Tại Diễn đàn Lujiazui tháng 8/2025 ở Thượng Hải, Thống đốc Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBoC) Pan Gongsheng đã trình bày quan điểm về cải cách hệ thống tài chính toàn cầu. Theo ông Pan Gongsheng, quản trị tài chính quốc tế hiện nay đứng trước nhiều điểm nghẽn, đòi hỏi cải cách để bảo đảm tính công bằng, bao trùm và bền vững. Thống đốc PBoC nhấn mạnh bốn trụ cột then chốt, đó là hệ thống tiền tệ quốc tế, thanh toán xuyên biên giới, cơ chế ổn định tài chính toàn cầu và quản trị các tổ chức tài chính quốc tế.
Ảnh minh họa (Nguồn: Internet)
Hệ thống tiền tệ quốc tế: Xu hướng đa cực
Thống đốc PBoC nhắc lại tiến trình lịch sử, khi vai trò đồng tiền chủ chốt đã thay đổi qua các giai đoạn, từ guilder Hà Lan, bảng Anh cho đến USD. Ông lưu ý rằng sự phụ thuộc quá lớn vào một đồng tiền duy nhất có thể tạo ra rủi ro, nhất là trong bối cảnh kinh tế và tài chính toàn cầu biến động. Theo nhận định của ông Pan Gongsheng, hệ thống tiền tệ thế giới đang dịch chuyển dần theo hướng đa cực, với sự hiện diện đáng kể của USD, euro và nhân dân tệ (RMB). Ông cũng đề cập đến khả năng tăng cường vai trò của Quyền rút vốn đặc biệt (SDR) do IMF phát hành, dù cho rằng những hạn chế về đồng thuận quốc tế và quy mô thị trường hiện tại vẫn là thách thức để SDR trở thành đồng tiền có tầm ảnh hưởng vượt trội.
Thanh toán xuyên biên giới: Cần đổi mới mạnh mẽ
Thanh toán quốc tế là “hệ tuần hoàn” của nền kinh tế toàn cầu nhưng vẫn đối mặt với chi phí cao, tốc độ chậm và phụ thuộc vào hạ tầng truyền thống. Ông Pan Gongsheng cho rằng xu hướng đa dạng hóa đồng tiền và kênh thanh toán đang nổi lên, khi ngày càng nhiều nước thúc đẩy giao dịch bằng nội tệ.
Bên cạnh đó, nỗ lực kết nối hệ thống, chuẩn hóa thông điệp và phát triển thanh toán nhanh khu vực cũng đang được tăng cường. Công nghệ mới như tiền kỹ thuật số ngân hàng trung ương (CBDC) và blockchain được kỳ vọng rút ngắn chuỗi giao dịch, dù đi kèm thách thức lớn về giám sát.
Ổn định tài chính toàn cầu: Củng cố hệ thống an toàn
Sau khủng hoảng 2008, hệ thống an toàn tài chính toàn cầu (GFSN) đã được củng cố, với IMF giữ vai trò trung tâm cùng các cơ chế khu vực và thỏa thuận hoán đổi song phương. Trung Quốc cũng tham gia tích cực thông qua hơn 30 thỏa thuận hoán đổi tiền tệ với các đối tác.
Tuy nhiên, Thống đốc PBoC cảnh báo rằng sự thiếu nhất quán trong thực thi các chuẩn mực Basel III, khoảng trống giám sát với tài chính số và sự gia tăng vai trò của các trung gian phi ngân hàng đang tạo ra thách thức mới cho ổn định hệ thống. Theo ông, việc duy trì một IMF mạnh và nâng cao hiệu lực của khung quản lý quốc tế là cần thiết để đối phó các cú sốc trong tương lai.
Quản trị các tổ chức tài chính quốc tế: Cần cải cách để phản ánh thực tế kinh tế
Các định chế quốc tế như IMF và Ngân hàng Thế giới (WB) vẫn là nền tảng điều phối chính sách tài chính toàn cầu, song cơ cấu hạn ngạch và quyền biểu quyết chưa phản ánh đúng vai trò ngày càng lớn của các nền kinh tế mới nổi.
Ông Pan Gongsheng cho rằng việc điều chỉnh lại hạn ngạch tại IMF là cấp thiết để củng cố tính chính danh, đồng thời các tổ chức này cũng cần tăng cường giám sát kinh tế và phối hợp chính sách vĩ mô, hỗ trợ ổn định hệ thống thương mại đa phương.
Hàm ý chính sách
Bài phát biểu của Thống đốc PBoC mang nhiều gợi ý quan trọng cho cộng đồng quốc tế:
Một là, đa cực tiền tệ: Các ngân hàng trung ương sẽ cần điều chỉnh chiến lược dự trữ ngoại hối theo hướng phân tán rủi ro, đồng thời mở rộng thanh toán song phương bằng nội tệ.
Hai là, đổi mới thanh toán quốc tế: Cơ quan quản lý cần thúc đẩy kết nối hệ thống thanh toán nhanh, đồng thời xây dựng khung giám sát phù hợp cho CBDC và công nghệ blockchain. Xu hướng đa dạng hóa đồng tiền thanh toán sẽ giúp doanh nghiệp giảm chi phí và rủi ro tỷ giá.
Ba là, củng cố an toàn tài chính toàn cầu: IMF cần được duy trì ở vị trí trung tâm, có thêm nguồn lực để ứng phó khủng hoảng. Các quốc gia phải phối hợp để hạn chế khác biệt trong việc áp dụng chuẩn Basel III và tăng cường giám sát đối với tài chính số và trung gian phi ngân hàng.
Bốn là, cải cách định chế quốc tế: Việc phân bổ lại quyền biểu quyết trong IMF và WB là cần thiết để phản ánh dịch chuyển sức mạnh kinh tế về phía các nền kinh tế mới nổi. Nếu không, nguy cơ phân mảnh thể chế sẽ gia tăng khi các nước tìm kiếm cơ chế khu vực hoặc song phương thay thế.
XM (Theo PBoC)