Sau khi Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) hạ lãi suất điều hành lần đầu tiên trong năm vào ngày 17/9/2025, bốn ngân hàng thương mại hàng đầu của Mỹ gồm JPMorgan Chase, Citigroup, Wells Fargo và Bank of America đã đồng loạt điều chỉnh giảm lãi suất cơ bản từ 7,5% xuống 7,25%. Động thái này vừa giúp người tiêu dùng giảm bớt chi phí đi vay, vừa phản ánh những tín hiệu thận trọng về tăng trưởng và thị trường lao động Mỹ.
Ảnh minh họa (Nguồn: Internet)
Lãi suất cơ bản giảm: Cú hích từ chính sách tiền tệ của Fed
Quyết định hạ lãi suất thêm 25 điểm cơ bản của Fed - lần đầu tiên kể từ tháng 12 năm ngoái - đánh dấu sự chuyển hướng quan trọng trong chính sách tiền tệ. Các ngân hàng lớn ngay lập tức đồng loạt hạ lãi suất cơ bản, mức lãi suất dành cho khách hàng có tín nhiệm cao nhất, thường là các tập đoàn lớn. Đây cũng là thước đo tham chiếu cho nhiều loại sản phẩm tín dụng khác, từ vay thế chấp nhà ở, vay tiêu dùng, vay doanh nghiệp nhỏ cho tới thẻ tín dụng.
Khi lãi suất cơ bản giảm, chi phí vay vốn đối với người dân và doanh nghiệp cũng giảm theo. Điều này có thể khuyến khích nhu cầu vay mới, từ đó mở rộng hoạt động tín dụng của hệ thống ngân hàng. Với các hộ gia đình, lãi suất thấp giúp giảm gánh nặng trả nợ vay mua nhà, mua xe hoặc các khoản vay cá nhân. Với doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp nhỏ và vừa, chi phí vốn rẻ hơn mở ra cơ hội tiếp cận vốn dễ dàng hơn, nhất là khi các tiêu chuẩn cho vay đã bị siết chặt trong thời kỳ lãi suất cao.
Dù vậy, điểm đáng chú ý là Fed đưa ra quyết định này trong bối cảnh lạm phát vẫn cao hơn mức mục tiêu 2%. Điều đó cho thấy ưu tiên của cơ quan điều hành đã dịch chuyển: Thay vì tập trung hoàn toàn vào kiềm chế giá cả, Fed giờ đây quan tâm nhiều hơn tới rủi ro suy yếu tăng trưởng và thất nghiệp gia tăng.
Tín hiệu cảnh báo từ thị trường lao động và hoạt động kinh doanh
Thực tế, thị trường lao động Mỹ đang phát đi những tín hiệu không mấy tích cực. Số đơn xin trợ cấp thất nghiệp đã tăng lên mức cao nhất trong gần bốn năm - một dấu hiệu cho thấy sự chững lại trong tạo việc làm. Ông Richard Flynn - Giám đốc điều hành công Charles Schwab UK, nhận định rằng mặc dù đầu mùa hè còn kỳ vọng giữ nguyên lãi suất, song tình hình việc làm xấu đi nhanh hơn dự kiến đã khiến Fed phải hành động.
Ngoài ra, những bất định trong môi trường thương mại đã khiến nhiều doanh nghiệp tạm hoãn kế hoạch tuyển dụng. Điều này làm tốc độ tạo việc làm trở nên khiêm tốn, tạo thêm lo ngại về nguy cơ đình trệ của thị trường lao động. Khi hoạt động tuyển dụng chậm lại, niềm tin tiêu dùng cũng có nguy cơ bị ảnh hưởng, kéo theo tác động dây chuyền tới tổng cầu nền kinh tế.
Ở chiều ngược lại, chi phí vay vốn rẻ hơn có thể trở thành động lực mới. Với ngân hàng, việc lãi suất giảm có thể thúc đẩy số lượng khoản vay được phê duyệt, từ đó gia tăng quy mô tài sản sinh lãi trên bảng cân đối kế toán. Điều này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh các ngân hàng Mỹ cần duy trì lợi nhuận trong môi trường nhiều biến động.
Đối với doanh nghiệp nhỏ (vốn chiếm tỷ trọng lớn trong nền kinh tế) việc dễ dàng tiếp cận vốn có thể giúp khởi động lại hoạt động sản xuất, tuyển dụng và đầu tư. Khi các doanh nghiệp này hồi phục, tiêu dùng hộ gia đình cũng được hỗ trợ, tạo ra vòng xoáy tích cực cho tăng trưởng.
Rủi ro vĩ mô và sự thận trọng của giới ngân hàng
Dù có những tín hiệu hỗ trợ từ lãi suất thấp, rủi ro vĩ mô vẫn bao trùm nền kinh tế Mỹ. Ông Jamie Dimon, CEO ngân hàng JPMorgan Chase, cảnh báo rằng nhiều yếu tố vẫn chưa thể đo lường đầy đủ, bao gồm chính sách thuế, chi tiêu ngân sách và các biến động kinh tế toàn cầu. Đây đều là những nhân tố có thể ảnh hưởng lớn tới triển vọng tăng trưởng.
Tương tự, ông David Solomon, Giám đốc điều hành Goldman Sachs, cho biết trong một cuộc phỏng vấn rằng khó có thể định lượng chính xác tác động của chính sách thương mại, nhưng chắc chắn yếu tố này đang kìm hãm tốc độ tăng trưởng. Sự bất định làm cho các doanh nghiệp ngần ngại đầu tư dài hạn, đồng thời khiến ngân hàng thận trọng hơn trong quản trị rủi ro tín dụng.
Với hệ thống ngân hàng, việc lãi suất giảm có thể gia tăng nhu cầu tín dụng, song cũng đặt ra thách thức mới: Làm sao để cân đối giữa mục tiêu tăng trưởng cho vay và việc kiểm soát rủi ro nợ xấu trong bối cảnh kinh tế bất định. Các ngân hàng cần vừa tận dụng cơ hội tăng trưởng doanh thu từ tín dụng, vừa chuẩn bị kịch bản đối phó khi môi trường vĩ mô xấu đi.
Đợt hạ lãi suất cơ bản lần này của Fed và sự hưởng ứng nhanh chóng từ các ngân hàng thương mại lớn cho thấy sự nhạy bén của hệ thống tài chính Mỹ trước biến động kinh tế. Trong ngắn hạn, chi phí vay vốn rẻ hơn sẽ hỗ trợ tiêu dùng và đầu tư, đồng thời giúp doanh nghiệp nhỏ tiếp cận nguồn vốn dễ dàng hơn. Điều này có thể tạo ra hiệu ứng tích cực cho tăng trưởng, đặc biệt trong giai đoạn thị trường lao động đang có dấu hiệu chững lại.
Tuy nhiên, về dài hạn, chính sách tiền tệ khó có thể giải quyết triệt để những bất định mang tính cấu trúc. Khả năng duy trì đà phục hồi sẽ phụ thuộc nhiều vào sự ổn định của thị trường lao động, sự rõ ràng trong định hướng chính sách kinh tế và sự cải thiện niềm tin của khu vực doanh nghiệp. Các ngân hàng lớn có thể hưởng lợi từ nhu cầu tín dụng tăng, nhưng đồng thời phải đối mặt với áp lực quản trị rủi ro trong môi trường kinh tế nhiều biến động.
Nói cách khác, lãi suất giảm là một bước đi cần thiết để hỗ trợ kinh tế, nhưng không phải là giải pháp vĩnh viễn. Thị trường đang chờ đợi những bước đi tiếp theo, cả từ chính sách tiền tệ lẫn tài khóa, để đảm bảo một quỹ đạo tăng trưởng bền vững hơn trong thời gian tới.
Tài liệu tham khảo
1. Ateev Bhandari (2025). Big US banks lower prime lending rates after Fed rate cut. Reuters. https://www.reuters.com/business/finance/big-us-banks-lower-prime-lending-rates-after-fed-rate-cut-2025-09-17/
2. Fed (2025). Press Release: Federal Reserve issues FOMC statement. https://www.federalreserve.gov/newsevents/pressreleases/monetary20250917a.htm
3. Howard Schneider and Ann Saphir (2025). Fed lowers interest rates, signals more cuts ahead; Miran dissents. Reuters. https://www.reuters.com/business/fed-lowers-interest-rates-signals-more-cuts-ahead-miran-dissents-2025-09-17/
4. Davide Barbuscia and Suzanne McGee (2025). Fed's rate cut comes with caveats, leaving investors lukewarm. Reuters. https://www.reuters.com/world/us/feds-rate-cut-comes-with-caveats-leaving-investors-lukewarm-2025-09-18/
Hữu Minh