Chiều 2/6, tại Hội nghị triển khai Nghị quyết 201/2025/QH15 của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển nhà ở xã hội (NOXH), Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) Phạm Thanh Hà cho biết, bám sát chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, ngành Ngân hàng luôn xác định cần phải ưu tiên nguồn vốn tín dụng cho phát triển NOXH và đã thực hiện các giải pháp để góp phần hỗ trợ thúc đẩy cho vay NOXH.
Phó Thống đốc Phạm Thanh Hà phát biểu tại hội nghị
Ưu tiên vốn tín dụng, triển khai đồng bộ theo Nghị quyết 33
Ngay từ khi triển khai chương trình tín dụng theo Nghị quyết 33/NQ-CP, NHNN đã phối hợp chặt chẽ với các Bộ, ngành và địa phương, đồng thời chỉ đạo các ngân hàng thương mại (NHTM) và chi nhánh NHNN tại các tỉnh, thành phố tích cực vào cuộc. Đường dây nóng được thiết lập; từng chủ đầu tư, từng dự án đều được rà soát để đánh giá cụ thể khó khăn, vướng mắc trong tiếp cận nguồn vốn vay.
Tính đến nay, NHNN đã ban hành 11 văn bản chỉ đạo các tổ chức tín dụng (TCTD) và chi nhánh NHNN địa phương nhằm tháo gỡ các điểm nghẽn. Đồng thời, NHNN đã phối hợp Bộ Xây dựng tổ chức và tham gia 10 hội nghị thúc đẩy triển khai chương trình. Riêng trong năm 2025, theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, NHNN đã ban hành Công văn số 55/NHNN-TD ngày 3/1/2025 cho phép các NHTM tham gia chương trình không phải tính dư nợ cho vay vào chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng hằng năm. Bên cạnh đó, NHNN cũng có hai văn bản chỉ đạo các TCTD thường xuyên rà soát quy trình, thủ tục, hồ sơ, điều kiện vay theo hướng tạo thuận lợi hơn cho người dân và doanh nghiệp, trên cơ sở vẫn bảo đảm tuân thủ pháp luật.
Cùng với đó, NHNN đã yêu cầu các chi nhánh NHNN địa phương phối hợp với sở, ngành của các tỉnh, thành để làm việc với các NHTM và chủ đầu tư từng dự án để nắm bắt sát sao tình hình, từ đó đề xuất giải pháp tháo gỡ khó khăn một cách hiệu quả.
Về kết quả triển khai, theo báo cáo của NHNN, đến nay có 9 NHTM đăng ký tham gia chương trình với tổng hạn mức 145.000 tỷ đồng. Về lãi suất cho vay, để tạo điều kiện thuận lợi, NHNN đã liên tục chỉ đạo các TCTD tiết giảm chi phí, áp dụng công nghệ thông tin và các biện pháp điều hành khác để hạ lãi suất. Kể từ khi chương trình được triển khai, NHNN đã 5 lần thông báo điều chỉnh lãi suất theo hướng giảm dần. Hiện nay, lãi suất cho vay đã giảm xuống còn 6,6%/năm đối với chủ đầu tư và 6,1%/năm đối với người mua nhà.
Tính đến ngày 30/4/2025, đã có 38/63 UBND tỉnh, thành phố gửi văn bản hoặc công bố danh mục các dự án NOXH tham gia chương trình. Tổng cộng có khoảng 100 dự án trên toàn quốc được đưa vào danh mục. Các NHTM đã cam kết cấp tín dụng khoảng 7.800 tỷ đồng cho các dự án này, với doanh số giải ngân đạt 3.866 tỷ đồng. Trong đó, phần cấp cho chủ đầu tư là 3.281 tỷ đồng và phần cho người mua nhà là 585 tỷ đồng.
Qua tổng hợp báo cáo của các chi nhánh NHNN tỉnh, thành phố cho thấy trong 100 dự án trên toàn quốc thì tình hình cấp tín dụng đối với chủ đầu tư dự án như sau:
- Có 53 dự án đã được vay vốn, trong đó: (i) 25 dự án đã ký hợp đồng tín dụng theo Chương trình; (ii) 28 dự án đã được vay vốn tín dụng tại các TCTD hoặc các quỹ hỗ trợ của địa phương.
- Có 28 dự án không có nhu cầu vay vốn do đang tự chủ động thu xếp được nguồn vốn, hoặc do dự án chưa đến giai đoạn cần huy động vốn, đã huy động được nguồn vốn từ người mua nhà do dự án đã mở bán, hoặc chưa hoàn tất pháp lý.
- Có 19 dự án còn lại đa phần mới được công bố nên các NHTM đang thẩm định, tiếp cận khách hàng để xem xét cho vay.
Theo Phó Thống đốc, bước đầu triển khai Chương trình cho vay nhà ở theo Nghị quyết 33 còn gặp một số khó khăn, doanh số giải ngân chưa cao do thiếu hụt nguồn cung NOXH. Tuy nhiên, với sự chỉ đạo sát sao của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và nỗ lực của ngành Ngân hàng, doanh số giải ngân đã có sự cải thiện qua thời gian, tháng sau cao hơn tháng trước, tương ứng với nguồn cung NOXH gia tăng. Số dự án chủ đầu tư đã tiếp cận được nguồn vốn tín dụng đạt 53/100 dự án được công bố.
Về nghiên cứu, đề xuất các gói tín dụng ưu đãi cho người trẻ dưới 35 tuổi mua nhà ở xã hội, NHNN đã chủ trì buổi làm việc với các NHTM và trên cơ sở kết quả đăng ký tham gia của các NHTM, ngày 29/5/2025, NHNN đã ban hành Công văn số 4290/NHNN-TD về triển khai cho vay người trẻ dưới 35 tuổi mua NOXH với lãi suất ưu đãi trong 15 năm. Trong đó: 5 năm đầu tiên, lãi suất thấp hơn 2%/năm; 10 năm tiếp theo: thấp hơn 1%/năm so với lãi suất cho vay bình quân VND trung dài hạn thông thường.
Chính sách tín dụng này không chỉ hỗ trợ tiếp cận nhà ở cho lực lượng lao động trẻ mà còn góp phần khuyến khích họ an cư, lập nghiệp, ổn định cuộc sống, từ đó đóng góp tích cực cho tăng trưởng và phát triển xã hội.
Kiến nghị tháo gỡ điểm nghẽn, tăng nguồn cung và hiệu quả triển khai
Tại hội nghị, Phó Thống đốc Phạm Thanh Hà cho biết, qua rà soát, NHNN nhận thấy, khó khăn vướng mắc lớn nhất trong việc triển khai Chương trình do nguồn cung NOXH còn hạn chế. Đến nay mới có 38 tỉnh, thành phố công bố danh mục; nhiều địa phương hiện nay chưa có danh mục dự án. Vì vậy, để đẩy nhanh tiến độ triển khai Chương trình, tránh việc ngân hàng phải dành nguồn lực lớn cho vay trong khi nhu cầu còn hạn chế, NHNN đề nghị các Bộ, cơ quan khẩn trương triển khai các giải pháp đã được đề ra tại Nghị quyết 201/2025/QH15, đặc biệt là nội dung giải pháp thành lập Quỹ nhà ở quốc gia và các giải pháp để tăng nguồn cung.
Kiến nghị Bộ Xây dựng phối hợp với các địa phương rà soát đánh giá, nhu cầu của người dân tại các địa phương để có định hướng phát triển nhà ở phù hợp; rà soát các vướng mắc tại các dự án để có giải pháp tháo gỡ khó khăn để tăng nguồn cung NOXH tại địa bàn. Cùng với đó, phối hợp với các cơ quan xây dựng kế hoạch nhu cầu vốn tín dụng cụ thể đối với từng dự án NOXH theo từng năm để các NHTM chủ động cân đối nguồn vốn để cho vay tránh lãng phí nguồn lực; đánh giá nhu cầu của người dân tại các địa phương là mua hay thuê nhà để xây dựng định hướng phát triển NOXH phù hợp với nhu cầu.
Ngoài ra, với các địa phương, cần tiếp tục rà soát, khẩn trương công bố danh mục các dự án NOXH, nhà ở công nhân, dự án cải tạo, xây dựng lại chung cư để các NHTM có cơ sở xem xét, cho vay.
Đỗ Phạm