Trong bối cảnh địa chính trị và kinh tế toàn cầu đang có những biến động sâu sắc, báo cáo của Boston Consulting Group (BCG) đã chỉ ra 10 lực tác động chính định hình lại cách các công ty toàn cầu hoạt động, đưa ra quyết định và kiến tạo giá trị bền vững trong thập niên tới.
Ảnh minh họa (Nguồn: Internet)
Trong bối cảnh địa chính trị và kinh tế toàn cầu đang có những biến động sâu sắc, doanh nghiệp không còn hoạt động trong môi trường ổn định, tuyến tính như trước đây. Thay vào đó, họ phải đối mặt với một “kỷ nguyên bất định mới”, nơi những thay đổi đột ngột về công nghệ, chính sách, nhu cầu xã hội và môi trường đang tạo ra áp lực ngày càng lớn lên mô hình vận hành truyền thống.
Việc nhận diện và chủ động thích ứng với những lực lượng này là yếu tố sống còn để doanh nghiệp duy trì khả năng cạnh tranh, bảo vệ lợi ích dài hạn và đóng góp tích cực cho sự phát triển toàn cầu. Báo cáo của BCG đã chỉ ra 10 lực tác động chính định hình lại cách các công ty toàn cầu hoạt động bối cảnh hiện nay:
Phân mảnh địa chính trị làm tăng rủi ro và chi phí
Tác động chính: Các doanh nghiệp toàn cầu phải đối mặt với một môi trường bất ổn và bị phân mảnh ngày càng tăng.
Trong khi toàn cầu hóa tiếp tục phát triển, hệ thống đa cực đang dần định hình lại các mối quan hệ giữa các quốc gia. Các cường quốc toàn cầu và khu vực đang theo đuổi lợi ích chiến lược riêng, điều này dẫn đến sự tái định hình các chuỗi giá trị và các chuẩn mực quốc tế. Sự cạnh tranh giữa các khối đang gia tăng, làm gián đoạn thương mại, đầu tư và hợp tác công nghệ. Các doanh nghiệp cần điều chỉnh chiến lược để giảm thiểu rủi ro địa chính trị, chẳng hạn như tái cấu trúc chuỗi cung ứng, tăng tính linh hoạt trong hoạt động và tăng cường tuân thủ quy định ở các khu vực pháp lý khác nhau.
Sự can thiệp của nhà nước ngày càng gia tăng
Tác động chính: Các doanh nghiệp phải thích nghi với môi trường mà vai trò của nhà nước ngày càng mạnh mẽ.
Các chính phủ ngày càng can thiệp mạnh hơn vào nền kinh tế nhằm bảo vệ lợi ích quốc gia, đảm bảo an ninh kinh tế và xã hội, đồng thời, thúc đẩy các mục tiêu chuyển đổi (ví dụ: Kỹ thuật số, xanh hóa). Các chính sách công nghiệp, trợ cấp, kiểm soát đầu tư nước ngoài, yêu cầu về nội địa hóa... đang ngày càng trở nên phổ biến. Điều này buộc các công ty phải tích cực theo dõi chính sách công, xây dựng năng lực đối thoại và vận động chính sách, đồng thời, phát triển khả năng hoạt động hiệu quả trong các khuôn khổ pháp lý và chính sách đang thay đổi nhanh chóng.
Các lĩnh vực công nghệ chiến lược trở thành tâm điểm cạnh tranh
Tác động chính: Cuộc đua toàn cầu trong các lĩnh vực công nghệ tiên tiến mở ra cơ hội mới và rủi ro mới.
Những tiến bộ công nghệ nhanh chóng trong các lĩnh vực như trí tuệ nhân tạo (AI), điện toán lượng tử, công nghệ sinh học, và năng lượng sạch đang trở thành các yếu tố then chốt của sức mạnh quốc gia. Sự kiểm soát công nghệ ngày càng trở nên nghiêm ngặt, làm nảy sinh các rào cản đối với đổi mới và hợp tác quốc tế. Doanh nghiệp cần tăng cường đầu tư vào lĩnh vực nghiên cứu - phát triển (R&D), bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ, đồng thời, định vị chiến lược trong các hệ sinh thái đổi mới quốc tế.
Cạnh tranh về nguồn lực làm gia tăng áp lực lên các mô hình kinh doanh
Tác động chính: Các công ty phải ứng phó với tình trạng khan hiếm tài nguyên và gia tăng chi phí đầu vào.
Các tài nguyên chiến lược (bao gồm khoáng sản quan trọng, nước, đất canh tác, và năng lượng) ngày càng trở thành đối tượng của sự cạnh tranh khốc liệt giữa các quốc gia và doanh nghiệp. Những rủi ro liên quan đến chuỗi cung ứng, các hạn chế xuất khẩu và yêu cầu về truy xuất nguồn gốc khiến chi phí tăng và khả năng tiếp cận không đảm bảo. Điều này thúc đẩy nhu cầu tăng hiệu quả sử dụng tài nguyên, áp dụng mô hình kinh tế tuần hoàn, và tìm kiếm các nguồn cung thay thế.
Áp lực từ các bên liên quan buộc doanh nghiệp phải có trách nhiệm hơn
Tác động chính: Doanh nghiệp phải mở rộng cam kết với xã hội và môi trường, đồng thời, tăng cường tính minh bạch.
Khách hàng, nhà đầu tư, nhân viên và xã hội ngày càng kỳ vọng cao hơn vào vai trò xã hội của doanh nghiệp. Các chuẩn mực mới về báo cáo ESG (môi trường, xã hội và quản trị), tính bền vững chuỗi cung ứng và đạo đức kinh doanh đang định hình lại hành vi doanh nghiệp. Những ai không đáp ứng được các kỳ vọng này sẽ đối mặt với rủi ro mất uy tín, bị tẩy chay, hoặc mất cơ hội tiếp cận vốn. Doanh nghiệp cần tích hợp ESG vào chiến lược, quản trị rủi ro phi tài chính và tăng cường truyền thông trách nhiệm xã hội.
Bất bình đẳng kinh tế xã hội ngày càng trở thành vấn đề kinh doanh
Tác động chính: Các công ty phải nhận thức được vai trò của mình trong việc giảm thiểu phân hóa xã hội.
Sự gia tăng bất bình đẳng về thu nhập, tiếp cận giáo dục, y tế và cơ hội kinh tế đang dẫn đến bất mãn xã hội và bất ổn chính trị. Điều này có thể gây rủi ro cho hoạt động kinh doanh, đặc biệt ở các thị trường đang phát triển hoặc có hệ thống phúc lợi yếu. Doanh nghiệp cần đóng vai trò tích cực trong việc tạo việc làm có chất lượng, thúc đẩy phát triển cộng đồng và hỗ trợ bao trùm số và đào tạo kỹ năng số cho lực lượng lao động.
Cạnh tranh về tài năng trong môi trường việc làm linh hoạt
Tác động chính: Việc thu hút và giữ chân nhân tài đòi hỏi các cách tiếp cận mới.
Sự chuyển dịch nhân khẩu học, thay đổi kỳ vọng của người lao động (đặc biệt là thế hệ trẻ), cùng với sự phổ biến của làm việc từ xa, đang thay đổi thị trường lao động toàn cầu. Doanh nghiệp cần phát triển các mô hình làm việc linh hoạt, văn hóa tổ chức hấp dẫn, cũng như chính sách phát triển nghề nghiệp bền vững để thu hút và giữ chân nhân tài trong môi trường cạnh tranh khốc liệt.
Tăng tốc chuyển đổi kỹ thuật số và AI
Tác động chính: Các doanh nghiệp cần thích ứng nhanh với các công nghệ mới để duy trì khả năng cạnh tranh.
AI, tự động hóa, phân tích dữ liệu lớn và điện toán đám mây đang định hình lại cách thức vận hành, ra quyết định và tạo giá trị. Những công ty dẫn đầu trong chuyển đổi số có thể đạt được lợi thế vượt trội về năng suất, tốc độ và cá nhân hóa dịch vụ. Tuy nhiên, điều này cũng đi kèm rủi ro liên quan đến an ninh mạng, đạo đức AI và chuyển dịch lao động. Doanh nghiệp cần phát triển chiến lược số toàn diện, kết hợp đầu tư công nghệ và đào tạo lại nhân lực.
Hành động vì khí hậu trở thành yêu cầu cấp thiết
Tác động chính: Các doanh nghiệp cần chủ động thích ứng với các yêu cầu về trung hòa carbon và khả năng chống chịu khí hậu.
Biến đổi khí hậu và các hiện tượng thời tiết cực đoan đang gây ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động sản xuất, tiêu dùng và logistics. Đồng thời, các chính sách về định giá carbon, tiêu chuẩn khí thải và nghĩa vụ công bố khí hậu đang ngày càng nghiêm ngặt. Doanh nghiệp cần đánh giá rủi ro khí hậu trong toàn chuỗi giá trị, giảm phát thải CO2, phát triển sản phẩm và mô hình kinh doanh xanh, đồng thời, đầu tư vào công nghệ năng lượng sạch và thích ứng khí hậu.
Mô hình tăng trưởng bền vững thay thế mô hình tăng trưởng “bằng mọi giá”
Tác động chính: Doanh nghiệp cần điều chỉnh chiến lược để tạo giá trị lâu dài thay vì chỉ chạy theo lợi nhuận ngắn hạn.
Áp lực từ xã hội, quy định và thị trường đang buộc các công ty phải xem xét lại mô hình tăng trưởng dựa trên khai thác tài nguyên và tối đa hóa lợi nhuận cổ đông. Các nhà đầu tư dài hạn và các tổ chức xếp hạng tín nhiệm ngày càng đánh giá cao các doanh nghiệp có chiến lược bền vững, quản trị minh bạch và định hướng tạo giá trị chung cho xã hội. Điều này đòi hỏi sự thay đổi sâu sắc trong cách đo lường hiệu quả, phân bổ vốn và lãnh đạo doanh nghiệp.
Sự chuyển dịch trong hệ sinh thái kinh doanh toàn cầu đang buộc doanh nghiệp phải đổi mới tư duy chiến lược và mô hình tạo giá trị. Từ việc đối mặt với biến động địa chính trị, thay đổi cấu trúc chuỗi cung ứng, đến áp lực từ xã hội về phát triển bền vững và công nghệ mới như AI - tất cả đều đòi hỏi doanh nghiệp không chỉ phản ứng linh hoạt, mà còn cần hành động chủ động, dài hạn. Trong bối cảnh này, khả năng thích ứng, sự chính trực trong quản trị và cam kết với các mục tiêu ESG sẽ là những yếu tố then chốt để doanh nghiệp không chỉ sống sót, mà còn phát triển mạnh mẽ. Việc tích hợp 10 lực tác động này vào chiến lược và vận hành sẽ giúp doanh nghiệp tái định hình vị thế, mở rộng cơ hội và đóng vai trò tích cực trong tiến trình phát triển toàn cầu đầy biến động hiện nay.
Tài liệu tham khảo:
1. BCG (2025). In a Multipolar World, the Global South Finds Its Moment. https://www.bcg.com/publications/2025/in-a-multipolar-world-global-south-finds-its-moment
2. World Economic Forum. (2024). Global Risks Report 2024. https://www.weforum.org/reports/global-risks-report-2024/
Bảo Nguyên