Thống kê hoạt động ngân hàng quốc tế

Euro chiếm vị thế chủ đạo trong cho vay liên ngân hàng qua biên giới

Thống kê ngân hàng nội địa (LBS) của BIS cho thấy, trái quyền qua biên giới của các ngân hàng tăng 1,1 nghìn tỷ USD trong quý III/2022, tăng 10% so với cùng kỳ năm trước. Xu hướng mở rộng này chứng kiến ba quý tăng vọt liên tiếp về thị giá của các phái sinh và những công cụ khác (933 tỷ USD). Trái lại, tín dụng qua biên giới chỉ tăng khiêm tốn với 169 tỷ USD, tăng 5% so với cùng kỳ năm trước. Trong quý III/2022, chứng khoán nợ do các ngân hàng nắm giữ giảm 28 tỷ USD (ghi nhận hai quý giảm liên tiếp), trong khi tín dụng tăng 197 tỷ USD.

Về tín dụng toàn cầu qua biên giới, cho vay USD và euro tiếp tục ghi nhận tốc độ tăng trưởng khác biệt. So với cùng kỳ năm trước, tín dụng USD giảm xuống mức tăng 1%, trong khi tín dụng EUR tăng 9%. Trong quý III/2022, tín dụng dưới dạng euro chiếm vị thế chủ đạo, trong khi cho vay USD giảm do đồng tiền này tăng giá mạnh. Đối với các nước đang phát triển và mới nổi (EMDEs), sự khác biệt về tăng trưởng tín dụng USD và EUR thể hiện rõ nét: Lần đầu tiên kể từ đầu năm 2021, tín dụng USD ghi nhận tốc độ tăng trưởng âm (giảm 1% so với cùng kỳ năm trước), trong khi tín dụng EUR tăng 13% so với cùng kỳ năm trước.

Hầu hết, các khu vực kinh tế đều ghi nhận xu hướng tiếp tục mở rộng tín dụng, cao nhất là cho vay liên ngân hàng. Cho vay đối với các ngân hàng khác và văn phòng đại diện lần lượt tăng 107 tỷ USD và 104 tỷ USD. Trái lại, cho vay bên ngoài khu vực ngân hàng giảm 72 tỷ USD, giảm 1% so với cùng kỳ năm trước, dẫn đầu là các ngân hàng tại CH Pháp, Mỹ, Nhật Bản. Tín dụng dành cho hầu hết các nước phát triển đều tăng, riêng Vương quốc Anh là trường hợp ngoại lệ với mức giảm 111 tỷ USD trong bối cảnh thị trường chứng khoán viền vàng (hảo hạng) giảm sâu.

Thị trường phái sinh tăng tốc, dẫn đầu là trái quyền đối với Vương quốc Anh

Trong quý III/2022, thị giá phái sinh của các ngân hàng tiếp tục mở rộng, trong bối cảnh thị trường chao đảo mạnh và kỳ vọng lạm phát thay đổi. Đây là những yếu tố thúc đẩy tăng trưởng trái quyền phái sinh qua biên giới với mức tăng trên 35% so với cùng kỳ năm trước, đà tăng này bắt đầu từ đầu năm 2022.

Xu hướng gia tăng vị thế phái sinh được ghi nhận tại hầu hết các quốc gia và vùng lãnh thổ. Trong số này, các ngân hàng VQ Anh ghi nhận mức tăng cao nhất, tiếp đó là các ngân hàng Đức và Mỹ. Kể từ cuối năm 2021, trái quyền phái sinh giữa các đối tác tại Vương quốc Anh chứng kiến mức tăng 40% (700 tỷ USD).

Cho vay đối với EMDEs tăng chậm do tín dụng USD thu hẹp

Trong quý III/2022, tín dụng ngân hàng qua biên giới dành cho các EMDE giảm 32 tỷ USD trong bối cảnh cho vay trả góp USD yếu ớt. Do chi phí vay vốn tăng cao và USD tăng giá, tín dụng USD dành cho EMDEs giảm 78 tỷ USD. Trong khi đó, cho vay dưới dạng ngoại tệ khác tăng cao. Xu hướng suy giảm tín dụng dành cho EMDEs đã khiến tín dụng tổng thể giảm xuống mức tăng vỏn vẹn 2% so với cùng kỳ năm trước, riêng tín dụng USD giảm 1%.

Trong quý III/2022, tín dụng ngân hàng giảm tại nhiều EMDEs, riêng Trung Quốc và Hồng Kông ghi nhận mức giảm rõ rệt, lần lượt 24 tỷ USD và 18 tỷ USD, cả hai nền kinh tế này vấp phải khó khăn do các biện pháp giãn cách xã hội để chống Covid-19. Trái lại, tín dụng đối với Singapore tiếp tục tăng thêm 16 tỷ USD. Về tổng thể, cho vay đối với các nước mới nổi châu Á giảm 17 tỷ USD. Tại những khu vực khác trên thế giới, tín dụng đối với các nước mới nổi châu Âu, châu Phi và Trung Đông lần lượt giảm 19 tỷ USD và 8 tỷ USD.

Cho vay USD đối với EMDEs sụt giảm tại những khu vực có truyền thống vay mượn USD. Trong đó, tín dụng USD đối với các nước mới nổi châu Á - Thái Bình Dương, châu Phi và Trung Đông lần lượt giảm 59 tỷ USD và 17 tỷ USD. Cho vay USD đối với các nước mới nổi châu Âu giảm 15 tỷ USD, do tín dụng euro chiếm vị thế chủ đạo tại châu lục này. Riêng tín dụng USD đối với các nước Mỹ Latinh tiếp tục tăng 13 tỷ USD trong quý III/2022, do tín dụng đối với Brazil tăng 22 tỷ USD, vượt xa mức giảm tín dụng 10 tỷ USD đối với Argentina, Bahamas và Chilê.

Cho vay đối với CHLB Nga tiếp tục giảm

Trong quý III/2022, các ngân hàng tiếp tục giảm trái quyền qua biên giới đối với CHLB Nga, song các khoản nợ đối với quốc gia này vẫn ở mức cao. Trong quý III/2022, trái quyền qua biên giới đối với CHLB Nga giảm 7 tỷ USD, ghi nhận ba quý giảm liên tiếp.

Các khoản nợ đối với các trung gian tài chính phi ngân hàng (NBFIs) và các định chế phi tài chính lần lượt giảm 11 tỷ USD và 7 tỷ USD. Trong thời gian này, các khoản nợ qua biên giới đối với Ngân hàng Trung ương liên bang Nga tăng 12 tỷ USD trong quý III/2022, khi thanh toán phiếu lãi và giao dịch mua lại tiếp tục tăng cao tại Sở Giao Hoán Phiếu Khoán Ngân Hàng Châu Âu (Euroclear). Từ quý IV/2021, trái quyền nước ngoài đối với CHLB Nga giảm 28% xuống 87 tỷ USD vào cuối quý III/2022. Thậm chí, những trái quyền tiềm năng khác còn ghi nhận mức sụt giảm sâu hơn (63%) xuống 18 tỷ USD trong thời gian này. Trong đó, trái quyền của các ngân hàng Pháp, Italia, Mỹ lần lượt giảm 19 tỷ USD, 6 tỷ USD, và 6 tỷ USD.

Thanh khoản toàn cầu tính đến cuối tháng 9/2022

Các chỉ số thanh khoản toàn cầu (GLIs) của BIS ghi chép tín dụng đối với khách hàng phi ngân hàng, bao gồm tín dụng ngân hàng và cho vay trên các thị trường chứng khoán toàn cầu thông qua phát hành chứng khoán nợ quốc tế (IDS).

Trong quý III/2022, tín dụng ngoại tệ dưới dạng USD tiếp tục thu hẹp, trái với xu hướng mở rộng tín dụng euro và yên Nhật. Đến cuối quý III/2022, dư nợ cho vay USD phi ngân hàng bên ngoài nước Mỹ giảm xuống 13,1 nghìn tỷ USD, giảm 2% so với cùng kỳ năm trước; cho vay EUR phi ngân hàng bên ngoài khu vực đồng euro tiếp tục tăng vững tới 9% so với cùng kỳ năm trước, đưa tổng tổng dư nợ lên 4 nghìn tỷ EUR (3,8 nghìn tỷ USD). Tương tự, cho vay JPY phi ngân hàng bên ngoài Nhật Bản tăng 10% so với cùng kỳ năm trước, chủ yếu là tín dụng ngân hàng (tăng 19% so với cùng kỳ năm trước), đưa tổng tổng dư nợ lên 50,7 nghìn tỷ JPY (0,35 nghìn tỷ USD).

Đối với các khách hàng phi ngân hàng tại EMDEs, tín dụng ngoại tệ dưới dạng USD tiếp tục thu hẹp, trái với xu hướng mở rộng tín dụng euro, đưa tổng dư nợ lên lần lượt 5,3 nghìn tỷ USD và 0,9 nghìn tỷ EUR. Trong quý III/2022, tín dụng USD đối với EMDEs giảm 135 tỷ USD, chủ yếu là đối với các khách hàng tại châu Á - Thái Bình Dương (giảm 110 tỷ USD), riêng tại Trung Quốc và Hồng Kông giảm lần lượt 41 tỷ USD và 49 tỷ USD. Cho vay USD đối với các nước mới nổi châu Âu, Mỹ Latinh, châu Phi và Trung Đông giảm lần lượt 18 tỷ USD, 1 tỷ USD và 7 tỷ USD.

Trái với tín dụng USD, cho vay EUR đối với khách hàng phi ngân hàng tại EMDEs vẫn tăng vững. Trong đó, tín dụng ngân hàng tăng 13 tỷ EUR, chứng khoán phát hành ròng thông qua IDS tăng thêm 4 tỷ EUR. Dẫn đầu là châu Á - Thái Bình Dương (tăng 11 tỷ EUR), tiếp đến là châu Phi và Trung Đông (tăng 4 tỷ EUR), Mỹ Latinh (2 tỷ EUR), và châu Âu (1 tỷ EUR).

Xu hướng thắt chặt tín dụng USD đối với EMDEs chủ yếu là do tín dụng ngân hàng giảm, nên tổng dư nợ giảm 3% so với cùng kỳ năm trước. Lần đầu tiên kể từ sau khủng hoảng tài chính toàn cầu, quý III/2022 cũng chứng kiến xu hướng sụt giảm vị thế USD trong phát hành IDS đối với EMDEs với giá trị phát hành ròng giảm 11 tỷ USD, giảm xuống mức tăng 1,5% so với cùng kỳ năm trước.

Kết quả tăng dư nợ tín dụng EUR đối với EMDEs trước hết phản ánh tốc độ tăng tín dụng ngân hàng, với mức tăng 12% so với cùng kỳ năm trước. Trong khi đó, giá trị IDS phát hành ròng giảm xuống mức tăng 2% so với cùng kỳ năm trước. Trong quý III/2022, cho vay JPY cũng mở rộng, chủ yếu là tín dụng ngân hàng. Tín dụng ngân hàng dưới dạng JPY dành cho EMDEs đạt 10,2 nghìn tỷ JPY (71 tỷ USD), tăng 8% so với cùng kỳ năm trước. Tuy nhiên, giá trị IDS phát hành ròng dưới dạng JPY tiếp tục giảm 9% so với cùng kỳ năm trước, chủ yếu do khu vực phi tài chính giảm phát hành chứng khoán nợ tới 9% so với cùng kỳ năm trước.

Hoàng Thế Thỏa (Nguồn: BIS tháng 01/2023)