định rủi ro còn hạn chế, thời gian hoàn vốn của dự án đầu tư xanh dài, hiệu quả tài chính chưa rõ ràng. Việc huy động nguồn lực, đặc biệt là nguồn lực tài chính xanh quốc tế còn hạn chế.

Bên cạnh đó là yêu cầu ngày càng cao về quản trị, chất lượng nguồn nhân lực ngân hàng trong lĩnh vực môi trường, xã hội, khí hậu để nhận diện, thẩm định quản lý, giám sát khoản cấp tín dụng cũng như tư vấn, hỗ trợ khách hàng đáp ứng các tiêu chí mới của quốc tế về phát thải;…. Để giải quyết những khó khăn này không chỉ có sự nỗ lực của ngành ngân hàng mà cần phối hợp đồng bộ các cơ quan quản lý Nhà nước, sự hỗ trợ chia sẻ kinh nghiệm và nguồn lực của các tổ chức quốc tế.

Trong khi đó, theo Phó Thống đốc, năm 2025 là năm có ý nghĩa quan trọng đánh giá 5 năm triển khai chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021-2025. Đây cũng là cơ hội để ngành ngân hàng đánh giá khách quan, toàn diện những kết quả đã đạt được, nhận diện những khó khăn, vướng mắc còn tồn tại, làm cơ sở cho việc điều chỉnh, hoàn thiện định hướng giải pháp, nhằm thúc đẩy thực hiện Kế hoạch hành động của ngành ngân hàng hiệu quả hơn, góp phần đạt được mục tiêu của chiến lược tăng trưởng xanh quốc gia giai đoạn tới.

Trên tinh thần đó, NHNN phối hợp với GIZvà IFC tổ chức Tọa đàm “Đẩy mạnh triển khai Kế hoạch hành động của ngành ngân hàng thực hiện Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021-2030” với mục đích tăng cường đối thoại, trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm trong nước và quốc tế về tín dụng xanh, ngân hàng xanh, từ đó hỗ trợ nâng cao năng lực chuyển đổi xanh hiệu quả hơn cho ngành ngân hàng Việt Nam. Đặc biệt, các TCTD sẽ được chia sẻ Sổ tay hướng dẫn Hệ thống quản lý rủi ro môi trường và xã hội trong hoạt động cấp tín dụng do NHNN và IFC phối hợp biên soạn.

Phó Thống đốc kỳ vọng các chuyên gia và NHTM sẽ tập trung vào 4 nội dung.

Một là, việc triển khai Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021–2030 thời gian qua tại các NHTM, vướng mắc khó khăn trong quá trình thực hiện đặc biệt là về thế chế; Kinh nghiệm của tổ chức quốc tế trong vấn đề này.

Hai là, xác định đối tượng, danh mục ưu đầu tư, cũng như những chính sách ưu đãi, lộ trình hỗ trợ cho doanh nghiệp, tăng trưởng xanh.

Ba là, nguồn lực các NHTM dành cho tín dụng xanh.

Bốn là, nhận diện rõ rủi ro trong triển khai tín dụng xanh để các TCTD đưa ra những hướng dẫn, cách triển khai tín dụng xanh phù hợp.

Trong đó, Phó Thống đốc nhấn mạnh việc ra mắt sổ tay Hệ thống quản lý rủi ro về môi trường xã hội trong hoạt động cấp tín dụng là sức thiết thực, "cầm tay chỉ việc" cho các tổ chức tín dụng trong việc xây dựng quy trình cụ thể và phù hợp theo tính chất từng ngân hàng và khoản vay.

“Đây là tài liệu tham khảo có tính thực tiễn cao, giúp các tổ chức tín dụng tăng cường quản lý rủi ro theo các thông lệ quốc tế tốt nhất, góp phần triển khai hiệu quả Kế hoạch hành động ngành ngân hàng thực hiện Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh”, Phó Thống đốc Đào Minh Tú khẳng định và tin tưởng rằng, với sự tham gia tích cực, trách nhiệm với chuyên môn sâu, tọa đàm sẽ mang lại nhiều thông tin bổ ích, thiết thực, góp phần thúc đẩy hoạt động của hệ thống ngân hàng Việt Nam hiệu quả hơn trong hành trình hướng tới tăng trưởng xanh và phát triển bền vững.

Trong thời gian tới, NHNN mong muốn tiếp tục nhận được hỗ trợ từ phía Chính phủ Đức, GIZ, IFC và SECO trong việc triển khai có hiệu quả các hoạt động hợp tác về tài chính bền vững nói riêng và các hợp tác tăng cường phát triển của hệ thống ngân hàng Việt Nam nói chung.

Hương Giang