Trao đổi tại Tọa đàm với chủ đề: “Thực hành Báo cáo Phát triển bền vững trong lĩnh vực ngân hàng với giải pháp AI”do Thời báo Ngân hàng phối hợp với Hiệp hội Kế toán Công chứng Anh quốc (ACCA) tổ chức sáng nay (21/5), TS. Lê Hùng Cường - Phó Tổng Giám đốc FPT Digital, Tập đoàn FPT nhấn mạnh, trí tuệ nhân tạo (AI) là chìa khoá giúp doanh nghiệp tháo gỡ thách thức dữ liệu ESG, đơn giản hoá hoạt động lập báo cáo. Từ đó khai thông nguồn vốn xanh từ các tổ chức tài chính, ngân hàng.
TS. Lê Hùng Cường - Phó Tổng Giám đốc FPT Digital, Tập đoàn FPTnhấn mạnh, trí tuệ nhân tạo (AI) là chìa khoá giúp doanh nghiệp tháo gỡ thách thức dữ liệu ESG, đơn giản hoá hoạt động lập báo cáo (Ảnh: H. Giáp)
Theo ông Cường, xu hướng thế giới chuyển từ “tự nguyện” sang “phải có” đối với hoạt động công bố báo cáo phát triển bền vững, tuy nhiên các doanh nghiệp còn gặp nhiều khó khăn trong việc thu thập và phân tích dữ liệu. Kết quả khảo sát hơn 200 doanh nghiệp tại Việt Nam cho biết 67% doanh nghiệp chưa hoặc mới xác định một số chỉ tiêu liên quan đến ESG; 47% doanh nghiệp chưa nắm rõ cách thức thu thập và xử lý dữ liệu ESG; 71% doanh nghiệp chưa trang bị đủ kiến thức về dữ liệu cần thiết để báo cáo; 70% doanh nghiệp không có hoặc ít khi công bố báo cáo ESG ra bên ngoài.
Trong bối cảnh đó, FPT ứng dụng công nghệ số và AI trong hoạt động thu thập, theo dõi và giám sát các chỉ số ESG. Theo ông Cường, thực tế, các dữ liệu ESG nằm rải rác ở các lĩnh vực trọng yếu khác nhau trong điều hành và quản trị của doanh nghiệp, do vậy cần được xác định và phân tách chính xác. Để làm được điều đó, AI là chìa khoá giúp doanh nghiệp tháo gỡ thách thức dữ liệu ESG, đơn giản hoá hoạt động lập báo cáo, từ đó khai thông nguồn vốn xanh từ các tổ chức tài chính, ngân hàng.
Đối với báo cáo ESG truyền thống tại các doanh nghiệp còn gặp nhiều bất cập do phân tán, tốn thời gian và thiếu phân tích theo thời gian thực. Dữ liệu ESG phân tán đến từ nhiều phòng ban và hệ thống khác nhau; thiếu chuẩn hóa theo khung quốc tế (GRI, ISSB). Quá trình lập báo cáo thủ công, mất thời gian và dễ sai sót.
Trong khi đó, hệ thống báo cáo và công bố thông tin ứng dụng AI giúp tự động thu thập và chuẩn hóa dữ liệu ESG từ nhiều nguồn AI tích hợp dữ liệu từ hệ thống ERP, IoT, báo cáo... Đối chiếu dữ liệu thực tế với tiêu chí GRI, ISSB để chuẩn hóa, đồng thời, tự động lập báo cáo và kiểm toán dữ liệu ESG nhằm kiểm tra tính đầy đủ, chính xác và minh bạch trước khi công bố.
Đại diện FPT cũng đưa ra kinh nghiệm quốc tế trong việc sử dụng AI khơi thông vốn xanh cho SME thông qua tự động hoá, đánh giá báo cáo ESG. Một ví dụ điển hình đó là cơ quan Tiền tệ Singapore (MAS) sử dụng AI để chấm điểm báo cáo ESG của các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME). Theo đó, MAS đã phát triển nền tảng kỹ thuật số Gprnt để đơn giản hóa việc thu thập và báo cáo dữ liệu ESG cho các doanh nghiệp, đặc biệt là SME nhằm tăng cường khả năng tiếp cận vốn xanh.
Giải pháp được sử dụng là sử dụng AI và các công cụ kỹ thuật số để giúp doanh nghiệp đo lường, báo cáo và hành động dựa trên dữ liệu bền vững của họ. Tích hợp dữ liệu từ các nguồn như hóa đơn, tiêu thụ năng lượng và chuỗi cung ứng để tự động phân loại và chấm điểm ESG cho các SME.
Nhờ đó, thời gian xét duyệt khoản vay giảm đáng kể, tăng khả năng tiếp cận vốn xanh cho các SME, giúp các ngân hàng tuân thủ các yêu cầu về báo cáo ESG một cách hiệu quả hơn. Có thể thấy, Gprnt đóng vai trò là cầu nối giữa các doanh nghiệp và tổ chức tài chính, giúp minh bạch hóa dữ liệu ESG và thúc đẩy giải ngân vốn xanh dựa trên hiệu suất thực tế.
Một ví dụ khác đó là, Ngân hàng Thanh toán Quốc tế (BIS), Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB), Ngân hàng Trung ương Tây Ban Nha và Ngân hàng Trung ương Đức đã hợp tác trong khuôn khổ dự án Gaia để phát triển công cụ đánh giá KPI ESG các tổ chức tài chính. Thông qua việc sử dụng AI để phân tích các báo cáo tài chính và ESG của 187 tổ chức tài chính nhằm theo dõi 20 chỉ số KPI liên quan đến rủi ro khí hậu, phát thải carbon, phát hành trái phiếu xanh và cam kết Net Zero.
Kết quả, xử lý hơn 2.300 tài liệu bao gồm báo cáo tài chính, báo cáo ESG và các tài liệu công khai khác. Độ chính xác đạt 98% trong việc xác định các tài liệu không chứa thông tin rủi ro khí hậu và 80% trong việc phân loại rủi ro khí hậu từ các tài liệu có liên quan. Hệ thống cho phép bổ sung nhanh chóng các KPI mới hoặc tổ chức mới, giúp mở rộng quy mô phân tích rủi ro khí hậu một cách hiệu quả. Nhờ đó, Gaia giúp các ngân hàng trung ương và tổ chức tài chính đánh giá rủi ro khí hậu một cách nhanh chóng và chính xác, từ đó hỗ trợ hoạch định chính sách, kiểm soát rủi ro môi trường cho các tổ chức tài chính dựa trên dữ liệu thực tế.
Đối với Việt Nam, FPT cũng đã triển khai thành công giải pháp VertZéro tại nhiều doanh nghiệp tại Việt Nam, mang lại giá trị thực tiễn cho cả khối ngân hàng và các doanh nghiệp sản xuất trong hành trình quản lý và báo cáo phát thải hiệu quả. Đơn cử như triển khai phần mềm VertZero để kiểm kê khí nhà kính phạm vi 1,2 cho một ngân hàng tại Việt Nam. Bên cạnh đó, FPT cũng xây dựng hệ sinh thái công nghệ ESG-AI “Make in Vietnam”, hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi và tiếp cận dòng vốn xanh…
Quỳnh Trang