Cho vay theo chuỗi giá trị (Value chain finance) là một trong chiến lược cho vay nông nghiệp phổ biến và hiệu quả trên thế giới. Việt Nam bước đầu đã hình thành các chuỗi trong sản xuất nông sản, năm 2014 đã thí điểm cho vay theo Nghị quyết 14 của Chính phủ, tổng kết đưa vào một số điều khoản của Nghị định 55/2015/NĐ-CP ngày 9/6/2015 và mới nhất, được bổ sung, sửa đổi tại Nghị định 116/2018/NĐ-CP.
1
Để cung ứng sản phẩm dịch vụ tài chính ngân hàng (SPDVTCNH) đầy đủ, đồng bộ cho một chuỗi giá trị đúng nghĩa sẽ còn nhiều vấn đề cần bàn, nhất là trong bối cảnh ngành Ngân hàng đang từng bước số hóa mọi hoạt động, thì việc cung ứng quản lý SPDV cho chuỗi giá trị sẽ trở nên thuận lợi, tiết kiệm thời gian, chi phí rẻ hơn rất nhiều cho chuỗi giá trị nông sản. Trong khuôn khổ bài báo, tôi cố gắng phác thảo ra một ý tưởng đề xuất cho việc ứng dụng CN4.0 để tạo đột phá nhằm thay đổi cách tổ chức sản xuất nông nghiệp đi theo chuỗi giá trị (Value chain) được khép kín từ khâu cung ứng đầu vào - tổ chức sản xuất - thu mua chế biến - tiêu thụ và xuất khẩu.
1. Mô phỏng chuỗi giá trị nông sản và những yêu cầu đặt ra cần giải quyết bằng tích hợp CN4.0 (Hình 1)
Có thể hình dung ra mấy đặc điểm chính của chuỗi giá trị và việc cung ứng dịch vụ tài chính/hoặc dịch vụ công cho chuỗi giá trị qua 3 trục chính:
Trục 1: Các thành viên của chuỗi giá trị gắn kết lại với nhau một cách chặt chẽ trên cở sở tạo ra dòng tiền thu nhập cho thành viên từ các SP đầu vào và đầu ra của một chuỗi giá trị về nông sản;
Trục 2: Các định chế gồm ngân hàng thương mại (NHTM), tổ chức tài chính phi ngân hàng (nhất là cho thuê tài chính), nhà đầu tư, bảo hiểm, tài chính vi mô cung ứng các dịch vụ tài chính theo phân khúc khách hàng mà họ lựa chọn trong đó có sự kết nối theo chiều dọc và chiều ngang;
Trục 3: Dịch vụ công từ chính quyền/từ Viện nghiên cứu chuyển giao/hoặc dịch vụ hỗ trợ đào tạo… cho thành viên trong chuỗi giá trị.
Đương nhiên, môi trường sinh thái xung quanh chuỗi giá trị nông sản còn phải là: Chính sách pháp luật - môi trường văn hóa xã = hội vùng miền - dịch vụ Logistic cần đồng bộ đi theo. (Bảng 1)
Ứng dụng CN 4.0 nhiều tác dụng cho chuỗi nông sản
Công nghệ lõi của cách mạng công nghiệp lần thứ tư (viết tắt CN4.0) có thể kể đến như IoT, Bigdata, điện toán đám mây, AI, Blockchain, công nghệ sinh học, nano... Khi tích hợp các CN4.0 sẽ ứng dụng CN4.0 rất nhiều trong hoạt động của chuỗi giá trị nông sản như: lập kế hoạch kinh doanh, tính toán chi phí, doanh thu theo mùa vụ; thu thập thông tin dữ liệu đánh giá về môi trường, điều khiển các thiết bị nhằm giữ cho môi trường của cây trồng vật nuôi theo quy trình chuẩn; hỗ trợ cảnh báo tự động tình trạng bệnh dịch, hỗ trợ phân tích đánh giá về năng suất chất lượng sản phẩm, giúp đưa ra các giải pháp tối ưu hơn; CN4.0 giúp thiết lập hệ sinh thái kết nối giữa các thành viên trong toàn chuỗi giá trị, trao đổi về thông tin, tư vấn chia sẻ kinh nghiệm…
Dữ liệu lớn có thể giúp cải thiện chất lượng dự báo về ảnh hưởng của biến đổi khí hậu để ra quyết định trong sản xuất của chuỗi, ứng dụng cho chương trình bảo hiểm, đưa ra các khuyến cáo về thời gian gieo trồng hay xuống giống trong nuôi trồng thủy sản. IoT giúp thay đổi hệ thống phân phối truyền thống sang việc mua bán trực tuyến giữa người sản xuất với người tiêu dùng, gia tăng hiệu quả về truy xuất nguồn gốc, kiểm soát an toàn thực phẩm.
IoT và Bigdata hỗ trợ rất tốt cho công tác tập huấn và đào tạo nâng cao năng lực thành viên trong chuỗi; giúp thay đổi cập nhật mới giáo trình đào tạo; gắn giữa đào tạo với nghiên cứu khoa học và triển khai ứng dụng trên thực tiễn…
Công nghệ sinh học trong kỷ nguyên 4.0 mở ra nhiều triển vọng cho nông nghiệp nếu tận dụng tốt có thể lưu trữ nguồn gen quý, tạo ra giống kháng bệnh tốt, tạo nền tảng phát triển sản phẩm nông nghiệp sạch của chuỗi.
Vật liệu mới được tạo bởi CMCN4.0 có nhiều tính năng đặc biệt, nhẹ hơn, bền hơn, có thể tái chế, dễ thích ứng trong sản xuất nông nghiệp; gần đây xuất hiện các vật liệu thông minh tự phục hồi, tự làm sạch, khả năng phục hồi lại hình dạng ban đầu, vật liệu nano được dự báo sẽ giúp cho tổ chức chuỗi sản xuất sạch an toàn hiệu quả, tiết kiệm chi phí.
2. Số hóa dịch vụ tài chính, ngân hàng cung cấp cho chuỗi giá trị nông sản và những lợi ích
Xem tiếp tại đây.
ThS. Phạm Xuân Hòe
ThS. Đoàn Việt Nam
Theo Tạp chí Ngân hàng