Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBoC) vừa công bố tăng thêm 100 tỷ Nhân dân tệ (CNY) vào hạn mức tái cấp vốn dành cho phát triển nông thôn và doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa (MSBs). Quyết định này không chỉ mang tính chất ứng phó khẩn cấp trước hàng loạt đợt mưa lũ và thiên tai gần đây tại nhiều tỉnh thành trọng điểm như: Bắc Kinh, Hà Bắc, Cát Lâm, Sơn Đông và Cam Túc, mà còn phản ánh định hướng điều hành chính sách tiền tệ của Trung Quốc trong bối cảnh nền kinh tế đang chịu áp lực tăng trưởng chậm và nhu cầu tín dụng còn yếu.
Ảnh minh họa (Nguồn: Internet)
Nội dung chính sách: Tăng hạn mức 100 tỷ CNY
PBoC nhấn mạnh biện pháp chủ chốt là tăng hạn mức tái cấp vốn thêm 100 tỷ CNY dành riêng cho phát triển nông thôn và MSBs. Cơ chế này về bản chất là kênh cung cấp thanh khoản trực tiếp từ ngân hàng trung ương tới các ngân hàng thương mại, với điều kiện nguồn vốn được giải ngân tới đúng các đối tượng mục tiêu.
Trong trường hợp này, các nhóm thụ hưởng bao gồm: (i) Doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa, vốn chiếm hơn 60% GDP và khoảng 80% việc làm đô thị ở Trung Quốc (Willy Shih, 2024); (ii) Hộ kinh doanh cá thể, lực lượng kinh tế quan trọng trong khu vực dịch vụ và thương mại địa phương (Zichen Wang, 2023); (iii) Doanh nghiệp nông nghiệp, chăn nuôi và nông dân tại các vùng chịu ảnh hưởng trực tiếp bởi thiên tai (PBoC, 2025).
Thông qua việc mở rộng hạn mức, PBoC gửi tín hiệu rõ ràng rằng hệ thống ngân hàng cần nới lỏng tín dụng có mục tiêu, nhằm hạn chế tình trạng gián đoạn sản xuất - kinh doanh và đứt gãy chuỗi cung ứng cục bộ.
Ý nghĩa chính sách đối với nền kinh tế
Thứ nhất, ứng phó ngắn hạn: Hỗ trợ tái thiết sau lũ lụt
Tăng hạn mức 100 tỷ CNY trước hết là biện pháp ngắn hạn để “bơm oxy” tài chính cho các khu vực bị ảnh hưởng bởi thiên tai. Thay vì chờ đợi nguồn ngân sách tài khóa vốn mất thời gian điều chuyển, PBoC tận dụng kênh tín dụng chính sách để cung cấp dòng tiền ngay lập tức. Điều này giúp doanh nghiệp và hộ nông dân có vốn duy trì sản xuất, khôi phục mùa vụ, và tránh nguy cơ phá sản hàng loạt.
Thứ hai, hỗ trợ mục tiêu dài hạn: Ổn định tăng trưởng
Trong bối cảnh nền kinh tế Trung Quốc tăng trưởng chậm lại, đặc biệt do nhu cầu tiêu dùng và đầu tư tư nhân suy yếu, quyết định của PBoC đồng thời là tín hiệu cho thấy ngân hàng trung ương vẫn sẵn sàng “bơm thêm thanh khoản có mục tiêu” thay vì nới lỏng trên diện rộng. Khác với các đợt cắt giảm lãi suất cơ bản hoặc RRR (tỷ lệ dự trữ bắt buộc), biện pháp này được kỳ vọng hạn chế rủi ro dòng tiền chảy vào bất động sản hay các lĩnh vực không mong muốn.
Thứ ba, củng cố niềm tin thị trường
Việc PBoC hành động nhanh chóng ngay sau khi thiên tai xảy ra cũng đóng vai trò tâm lý quan trọng. Thông điệp “hệ thống tài chính đồng hành cùng doanh nghiệp và nông dân” góp phần củng cố niềm tin rằng Chính phủ Trung Quốc sẽ không để khủng hoảng tự nhiên kéo dài thành khủng hoảng kinh tế - xã hội.
Rủi ro và thách thức
Tuy nhiên, quyết định mở rộng hạn mức cho vay cũng đi kèm những rủi ro và thách thức nhất định. Một là, rủi ro nợ xấu: Trong bối cảnh nhiều doanh nghiệp nhỏ đã gặp khó khăn trước khi thiên tai xảy ra, việc tăng tín dụng có thể khiến nợ xấu gia tăng, đặc biệt nếu các ngân hàng vì áp lực chỉ tiêu mà hạ chuẩn cho vay. Hai là, khả năng hấp thụ vốn: Không phải lúc nào doanh nghiệp và nông dân cũng sẵn sàng vay vốn mới, nhất là khi nhu cầu thị trường chưa phục hồi. Dòng tiền vì vậy có thể không phát huy hết tác dụng nếu không đi kèm các biện pháp kích cầu tiêu dùng. Ba là, giới hạn chính sách tiền tệ: PBoC vẫn bị ràng buộc bởi mục tiêu ổn định tỷ giá và kiểm soát rủi ro dòng vốn. Điều này đồng nghĩa biện pháp bơm thêm hạn mức 100 tỷ CNY chủ yếu là hỗ trợ cục bộ, chứ khó có thể tạo đột phá toàn diện cho nền kinh tế.
Hàm ý chính sách tiền tệ
Quyết định mới phản ánh chiến lược lâu dài của PBoC: Ưu tiên các công cụ “có mục tiêu” thay vì nới lỏng toàn diện. Trong hai năm gần đây, PBoC đã liên tục triển khai các chương trình tái cấp vốn chuyên biệt cho nông nghiệp xanh, năng lượng sạch, và đổi mới công nghệ. Việc bổ sung hạn mức cho vay tái thiết sau thiên tai lần này nằm trong logic đó.
Đồng thời, đây cũng là cách PBoC cân bằng giữa hai mục tiêu: Hỗ trợ tăng trưởng nhưng vẫn duy trì ổn định tài chính. Bằng việc khoanh vùng đối tượng hưởng lợi, PBoC hy vọng hạn chế được rủi ro bong bóng tài sản hoặc chảy vốn sai lệch.
Triển vọng phía trước
Theo thông cáo báo chí, PBoC sẽ yêu cầu các chi nhánh tại các tỉnh, thành phố chịu ảnh hưởng thiên tai “triệt để và hiệu quả” sử dụng hạn mức mới. Điều này mở ra khả năng chính sách sẽ được điều chỉnh linh hoạt tùy theo mức độ thiệt hại và nhu cầu vốn ở từng địa phương.
Trong trung hạn, giới quan sát dự báo PBoC có thể tiếp tục duy trì cách tiếp cận “nới lỏng có mục tiêu” thay vì tung ra gói kích thích lớn như giai đoạn khủng hoảng tài chính toàn cầu 2008 - 2009. Bối cảnh nợ công địa phương cao, thị trường bất động sản suy yếu, và áp lực lạm phát thấp nhưng tiềm ẩn bất ổn khiến Chính phủ Trung Quốc thận trọng.
Có thể nói, việc PBoC bổ sung hạn mức tái cấp vốn 100 tỷ CNY cho phát triển nông thôn và doanh nghiệp nhỏ, gắn liền với nhiệm vụ khắc phục thiên tai, là bước đi vừa mang tính cấp bách, vừa thể hiện định hướng chính sách dài hạn. Đây là một thông điệp rõ ràng rằng PBoC sẽ tiếp tục dùng chính sách tiền tệ có mục tiêu để xử lý những thách thức mang tính cục bộ, trong khi vẫn giữ không gian chính sách đủ an toàn trước các rủi ro vĩ mô.
Trong ngắn hạn, động thái này có thể giúp giảm bớt thiệt hại kinh tế từ thiên tai và hỗ trợ ổn định xã hội. Nhưng về dài hạn, sức mạnh thực sự của biện pháp còn phụ thuộc vào khả năng kết hợp với chính sách tài khóa và cải cách cơ cấu - những yếu tố quyết định khả năng phục hồi bền vững của nền kinh tế Trung Quốc.
Xuân Mai (Theo PBoC)