Tại Hội nghị “Sơ kết hơn 01 năm triển khai Nghị định 67/2014/N Đ-CP của Chính phủ về một số chính sách phát triển thủy sản” diễn ra tại Quảng Ngãi ngày 07/3/2016, đồng chí Nguyễn Văn Bình - Ủy viên Bộ Chính trị, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) đánh giá: Nghị định 67 của Chính phủ đối với ngư dân là hết sức “đúng” và “trúng”, đáp ứng được nguyện vọng của ngư dân trong việc khai thác nguồn lợi thủy sản và góp phần bảo vệ chủ quyền biển đảo của Tổ quốc.
Những năm qua, Đảng, Nhà nước đã đề ra nhiều chủ trương, chính sách quan trọng nhằm quản lý, bảo vệ, khai thác biển, gắn phát triển kinh tế biển với bảo vệ chủ quyền biển đảo. Nghị quyết Trung ương 4 Khóa X xác định rõ mục tiêu: “Đến năm 2020, phấn đấu đưa nước ta trở thành quốc gia mạnh về biển, làm giàu từ biển, bảo đảm vững chắc chủ quyền, quyền chủ quyền quốc gia trên biển, làm cho đất nước giàu mạnh”. Theo đó, triển khai Chiến lược Biển Việt Nam, nhiều chính sách về đầu tư, chính sách về bảo hiểm, chính sách ưu đãi thuế, chính sách đào tạo dạy nghề, chính sách tín dụng, trong đó có Nghị định 67 và Nghị định số 89/2015/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 67 đã hỗ trợ tích cực cho ngư dân, hình thành nên những đội tàu lớn hiện đại ra khơi bám biển ở những vùng biển xa.
Kịp thời tháo gỡ khó khăn trong quá trình triển khai
Nghị định 67 được coi là một trong những chính sách quan trọng trong chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Chiến lược biển của Việt Nam đến năm 2020. Có thể nói, Nghị định 67 là hệ thống các chính sách đồng bộ, toàn diện nhất từ trước đến nay để hỗ trợ ngư dân đóng mới, nâng cấp tàu phục vụ khai thác hải sản xa bờ, như: chính sách tín dụng, chính sách đầu tư, chính sách về bảo hiểm, chính sách đào tạo nghề và các chính sách khác. Nhận thức được tầm quan trọng của chính sách, ngay từ khi mới được ban hành, Nghị định 67 đã nhận được sự quan tâm, vào cuộc của cả hệ thống chính trị từ Trung ương đến địa phương. Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) cũng luôn xác định việc triển khai Nghị định 67 là nhiệm vụ chính trị của toàn ngành, khẩn trương ban hành Thông tư số 22/2014/TT-NHNN ngày 15/8/2014 hướng dẫn các ngân hàng thương mại triển khai thực hiện cho vay, ban hành các văn bản yêu cầu các ngân hàng thương mại chỉ đạo triển khai trong toàn hệ thống, đồng thời tổ chức các Hội nghị của ngành tại các địa phương để hướng dẫn, tuyên truyền, phổ biến chính sách tới ngư dân.
Tuy nhiên, do chưa có tiền lệ nên trong quá trình triển khai Nghị định 67 cũng phát sinh một số vướng mắc về kỹ thuật như vấn đề mẫu tàu, xác định giá trị con tàu, sử dụng máy tàu,...Và Chính phủ đã kịp thời ban hành Nghị định số 89/2015/NĐ-CP ngày 07/10/2015 về sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 67.
Nghị định 89 bổ sung quy định trường hợp nâng cấp máy tàu có thể sử dụng máy thủy mới, hoặc máy thủy đã qua sử dụng theo quy định. Điều này rất phù hợp với nguyện vọng của ngư dân. Nghị định 89 cũng đã điều chỉnh thời hạn cho vay đóng mới, nâng cấp tàu gỗ và vỏ thép. Theo đó, trường hợp đóng mới tàu vỏ gỗ hoặc nâng cấp tàu, thời hạn cho vay hỗ trợ lãi suất là 11 năm và 16 năm đối với đóng mới tàu vỏ thép, hoặc vỏ vật liệu mới. Năm đầu tiên sau khi giải ngân, chủ tàu được miễn lãi và chưa phải trả nợ gốc, nhà nước cấp bù số lãi vay của chủ tàu được miễn cho các ngân hàng thương mại. Nghị định 89 còn sửa đổi, bổ sung chính sách hỗ trợ chi phí các thiết kế mẫu. Ngư dân sẽ được hỗ trợ 100% chi phí thiết kế tàu vỏ thép, vật liệu mới có công suất từ 400CV trở lên mà theo Nghị định 67 ngư dân không được hưởng ưu đãi này. Nghị định 89 tăng tỷ lệ vốn vay tối đa đối với các chủ tàu đóng mới, ưu đãi lãi suất và điều chỉnh mức bù chênh lệch lãi suất từ ngân sách nhà nước. Ngoài ra, còn có một số thay đổi về chính sách bảo hiểm, yêu cầu kỹ thuật đối với thiết kế mẫu tàu theo hướng phù hợp với thực tế.
Việc Chính phủ ban hành Nghị định 89 sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 67 có thể khẳng định Đảng và Nhà nước luôn quan tâm đến ngư dân, luôn tạo điều kiện để bà con ngư dân nhanh chóng tiếp cận các gói tín dụng để nâng cấp, đóng mới tàu vươn ra khơi xa nhằm phát triển kinh tế biển một cách bền vững
Để vốn tín dụng đến được tận tay ngư dân, NHNN cũng kịp thời yêu cầu NHNN chi nhánh 28 tỉnh, thành phố ven biển đôn đốc, kiểm tra, giám sát việc cho vay của các ngân hàng thương mại trên địa bàn; đồng thời NHNN luôn kịp thời phối hợp với các Bộ, ngành, địa phương xử lý khó khăn, vướng mắc phát sinh trong quá trình triển khai thực hiện. Đến nay, sau hơn 01 năm triển khai thực hiện, các ngân hàng thương mại đã cho ngư dân vay để đóng mới gần 400 con tàu công suất lớn có thể đánh bắt xa bờ dài ngày với số tiền lên tới gần 4.000 tỷ đồng. Từ tháng 6 năm 2015 đến nay, việc ký kết các hợp đồng tín dụng của ngư dân đã tăng lên đáng kể (số lượng hợp đồng tín dụng được ký kết tăng gấp 5 lần so với thời điểm 30/6/2015). Đến nay, đã có 84 tàu cá đóng mới và 12 tàu nâng cấp được hạ thủy đi vào hoạt động.
Tại Hội nghị “Sơ kết hơn 01 năm triển khai Nghị định 67”, có 14 hợp đồng tín dụng nữa được ký kết giữa các ngân hàng thương mại và ngư dân để đóng mới thêm 14 con tàu công suất lớn, hiện đại. Điều này, thể hiện quyết tâm của ngành Ngân hàng tiếp tục cam kết đồng hành cùng bà con ngư dân để thực hiện ước mơ đóng mới, nâng cấp những con tàu hiện đại, công suất lớn, đủ sức vươn khơi xa, bám biển, làm kinh tế, góp phần bảo vệ chủ quyền biển đảo của Tổ quốc.
Đồng chí Nguyễn Văn Bình đánh giá, qua hơn 01 năm triển khai có thể khẳng định Nghị định 67 của Chính phủ đối với ngư dân là hết sức “đúng và “trúng, đáp ứng được nguyện vọng của ngư dân trong việc khai thác nguồn lợi thủy sản và góp phần bảo vệ chủ quyền biển đảo của Tổ quốc. Những chính sách trên đã góp phần thúc đẩy lĩnh vực kinh tế biển nước ta có nhiều chuyển biển tích cực và đạt được những kết quả quan trọng, giúp nâng cao đời sống ngư dân, góp phần phát triển kinh tế xã hội các tỉnh ven biển và bảo vệ toàn vẹn chủ quyền biển đảo.
Tiếp tục đưa thêm nhiều con tàu “67“ vươn khơi
Để việc triển khai Nghị định 67 đạt hiệu quả cao hơn nữa trong thời gian tới, Ủy viên Bộ Chính trị -Thống đốc NHNN Nguyễn Văn Bình đề nghị các Bộ, Ngành, địa phương bám sát chỉ đạo của Chính phủ, phối hợp rà soát, tháo gỡ các khó khăn của ngư dân trong việc tiếp cận các chính sách hỗ trợ của Nhà nước trong Nghị định 67. Ông yêu cầu các địa phương nghiên cứu và tổng kết các mô hình tổ đội, hợp tác xã liên kết khai thác trên biển để hướng dẫn ngư dân tham gia; khuyến khích các mô hình liên kết theo tổ, đội khai thác trên biển có sự tham gia của các tàu hậu cần nghề cá, các cơ sở chế biến nhằm mang lại hiệu quả kinh tế cao nhất cho người dân. Thống đốc cũng khẳng định Nghị định 67 là một chương trình, không phải là chính sách nhất thời, mà là chương trình xuyên suốt.
Tại Hội nghị, hàng loạt các biện pháp đã được đề xuất để tiếp tục triển khai chính sách có hiệu quả như: Các NHTM tiếp tục cải cách trình tự, thủ tục thẩm định dự án, phương án vay vốn đóng mới, nâng cấp tàu của ngư dân theo Nghị định 67 theo hướng đơn giản, phù hợp với quy định của pháp luật và trình độ của khách hàng, không chồng chéo với thủ tục phê duyệt danh sách ngư dân đủ điều kiện vay vốn của UBND các tỉnh, thành phố; Tiếp tục chủ động tiếp cận với ngư dân được UBND tỉnh, thành phố phê duyệt để hướng dẫn ngư dân hoàn thiện hồ sơ đề nghị vay vốn. Trong quá trình thẩm định hồ sơ cho vay nếu thấy ngư dân chưa đáp ứng đủ điều kiện vay phải có văn bản trả lời rõ ràng lý do không cho vay, đồng thời báo cáo Ban chỉ đạo triển khai Nghị định 67 của địa phương. Trong trường hợp ngư dân gặp khó khăn trong hoàn thiện hồ sơ đề nghị vay vốn, ngân hàng thương mại báo cáo NHNN chi nhánh tỉnh, thành phố, Ban chỉ đạo triển khai Nghị định 67 của tỉnh để được xem xét, giải quyết kịp thời.
Với sự quan tâm, vào cuộc của cả hệ thống chính trị và sự hưởng ứng nhiệt tình của bà con ngư dân, trong thời gian tới các chính sách hỗ trợ trong Nghị định 67 của Chính phủ sẽ tiếp tục đi vào cuộc sống, giúp hình thành những đội tàu lớn, hiện đại khai thác nguồn lợi hải sản từ các vùng biển xa, góp phần bảo vệ chủ quyền biển đảo thiêng liêng của tổ quốc.
Phương Linh
Ảnh: Đức Khanh (Các NHTM ký kết các hợp đồng tín dụng tại Hội nghị)