Tiếp tục gia tăng niềm tin vào hệ thống thanh toán

Tiếp tục gia tăng niềm tin vào hệ thống thanh toán

Hạ Chi

Ngày 9/1, NHNN tổ chức Hội nghị chuyên đề công tác thanh toán tại tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán. Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng chủ trì Hội nghị.

Hoạt động thanh toán tăng trưởng ấn tượng

Tại Hội nghị, Phó Thống đốc Phạm Tiến Dũng nhận định, thời gian qua, công tác thanh toán đã đạt được nhiều kết quả ấn tượng. Nếu như ở giai đoạn 2015-2017, báo cáo của WB cho thấy Việt Nam mới có 31% người trưởng thành có tài khoản thanh toán thì đến nay, con số này đã tăng lên 77,41%. Nhiều ngân hàng báo cáo trên 90% giao dịch được thực hiện trên kênh số, có ngân hàng đạt tỷ lệ tới 98%. Về số lượng giao dịch, nếu như năm 2019, hệ thống thanh toán bù trừ có khoảng 700 triệu giao dịch cũng là một con số mơ ước thời điểm đó thì đến năm 2023, số lượng giao dịch đã đạt 7 tỷ giao dịch, gấp 10 lần so với năm 2019. Những con số trên minh chứng cho nỗ lực tăng trưởng vượt bậc, là thành quả từ các chính sách của NHNN, quyết tâm của NHTM.

Theo Phó Thống đốc, trước đây chỉ một vài ngân hàng có ứng dụng Mobile Banking thì hiện nay tất cả giao dịch đều thực hiện trên ứng dụng này, đem đến sự giao tiếp hoàn toàn khác cho người dùng. Giao dịch ngân hàng từ chỗ chỉ đơn thuần trong lĩnh vực ngân hàng thì giờ đây người dùng thông qua app ngân hàng đã có thể đặt vé máy bay, chọn chỗ ngồi, đặt taxi, đóng tiền điện, nước… cho thấy sự tích hợp của ngành Ngân hàng và các ngành kinh tế khác đã ở mức độ rất cao.

Thông tin cụ thể hơn, Vụ trưởng Vụ Thanh toán NHNN Phạm Anh Tuấn cho biết, thời gian qua, thực hiện các chủ trương, chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, NHNN đã chỉ đạo các TCTD nỗ lực triển khai thực hiện và đạt được nhiều thành quả đáng ghi nhận, thanh toán thông suốt, an toàn cho tổ chức, cá nhân trong nền kinh tế. NHNN đã trình Chính phủ ban hành và tổ chức triển khai các Đề án, Chương trình, Kế hoạch nhằm thúc đẩy TTKDTM, đồng thời nghiên cứu ban hành và trình cấp có thẩm quyền ban hành các văn bản pháp luật về hoạt động thanh toán…

Đặc biệt, trước yêu cầu của thực tiễn và nhằm góp phần thúc đẩy chuyển đổi số theo định hướng của Đảng, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, NHNN đã chủ động nghiên cứu, rà soát để sửa đổi, bổ sung và ban hành các quy định nhằm tạo thuận lợi cho việc triển khai các sản phẩm dịch vụ TTKDTM trên ứng dụng công nghệ, mang lại tiện ích an toàn cho khách hàng.

Có thể kể đến như hướng dẫn việc mở và sử dụng tài khoản thanh toán, phát hành thẻ ngân hàng bằng phương thức điện tử (eKYC) cho phép khách hàng có thể tiếp cận sử dụng dịch vụ thanh toán toàn trình trên kênh điện tử mà không cần gặp mặt, đến phòng giao dịch ngân hàng; hay phối hợp với Bộ Công an, Bộ Thông tin và Truyền thông trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định về triển khai dùng tài khoản viễn thông thanh toán cho các dịch vụ khác có giá trị nhỏ (dịch vụ Mobile Money).

Với những nỗ lực trên, thanh toán qua Internet, Mobile và phương thức QR Code tăng trưởng nhanh. Đến nay đã có 85 tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán triển khai dịch vụ thanh toán qua Internet và 52 tổ chức thực hiện qua Mobile. Tăng trưởng về số lượng giao dịch thanh toán qua Internet và Mobile bình quân qua các năm lần lượt đạt mức 46,48%, 90,12%; riêng thanh toán qua QR Code, từ năm 2018 đến nay, tăng trưởng về số lượng giao dịch qua QR Code bình quân năm đạt 471,13%.

Hệ sinh thái sản phẩm, dịch vụ số của ngành Ngân hàng với nhiều phương thức thanh toán hiện đại, tiện lợi được kết nối liên thông, tích hợp liền mạch, xuyên suốt với các ngành, lĩnh vực khác. Từ đó, cho phép người dân, doanh nghiệp giao dịch mua bán, thanh toán an toàn, thuận tiện, tiết kiệm thời gian, chi phí ngay trên ứng dụng, nền tảng số quen thuộc hàng ngày.

Để người dân an tâm với hoạt động thanh toán

Theo Phó Thống đốc Phạm Tiến Dũng, khi số lượng khách hàng tăng, kết nối phức tạp cũng đặt ra nhiều thách thức đối với việc quản lý và đảm bảo an ninh, an toàn trong lĩnh vực thanh toán. Đó là việc tăng trưởng số lượng tài khoản đi kèm vấn nạn sử dụng giấy tờ giả để mở tài khoản thanh toán, hay việc nhiều cá nhân mở tài khoản rồi bán lại cho người khác sử dụng, các giao dịch bất hợp pháp… Bên cạnh đó, còn là các nguy cơ mất an ninh, an toàn hệ thống. “Khi nhiều ngân hàng đã chạm mức hơn 25 triệu khách hàng - một con số mơ ước của nhiều quốc gia, thì việc đảm bảo an toàn sẽ càng quan trọng hơn”, Phó Thống đốc lưu ý.

Phát biểu kết luận Hội nghị, Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng ghi nhận, thời gian qua, công tác thanh toán đã tăng trưởng mạnh mẽ, đóng góp tích cực vào phát triển của đất nước. Song thực tế này cũng đặt ra nhiều thách thức với cả tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán và với cơ quan quản lý.

Theo Thống đốc, đảm bảo an toàn hoạt động thanh toán vô cùng quan trọng. Vì vậy, nếu hệ thống thanh toán xảy ra sự cố, dù có làm tốt đến đâu thì cũng làm sụt giảm niềm tin của người dân với ngân hàng. Người đứng đầu NHNN nhấn mạnh đến việc đảm bảo an toàn, an ninh trong thanh toán là nhiệm vụ trọng tâm trong lĩnh vực thanh toán của NHNN năm 2024.

Thống đốc yêu cầu, các đơn vị chức năng của NHNN tiếp tục hoàn thiện hành lang pháp lý, tạo động lực phát triển TTKDTM, thúc đẩy chuyển đổi số. Trong đó, vừa phải đảm bảo yêu cầu phát triển vừa đáp ứng kiểm soát rủi ro, an toàn của hoạt động thanh toán. Đồng thời, phối hợp chặt chẽ với các đơn vị chức năng của Bộ Công an để đẩy nhanh tiến độ triển khai Đề án 06 và Kế hoạch phối hợp số 01/KHPH-BCA-NHNNVN. Thống đốc cũng yêu cầu đối với công tác giám sát hệ thống thanh toán không chỉ về số liệu mà còn cả quy trình nội bộ của các đơn vị thông qua phân tích dữ liệu để có những cảnh báo, chấn chỉnh khi có dấu hiệu rủi ro.

NHNN chi nhánh các tỉnh, thành phố cần quán triệt, triển khai tới các đơn vị trên địa bàn mọi văn bản, chỉ đạo từ NHNN, cách thức tuyên truyền cần sáng tạo, đổi mới. Đồng thời, phối hợp với các đơn vị của NHNN để làm tốt công tác kiểm tra, giám sát đối với các TCTD trên địa bàn, đảm bảo mọi hoạt động của các TCTD đều phải được giám sát, thanh tra.

Về phía các ngân hàng, các tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán, Thống đốc yêu cầu cần đẩy mạnh đầu tư vào công nghệ đảm bảo an ninh an toàn hoạt động thanh toán, chủ động có những biện pháp phòng ngừa, khắc phục rủi ro, chuẩn bị sẵn sàng các kịch bản ứng phó khi có tình huống xảy ra. Bộ phận kiểm soát, kiểm toán nội bộ, phải rà soát, giám sát, đảm bảo các tuyến bảo vệ, phòng ngừa rủi ro. Khi phát hiện vấn đề, HĐQT, Ban điều hành có giải pháp khắc phục.

Thống đốc cũng đề nghị các tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán kiểm soát chặt chẽ thông tin dữ liệu khách hàng, tránh lộ, lọt thông tin, đồng thời thực hiện nghiêm túc cảnh báo, hướng dẫn của NHNN, tăng cường chia sẻ thông tin để học hỏi kinh nghiệm lẫn nhau.

“Khi ngân hàng phát triển dịch vụ, có lợi nhuận nhưng phải đặc biệt gắn liền với việc bảo vệ người tiêu dùng, có như thế mới là sự phát triển bền vững. Tuy mất một khoản chi phí để đầu tư công nghệ, đảm bảo an ninh an toàn ban đầu nhưng nhờ đó các nhà băng sẽ có một lượng khách hàng thân thiết, ổn định, là động lực cho sự phát triển bền vững”, Thống đốc nhấn mạnh.

 

Theo báo cáo của Vụ Thanh toán NHNN, qua 8 tháng triển khai Kế hoạch số 01/KHPH-BCA-NHNNVN đã đạt được nhiều kết quả quan trọng. NHNN (đầu mối là Trung tâm thông tin tín dụng Quốc gia - CIC) đã phối hợp với C06 thực hiện bốn đợt rà soát, đối chiếu dữ liệu của 42 triệu hồ sơ khách hàng vay. Hiện tại 02 bên đang tiếp tục làm sạch thêm khoảng 6,5 triệu hồ sơ khách hàng phát sinh trong năm 2023.

Hiện có 48 TCTD đã liên hệ với C06 để trao đổi về phương án làm sạch dữ liệu. 53 TCTD đang phối hợp với các doanh nghiệp được Bộ Công an cấp phép cung cấp giải pháp xác thực người dùng bằng CCCD gắn chip để nghiên cứu, triển khai giải pháp xác thực khách hàng, trong đó có 09 TCTD đã triển khai thực tế. Về ứng dụng tài khoản định danh và xác thực điện tử (VNeID), có 19 TCTD đã và đang liên hệ với C06 để ứng dụng VNeID.

Đối với việc triển khai dịch vụ xác thực thông tin đa chiều phụ thuộc tiến độ ban hành, có hiệu lực của Luật Căn cước công dân sửa đổi (đã được Quốc hội thông qua ngày 27/11/2023). Hiện nay, C06 đang nghiên cứu, xây dựng phương án triển khai dịch vụ này, dự kiến triển khai từ ngày 01/7/2024 (thời điểm Luật căn cước mới có hiệu lực).