Trước hết, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) xin trân trọng cảm ơn Đại biểu Quốc hội Ma Thị Thúy đã quan tâm đến hoạt động của ngành Ngân hàng. Về ý kiến của Đại biểu trong phiên thảo luận toàn thể tại Hội trường ngày 25/7/2021 đánh giá kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, ngân sách nhà nước 6 tháng đầu năm, các giải pháp thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, ngân sách nhà nước 6 tháng cuối năm 2021 và Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2021-2025:
“Thời gian qua mặc dù lãi suất cho vay có giảm nhưng qua tiếp xúc cử tri, cử tri cũng cho rằng một số chính sách tín dụng lãi suất không có nhiều ưu đãi so với lãi suất cho vay của ngân hàng thương mại như là chính sách tín dụng đối với hộ gia đình sản xuất, kinh doanh tại vùng khó khăn theo quy định tại Quyết định số 31 ngày 5/3/2007 của Thủ tướng Chính phủ, chính sách tín dụng đối với thương nhân hoạt động thương mại tại vùng khó khăn, tại Quyết định số 92 của Thủ tướng Chính phủ với mức lãi suất bằng 0,9%/tháng. Trong khi đó lãi suất cho vay ngắn hạn đối với 5 lĩnh vực ưu tiên theo quy định của Chính phủ là 4,5%/năm, lãi suất cho vay phát triển sản xuất, kinh doanh của các ngân hàng thương mại từ 8,5 đến 9,5%/năm, trung và dài hạn từ 10% đến 11,6%/năm. Vì vậy, đề nghị Chính phủ xem xét giảm lãi suất cho vay đối với các chương trình tín dụng chính sách của Ngân hàng Chính sách xã hội cho phù hợp”.
Thống đốc Ngân hàng Nhà nước trân trọng tiếp thu để hoàn thiện công tác chỉ đạo, điều hành chính sách tiền tệ và hoạt động ngân hàng trong thời gian tới, đồng thời cũng có ý kiến báo cáo, giải trình thêm với Đại biểu cụ thể như sau:
* Về lãi suất cho vay của một số chương trình tín dụng chính sách:
Hiện nay, Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH) đang triển khai hơn 20 chương trình tín dụng chính sách theo chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và một số các dự án do tổ chức quốc tế, chính quyền địa phương uỷ thác thực hiện. Tính đến 30/6/2021, tổng dư nợ các chương trình tín dụng chính sách tại NHCSXH đạt 240.518 tỷ đồng, tăng 6,33% so với 31/12/2020, với hơn 6,4 triệu khách hàng còn dư nợ; trong đó, dư nợ trung, dài hạn chiếm đến 99,7% tổng dư nợ tại NHCSXH. Một số chương trình có dư nợ lớn như: Cho vay hộ nghèo đạt 29.092 tỷ đồng (chiếm tỷ trọng 12,10% tổng dư nợ); cho vay hộ cận nghèo đạt 35.635 tỷ đồng (chiếm 14,82% tổng dư nợ); cho vay hộ gia đình sản xuất kinh doanh và thương nhân hoạt động thương mại tại vùng khó khăn đạt 28.834 tỷ đồng (chiếm 11,99% tổng dư nợ); cho vay nước sạch vệ sinh môi trường nông thôn đạt 42.988 tỷ đồng (chiếm tỷ trọng 17,87% tổng dư nợ).
Chính sách ưu đãi lãi suất đối với khách hàng vay vốn tại NHCSXH được thiết kế theo thứ tự ưu tiên như sau:
(i) Lãi suất chương trình cho vay người sử dụng lao động trả lương ngừng việc, trả lương phục hồi sản xuất kinh doanh cho người lao động theo Nghị quyết số 68/NQ-CP ngày 01/7/2021 của Chính phủ là 0%/năm, thời hạn cho vay dưới 12 tháng, nhằm hỗ trợ trả lương cho người lao động bị ảnh hưởng bởi đại dịch Covid-19;
(ii) Lãi suất áp dụng đối với hộ đồng bào dân tộc thiểu số, hộ nghèo, học sinh, sinh viên có hoàn cảnh khó khăn như: Cho vay hộ đồng bào dân tộc thiểu số lãi suất 1,2%-3,3%/năm; Cho vay hỗ trợ hộ nghèo làm nhà ở lãi suất 3%/năm; Cho vay nhà ở xã hội lãi suất là 4,8%/năm; Cho vay hộ nghèo sản xuất, kinh doanh, cho vay học sinh, sinh viên có hoàn cảnh khó khăn lãi suất là 6,6%/năm;
(iii) Lãi suất áp dụng đối với hộ cận nghèo, hộ mới thoát nghèo: Cho vay hộ cận nghèo lãi suất là 7,92%/năm; Cho vay hộ mới thoát nghèo lãi suất là 8,25%/năm;
(iv) Lãi suất cho vay đối với các đối tượng khác: Cho vay hộ gia đình sản xuất kinh doanh và thương nhân hoạt động thương mại tại vùng khó khăn, cho vay nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn là 9%/năm (0,75%/tháng), theo phản ánh của cử tri. Đây là 2 chương trình tín dụng được triển khai cho vay bằng nguồn vốn do NHCSXH tự huy động.
Như vậy, mức lãi suất cho vay đối với hộ gia đình sản xuất kinh doanh và thương nhân hoạt động thương mại tại vùng khó khăn mặc dù cao hơn các nhóm đối tượng còn lại của NHCSXH, tuy nhiên đã có sự ưu đãi về lãi suất so với lãi suất trung, dài hạn đang áp dụng tại các ngân hàng thương mại. Ngoài ra, quy trình, thủ tục cho vay tại NHCSXH khá đơn giản; việc giải ngân, thu nợ được thực hiện tại điểm giao dịch xã, sẽ giảm được tối đa chi phí đi lại cho người dân, đặc biệt người dân tại các vùng khó khăn, vùng sâu, vùng xa.
* Về đề nghị Chính phủ xem xét giảm lãi suất cho vay đối với các chương trình tín dụng chính sách của NHCSXH:
Chương trình cho vay hộ gia đình sản xuất kinh doanh tại vùng khó khăn đang được triển khai theo Quyết định số 31/2007/QĐ-TTg và chương trình cho vay thương nhân hoạt động thương mại tại vùng khó khăn theo Quyết định 92/2009/QĐ-TTg do Bộ Tài chính là cơ quan chủ trì xây dựng, trình Thủ tướng Chính phủ ban hành. Hiện Bộ Tài chính đang chủ trì nghiên cứu sửa đổi 2 chương trình tín dụng chính sách này.
Trong thời gian tới, NHNN sẽ phối hợp với Bộ Tài chính khi có yêu cầu trong việc nghiên cứu, tham mưu cấp có thẩm quyền xem xét điều chỉnh lãi suất đối với chương trình cho vay hộ gia đình sản xuất kinh doanh và thương nhân hoạt động thương mại tại vùng khó khăn, phù hợp với diễn biến lãi suất thị trường và khả năng cân đối, bố trí nguồn vốn cấp bù chênh lệch lãi suất của ngân sách nhà nước cho NHCSXH.
Trên đây là báo cáo, giải trình của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước về ý kiến của Đại biểu Quốc hội Ma Thị Thúy trong phiên thảo luận Hội trường về kinh tế - xã hội ngày 25/7/2021. Trong thời gian tới, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam kính mong tiếp tục nhận được sự quan tâm, ủng hộ hơn nữa của Đại biểu đối với hoạt động của ngành Ngân hàng.
Trân trọng cảm ơn Đại biểu./.