Thông tư số 15/2024/TT-NHNN góp phần thúc đẩy thanh toán không dùng tiền mặt

Thông tư số 15 là văn bản pháp lý quan trọng về hoạt động cung ứng dịch vụ TTKDTM, đảm bảo hướng dẫn đầy đủ, toàn diện nội dung về dịch vụ TTKDTM phù hợp và kịp thời hướng dẫn các quy định về dịch vụ thanh toán tại Nghị định số 52/2024/NĐ-CP quy định về TTKDTM. Thông tư có ảnh hưởng rộng đến nhiều lĩnh vực, đối tượng, tổ chức, cá nhân liên quan; góp phần tạo lập khuôn khổ pháp lý cơ bản, vững chắc cho hoạt động TTKDTM, thúc đẩy sự đổi mới và cạnh tranh trong hoạt động thanh toán, tạo thuận lợi cho chuyển đổi số ngành Ngân hàng và phát triển các sản phẩm, dịch vụ thanh toán mới, tiện ích, an toàn với chi phí hợp lý, góp phần phục vụ mục tiêu tài chính toàn diện đến các vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa nơi người dân không có tài khoản ngân hàng.

Thông tư gồm 04 Chương và 23 Điều với nhiều quy định mới, trên cơ sở nguyên tắc phù hợp với Hiến pháp và pháp luật, bảo đảm tính khả thi, gắn với thúc đẩy ứng dụng công nghệ thông tin để phát triển các sản phẩm, dịch vụ thanh toán an toàn, hiện đại; và kế thừa những nội dung còn phù hợp, phát huy hiệu lực, hiệu quả; chú trọng đến bảo vệ quyền lợi và lợi ích chính đáng của người sử dụng dịch vụ thanh toán.

Bổ sung khái niệm QR code

Thông tư 15 bổ sung một số khái niệm làm cơ sở để áp dụng chung cho các văn bản quy định về TTKDTM, như “Đơn vị chấp nhận thanh toán”, “Giao dịch thanh toán qua Mã phản hồi nhanh (Quick Response Code - viết tắt là QR Code)” để các Thông tư quy định về hoạt động thanh toán khác (Thông tư quy định hoạt động thẻ ngân hàng, Thông tư quy định về cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán) viện dẫn áp dụng chung, bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ, xuyên suốt của văn bản quy phạm pháp luật.

Bảo vệ lợi ích và tăng thuận tiện cho khách hàng

Thông tư 15 cũng bổ sung quy định thông báo cho khách hàng khi thực hiện giao dịch thanh toán trên phương tiện điện tử. Với mục tiêu lấy phục vụ khách hàng làm trọng tâm, chú trọng đến bảo vệ lợi ích chính đáng của người sử dụng dịch vụ thanh toán, Thông tư 15 bổ sung quy định tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán phải có biện pháp thông báo cho khách hàng trên môi trường điện tử về bằng chứng thực hiện giao dịch thanh toán trên phương tiện điện tử; trong đó, nêu rõ số tham chiếu giao dịch, ngày giao dịch, số tiền giao dịch. Việc sử dụng kênh thông báo phải được thể hiện trong thỏa thuận bằng văn bản với khách hàng, tối thiểu phải qua SMS hoặc thư điện tử hoặc kênh thông báo khác.

Ngoài ra, Thông tư sửa đổi, bổ sung quy định về xử lý sai sót và điều chỉnh sai sót, tra soát, khiếu nại trong giao dịch thanh toán. Nhằm tạo thuận lợi cho khách hàng khi thực hiện tra soát, khiếu nại trong bối cảnh cách mạng công nghệ 4.0 và đẩy mạnh chuyển đổi số trong hoạt động ngân hàng, Thông tư 15 đã chỉnh sửa, bổ sung quy định về xử lý sai sót và điều chỉnh sai sót, tra soát, khiếu nại trong các giao dịch thanh toán, trung gian thanh toán làm cơ sở để các thông tư khác liên quan đến hoạt động thanh toán, trung gian thanh toán tham chiếu, thực hiện thống nhất.

Thông tư 15 bỏ quy định yêu cầu khách hàng phải đến quầy hoàn tất mẫu giấy tra soát, khiếu nại trong trường hợp sử dụng hình thức tra soát qua tổng đài điện thoại (có ghi âm); đồng thời, yêu cầu tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán, tổ chức cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán phải lưu trữ thông tin khách hàng cung cấp làm căn cứ để thực hiện tra soát và có giải pháp để khách hàng có thể tra cứu trực tuyến được thông tin, tiến độ, kết quả xử lý tra soát, khiếu nại nhằm bảo vệ quyền lợi cho khách hàng cũng như tăng cường trách nhiệm của tổ chức cung ứng.

Đơn giản hoá quy trình, tạo thuận lợi cho các ngân hàng

Bổ sung quy định về quy trình nộp, rút tiền mặt qua hệ thống thanh toán điện tử liên ngân hàng. Trên cơ sở rà soát, đảm bảo phù hợp với quy định pháp luật hiện hành về giao dịch tiền mặt, đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính và giúp cho các ngân hành thuận lợi trong quá trình giao dịch nộp, rút tiền mặt tại NHNN, Thông tư 15 bổ sung quy định về quy trình nộp, rút tiền mặt qua hệ thống thanh toán điện tử liên ngân hàng.

Bổ sung quy định dịch vụ thanh toán qua doanh nghiệp cung ứng dịch vụ bưu chính công ích, các nội dung được kế thừa tại Thông tư 38/2019/TT-NHNN và chỉnh sửa phù hợp với quy định hiện hành.

Bổ sung quy định về trách nhiệm của tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán đối với Đơn vị chấp nhận thanh toán (ĐVCNTT), bên cạnh việc bổ sung định nghĩa về ĐVCNTT, Thông tư 15 đã bổ sung quy định về trách nhiệm của tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán đối với ĐVCNTT và trách nhiệm của ĐVCNTT.

Bổ sung quy định về báo cáo danh sách các ĐVCNTT theo hướng dẫn của NHNN và danh sách các ĐVCNTT có dấu hiệu gian lận, giả mạo, vi phạm pháp luật theo Bộ tiêu chí nhận diện trên cơ sở tham khảo các lý do nghi ngờ tại Phụ lục số 04 ban hành kèm theo thông tư.

Thông tư số 15 có hiệu lực thi hành kể từ ngày 01/7/2024. Đối với một số quy định mới, để có thời gian cho các tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán, tổ chức cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán thực hiện rà soát hợp đồng với các ĐVCNTT, chỉnh sửa, cập nhật giải pháp công nghệ, Thông tư đã quy định hiệu lực đối với một số quy định mới.

Cụ thể, tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán rà soát các hợp đồng/thỏa thuận bằng văn bản hợp tác với ĐVCNTT,...hoàn thành trước ngày 31/12/2024 và phải chấm dứt cung ứng dịch vụ đối với các hợp đồng/thỏa thuận bằng văn bản với ĐVCNTT chưa thực hiện rà soát, cung cấp đầy đủ theo quy định từ ngày 01/01/2025.

Tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán thực hiện báo cáo danh sách các ĐVCNTT có dấu hiệu gian lận, giả mạo, vi phạm pháp luật từ ngày 01/01/2025.

Tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán, tổ chức cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán phải có giải pháp để khách hàng có thể tra cứu trực tuyến được thông tin, tiến độ, kết quả xử lý tra soát, xử lý khiếu nại từ ngày 01/01/2025.

Vụ Thanh toán