Trả lời kiến nghị của cử tri An Giang gửi tới trước Kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XV

 

Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) nhận được 01 kiến nghị của cử tri tỉnh An Giang gửi tới trước Kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XV do Ban Dân nguyện chuyển đến theo văn bản số 742/BDN ngày 16/4/2023.

Kiến nghị của cử tri: “Đề nghị có hình thức cho công nhân lao động vay tiền với lãi suất theo quy định của Nhà nước, thủ tục dễ dàng, tránh tình trạng vay tín dụng đen, giúp công nhân an tâm lao động, cải thiện cuộc sống”. (Câu số 16)

Ngân hàng Nhà nước Việt Nam trân trọng cảm ơn Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh An Giang và xin báo cáo như sau:

Thời gian qua, NHNN đã chủ động triển khai nhiều chương trình, chính sách, giải pháp nhằm tăng cường khả năng tiếp cận tín dụng chính thức của người dân, đặc biệt là phục vụ các nhu cầu vay vốn tiêu dùng chính đáng, nhu cầu về nhà ở, nhu cầu vốn của người lao động thu nhập thấp, công nhân, góp phần hạn chế “tín dụng đen”, cụ thể như:

* Chính sách lãi suất:

NHNN đã điều chỉnh giảm liên tục 04 lần các mức lãi suất điều hành với mức giảm 0,5-2,0%/năm, trong bối cảnh lãi suất thế giới tiếp tục tăng và neo ở mức cao, qua đó tiếp tục định hướng giảm mặt bằng lãi suất cho vay của thị trường, tăng khả năng tiếp cận vốn của doanh nghiệp và người dân, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Đồng thời, kịp thời ban hành nhiều văn bản chỉ đạo, làm việc trực tiếp với các tổ chức tín dụng (TCTD) yêu cầu triển khai các biện pháp để giảm lãi suất tiền gửi, tiết giảm chi phí, qua đó tạo dư địa để giảm lãi suất cho vay đối với khách hàng; phối hợp với Hiệp hội ngân hàng để vận động sự thống nhất của các TCTD hội viên tiếp tục thực hiện giảm lãi suất cho vay.

Bên cạnh đó, NHNN quy định trần lãi suất cho vay ngắn hạn đối với một số lĩnh vực ưu tiên, trong đó có lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn và xuất khẩu ở mức 4%/năm, thấp hơn so với mức trần theo quy định của NHNN.

Đến cuối tháng 6/2023, lãi suất tiền gửi và cho vay bình quân của các giao dịch phát sinh mới bằng VND của các ngân hàng thương mại giảm khoảng 1,0%/năm so với cuối năm 2022; các ngân hàng thương mại đã chủ động điều chỉnh và triển khai các chương trình/gói tín dụng ưu đãi để giảm lãi suất cho vay với mức giảm khoảng 0,5-3,0%/năm tùy đối tượng khách hàng đối với các khoản vay mới; đồng thời, cam kết giảm lãi suất cho vay khoảng 0,2-2,5%/năm trong 6 tháng cuối năm 2023 tùy đối tượng khách hàng và lĩnh vực. Với tác động của độ trễ chính sách và cam kết giảm lãi suất của các TCTD1, dự kiến mặt bằng lãi suất cho vay đối với nền kinh tế sẽ tiếp tục giảm trong thời gian tới.

Đồng thời, NHNN cũng chỉ đạo các TCTD: (i) Tích cực triển khai nhiều chương trình, chính sách tín dụng ưu đãi lãi suất theo chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ2; (ii) Có các cơ chế bảo đảm tiền vay, đa dạng hóa các chương trình, sản phẩm tín dụng phù hợp với đặc thù hoạt động của các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh nông sản xuất khẩu3....; (iii) Phối hợp các Bộ, ngành, địa phương, các Hiệp hội, các doanh nghiệp đẩy mạnh triển khai Chương trình kết nối ngân hàng - doanh nghiệp trên cả nước, các Hội nghị tín dụng chuyên đề, các buổi làm việc với các cơ quan liên quan để nhận diện các khó khăn, vướng mắc và đề xuất các giải pháp.

Thời gian tới, NHNN tiếp tục theo dõi sát diễn biến tiền tệ trong nước, quốc tế, dự báo lạm phát và lãi suất thị trường để điều hành lãi suất phù hợp với cân đối vĩ mô, lạm phát và mục tiêu chính sách tiền tệ; NHNN sẽ tiếp tục có các giải pháp khuyến khích các TCTD tiết giảm chi phí để giảm mặt bằng lãi suất cho vay nhằm hỗ trợ doanh nghiệp phục hồi và phát triển sản xuất, kinh doanh.

* Chính sách hỗ trợ tín dụng ưu đãi cho công nhân vay vốn phục vụ tiêu dùng, xây dựng, sửa chữa nhà ở, mua nhà ở trả góp

Bám sát chủ trương của Chính phủ về phát triển nhà ở xã hội (NOXH), NHNN luôn xác định ưu tiên nguồn vốn tín dụng cho phát triển NOXH và tích cực phối hợp với Bộ Xây dựng, các cơ quan liên quan hoàn thiện cơ chế, chính sách, tháo gỡ khó khăn trong việc triển khai, xây dựng NOXH; đồng thời, chỉ đạo các TCTD hướng dòng vốn tín dụng vào phân khúc nhà ở giá rẻ, nhà ở cho người thu nhập thấp. Đến nay, NHNN đã hoàn thành việc giải ngân Chương trình cho vay hỗ trợ nhà ở 30.000 tỷ đồng vào ngày 31/12/2016, doanh số giải ngân đạt hơn 29 nghìn tỷ đồng (đến nay dư nợ là 5.700 tỷ đồng) và đang tiếp tục triển khai 2 chương trình, cụ thể: (i) chương trình cho vay NOXH theo Nghị định 100/2015/NĐ-CP4; (ii) chương trình tín dụng 120.000 tỷ đồng đối với chủ đầu tư và người mua NOXH, nhà ở công nhân, dự án cải tạo, xây dựng lại chung cư cũ (theo Nghị quyết 33/NQ-CP ngày 11/03/2023 của Chính phủ).

Về hoạt động tín dụng tiêu dùng, NHNN đã hoàn thiện khung khổ pháp lý hướng dẫn về cho vay tín dụng tiêu dùng5. Điều hành tín dụng đáp ứng đủ và kịp thời nhu cầu vốn cho sản xuất kinh doanh, phục vụ nhu cầu đời sống, tiêu dùng chính đáng của người dân, doanh nghiệp6. Chỉ đạo TCTD mở rộng, đa dạng sản phẩm dịch vụ ngân hàng, đẩy mạnh tín dụng phục vụ sản xuất, kinh doanh và tiêu dùng với lãi suất hợp lý, đơn giản hóa thủ tục cho vay. Hiện các TCTD có dư nợ cho vay tiêu dùng lớn đang triển khai khoảng 30 sản phẩm phục vụ mục đích tiêu dùng về nhà ở, khám chữa bệnh, học tập, mua sắm trang thiết bị, phương tiện đi lại,... Ngoài ra, một số TCTD như Agribank, Công ty Tài chính TNHH HD Saison và Công ty Tài chính TNHH MTV Ngân hàng Việt Nam thịnh vượng cũng đang đẩy mạnh triển khai chương trình tín dụng tiêu dùng7.

Bên cạnh chính sách tín dụng tiêu dùng của các ngân hàng thương mại, công ty tài chính, Ngân hàng Chính sách xã hội cũng đang triển khai nhiều chương trình tín dụng hỗ trợ nhà ở cho các đối tượng người nghèo và đối tượng chính sách đáp ứng đủ điều kiện vay vốn.

* Đơn giản hóa thủ tục, hồ sơ vay vốn của người dân

Nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho người dân tiếp cận được nhiều hơn nguồn vốn tín dụng ngân hàng, đồng thời, thực hiện chủ trương của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ về cải cách thủ tục hành chính theo hướng đơn giản hóa, thời gian qua NHNN đã chủ động ban hành nhiều văn bản, quyết liệt chỉ đạo các TCTD thực hiện đồng bộ các giải pháp tháo gỡ vướng mắc, khó khăn liên quan đến điều kiện và thủ tục vay vốn theo hướng đơn giản, thông thoáng, giảm bớt phiền hà cho khách hàng trên cơ sở đảm bảo an toàn vốn vay và phù hợp với quy định của pháp luật. Gần đây, NHNN đã ban hành Thông tư số 06/2023/TT-NHNN ngày 28/6/2023 sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 39/2016/TT-NHNN quy định về hoạt động cho vay của TCTD đối với khách hàng; trong đó có bổ sung quy định cho vay bằng phương tiện điện tử, khách hàng vay không phải đến ngân hàng, quy trình thủ tục vay nhanh hơn, thuận tiện hơn.

Đến nay, các TCTD đã có nhiều đổi mới trong việc xây dựng quy trình cho vay cũng như nâng cao khả năng thẩm định để rút ngắn thời gian giải quyết cho vay; đa dạng sản phẩm dịch vụ ngân hàng, niêm yết công khai, minh bạch các thủ tục, quy trình vay vốn; đồng thời đẩy mạnh chuyển đổi mô hình kinh doanh theo hướng ứng dụng công nghệ hiện đại, đa dịch vụ. Ngoài ra, đối với lĩnh vực nông nghiệp nông thôn, các TCTD đã đẩy mạnh phát triển các sản phẩm tín dụng, hình thức cấp tín dụng (như cho vay lưu vụ, cho vay thông qua các tổ, nhóm của tổ chức chính trị xã hội…) với quy trình thủ tục ngày càng đơn giản để tạo điều kiện cho người dân, doanh nghiệp thuận tiện trong tiếp cận vốn tín dụng ngân hàng.

Tuy nhiên, đối với các thủ tục liên quan đến hoạt động cho vay thuộc thẩm quyền giải quyết của các cơ quan khác, được điều chỉnh bởi những quy định khác của pháp luật như: việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, gắn liền trên đất, đăng ký giao dịch bảo đảm, kiểm toán báo cáo tài chính… cần có sự phối hợp chỉ đạo từ các Bộ, ngành, địa phương, để tạo điều kiện cho các TCTD rút ngắn thời gian xem xét, quyết định cho vay.

Trên đây là ý kiến trả lời của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam về nội dung kiến nghị của cử tri tỉnh An Giang. Ngân hàng Nhà nước Việt Nam trân trọng cảm ơn và rất mong tiếp tục nhận được sự quan tâm, ủng hộ của cử tri đối với hoạt động ngân hàng./.