Tổng hợp kiến nghị của cử tri gửi tới sau Kỳ họp thứ 2 và Kỳ họp bất thường lần thứ 1, Quốc hội khóa XV liên quan đến tiếp cận vốn của Hợp tác xã; cho vay tái canh cà phê

Tổng hợp kiến nghị của cử tri gửi tới sau Kỳ họp thứ 2 và

Kỳ họp bất thường lần thứ 1, Quốc hội khóa XV liên quan đến

tiếp cận vốn của Hợp tác xã; cho vay tái canh cà phê

1. Về giải pháp tháo gỡ khó khăn cho các Hợp tác xã (HTX) trong việc tiếp cận các gói hỗ trợ tín dụng. (Cử tri thành phố Hải phòng)

Hiện nay, các Bộ, ngành liên quan, theo chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đang tổ chức tổng kết, đánh giá kết quả thực hiện 20 năm thực hiện Nghị quyết số 13-NQ/TW ngày 18/3/2002, Hội nghị lần thứ 5, Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa IX về tiếp tục đổi mới, phát triển, nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể, 10 năm thực hiện Luật Hợp tác xã 2012, từ đó đề xuất sửa đổi, bổ sung cơ chế, chính sách hỗ trợ phát triển HTX trong thời gian tới để báo cáo Bộ Chính trị.

Về hoạt động tín dụng, HTX được bình đẳng trong tiếp cận vốn như các thành phần kinh tế khác. Thời gian qua, NHNN đã hoàn thiện cơ chế, chính sách về cho vay nói chung, trình các cấp có thẩm quyền ban hành cơ chế, chính sách tiền tệ, tín dụng nhằm tăng khả năng tiếp cận vốn đối với người dân, doanh nghiệp (trong đó có HTX), cụ thể:

- Trình Chính phủ ban hành Nghị định số 55/2015/NĐ-CP ngày 9/6/2015 và Nghị định 116/2018/NĐ-CP ngày 7/9/2018 về chính sách tín dụng phục vụ phát triển nông nghiệp, nông thôn với nhiều chính sách ưu đãi về tài sản bảo đảm như: (i) Cho vay không có tài sản bảo đảm đối với cá nhân, hộ gia đình, hợp tác xã, tổ hợp tác từ 100 triệu đồng đến 03 tỷ đồng; (ii) Cho vay không có tài sản bảo đảm tối đa bằng 70-80% giá trị của dự án, phương án vay theo mô hình liên kết/giá trị hợp đồng chuyển giao công nghệ hoặc tiêu thụ sản phẩm; (iii) Áp dụng cơ chế xử lý rủi ro đặc thù (cơ cấu lại thời hạn trả nợ, giữ nguyên nhóm nợ, khoanh nợ...) trong trường hợp bị rủi ro do nguyên nhân khách quan, bất khả kháng, thiên tai, dịch bệnh trên phạm vi rộng.

- Quy định trần lãi suất cho vay ngắn hạn bằng VNĐ đối với 05 lĩnh vực ưu tiên (hiện nay tối đa là 4,5%/năm), thấp hơn 1-2% so với các lĩnh vực thông thường khác.

- Triển khai, thực hiện các chính sách tín dụng đối với các ngành, lĩnh vực, trong đó có đối tượng thụ hưởng là các HTX với các điều kiện ưu đãi về lãi suất như cho vay nhằm giảm tổn thất trong nông nghiệp theo Quyết định 68/2013/QĐ-TTg ngày 14/11/2013 của Thủ tướng Chính phủ, cho vay khuyến khích phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, nông nghiệp sạch theo Nghị quyết 30/NQ-CP ngày 7/3/2017 của Chính phủ, cho vay chương trình mỗi xã một sản phẩm, Đề án lựa chọn, hoàn thiện, nhân rộng mô hình hợp tác xã kiểu mới hiệu quả tại các địa phương trên cả nước…

- Chỉ đạo các TCTD triển khai các giải pháp tháo gỡ khó khăn trong tiếp cận vốn của các khách hàng vay trong đó có hợp tác xã: (i) Tiếp tục đơn giản hóa thủ tục vay vốn, niêm yết công khai, minh bạch các thủ tục, quy trình vay vốn tại chi nhánh, phòng giao dịch của TCTD; (ii) Nâng cao hiệu quả thẩm định và đánh giá mức độ tín nhiệm khách hàng để tăng cường cho vay không có bảo đảm bằng tài sản; (iii) Đặc biệt, trước ảnh hưởng của dịch Covid-19, NHNN đã ban hành các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp, hợp tác xã, người dân như cơ cấu lại thời hạn trả nợ, miễn, giảm lãi, phí, giữ nguyên nhóm nợ.

- Tổ chức, triển khai các chương trình kết nối Ngân hàng - Doanh nghiệp tại các địa phương, nhất là tại những thời điểm không thực hiện giãn cách xã hội, nhằm nhận diện khó khăn, vướng mắc của doanh nghiệp, từ đó có giải pháp tháo gỡ phù hợp, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp trong quan hệ tín dụng với ngân hàng1. Chủ động tham gia đầy đủ các buổi tiếp xúc cử tri của các đoàn Đại biểu Quốc hội địa phương để kịp thời giải đáp, xử lý, tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc của cử tri (doanh nghiệp, người dân, HTX) liên quan đến lĩnh vực ngân hàng trên từng địa bàn. Đối với các ý kiến về cơ chế, chính sách, ngành Ngân hàng cũng đã kịp thời ghi nhận, tiếp thu trong quá trình rà soát, sửa đổi, hoàn thiện chính sách cho phù hợp với thực tiễn.

Tuy nhiên, hiện dư nợ cho vay HTX còn thấp (đến cuối tháng 11/2021 đạt 6.450 tỷ đồng, gấp 2,34 lần dư nợ từ thời điểm Luật HTX 2012 có hiệu lực). Việc mở rộng đầu tư tín dụng đối với HTX còn khó khăn sau: (i) Nhiều HTX còn hạn chế trong quản trị, điều hành thực hiện chưa đúng quy định về quản lý tài chính, kế toán, không tuân thủ các nguyên tắc của Luật HTX 2012, thiếu vốn tự có, không có tài sản bảo đảm. Hiệu quả hoạt động của HTX còn thấp; sản xuất hàng hóa chưa gắn với thị trường tiêu thụ, chưa có phương án sản xuất kinh doanh hiệu quả, gây khó khăn cho các TCTD thẩm định, quyết định cho vay; (ii) Quan hệ giữa HTX và các thành viên còn thiếu sự gắn kết, chưa tạo động lực cho các thành viên tham gia vào HTX; (iii) Một số HTX sử dụng không hiệu quả nguồn vốn vay, sử dụng vốn vay sai mục đích, có tâm lý ỷ lại sự hỗ trợ của Nhà nước...

Thời gian tới, NHNN sẽ tiếp tục chỉ đạo các TCTD tập trung nguồn vốn cho vay đối với khu vực kinh tế tập thể nói chung và HTX nói riêng; đồng thời, tiếp tục phối hợp với Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính, Liên minh Hợp tác xã Việt Nam để nghiên cứu các cơ chế phù hợp hỗ trợ HTX có điều kiện tiếp cận vốn vay thuận lợi hơn. Bên cạnh đó, để tăng cường khả năng tiếp cận vốn ngân hàng, các HTX cũng cần khắc phục những khó khăn, bất cập nội tại của mình làm cơ sở để các TCTD đẩy mạnh việc cho vay.

2. Về cấp vốn tái canh cây cà phê; giảm thủ tục cho vay. (Cử tri tỉnh Đắk Nông)

Phát triển nông nghiệp, nông thôn luôn được Chính phủ và ngành Ngân hàng xác định là lĩnh vực ưu tiên, trong đó người dân vay vốn tái canh cà phê, sản xuất các mặt hàng nông sản chủ lực như cà phê, hồ tiêu,… đều thuộc đối tượng hưởng chính sách tín dụng theo Nghị định 55/2015/NĐ-CP của Chính phủ về chính sách tín dụng phục vụ phát triển nông nghiệp, nông thôn, Nghị định 116/2018/NĐ-CP ngày 07/9/2018, Thông tư số 10/2015/TT-NHNN ngày 22/7/2015 và Thông tư 25/2018/TT-NHNN hướng dẫn Nghị định của Chính phủ với nhiều cơ chế ưu đãi như: được xem xét vay không có tài sản bảo đảm tối đa từ 100 triệu đồng đến 03 tỷ đồng; đối với khách hàng có dự án, phương án sản xuất kinh doanh ứng dụng công nghệ cao, liên kết trong sản xuất nông nghiệp được vay không có tài sản bảo đảm từ 70% đến 80% giá trị dự án, phương án; cơ chế xử lý nợ đặc thù (cơ cấu lại thời hạn trả nợ và giữ nguyên nhóm nợ, khoanh nợ) khi xảy ra rủi ro do nguyên nhân khách quan, bất khả kháng; được giảm lãi suất tối thiểu 0,2%/năm khi mua bảo hiểm trong nông nghiệp; được xem xét, thỏa thuận về việc ân hạn gốc và lãi phù hợp với giai đoạn kiến thiết của cây trồng lâu năm...

Ngoài ra, khách hàng vay vốn ngành hồ tiêu, cà phê còn được tiếp cận một số chính sách tín dụng ưu đãi đặc thù theo chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ như: (i) Chương trình cho vay khuyến khích phát triển nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp sạch theo Nghị quyết 30/NQ-CP ngày 07/3/2017 của Chính phủ; (ii) Chương trình cho vay hỗ trợ nhằm giảm tổn thất trong nông nghiệp theo Quyết định 68/2013/QĐ-TTg ngày 14/11/2013 của Thủ tướng Chính phủ, trong đó doanh nghiệp, người dân sẽ được hưởng chính sách hỗ trợ lãi suất khi mua máy móc theo danh mục máy móc Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn quy định hoặc được hưởng chính sách cấp bù chênh lệch lãi suất thương mại và lãi suất tín dụng đầu tư phát triển của Nhà nước khi đầu tư các dự án dây chuyền máy, thiết bị chế biến hồ tiêu, cà phê.

Bên cạnh đó, NHNN đã chủ động, tích cực rà soát các cơ chế, chính sách về hoạt động tín dụng theo hướng giảm bớt các thủ tục, giấy tờ nhằm nâng cao chất lượng hoạt động dịch vụ ngân hàng và tạo điều kiện thuận lợi cho khách hàng tiếp cận nguồn vốn tín dụng; chỉ đạo các TCTD đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, đơn giản hóa quy trình nội bộ để rút ngắn thời gian giải quyết cho vay nhưng vẫn đảm bảo an toàn vốn vay. Riêng đối với khu vực nông nghiệp nông thôn, các TCTD đã phát triển các sản phẩm tín dụng, hình thức cấp tín dụng với quy trình thủ tục ngày càng đơn giản, thông qua việc áp dụng hình thức cho vay lưu vụ, cho vay qua sổ tín dụng, cho vay thông qua các Tổ, nhóm của các tổ chức chính trị - xã hội, triển khai ngân hàng lưu động xuống tận địa bàn để cho vay, thu nợ thay vì người dân phải đến trụ sở ngân hàng… với các thủ tục đơn giản, phù hợp với đặc thù của lĩnh vực này.

Tuy nhiên, một số thủ tục liên quan đến hoạt động cho vay thuộc thẩm quyền giải quyết của các Bộ, ngành khác, được điều chỉnh bởi những quy định khác của pháp luật, như: Xây dựng và phê duyệt dự án đầu tư, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất (đặc biệt là tài sản hình thành trên đất nông nghiệp như nhà kính, nhà lưới…), đăng ký giao dịch bảo đảm, kiểm toán báo cáo tài chính…Vì vậy, cần có sự phối hợp tích cực hơn của các Bộ ngành, địa phương để tạo điều kiện cho ngành ngân hàng tiếp tục đơn giản hóa quy trình, thủ tục cho vay, rút ngắn thời gian xem xét, quyết định cho vay./.