Trước hết, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) xin trân trọng cảm ơn Đại biểu Quốc hội Phạm Văn Hòa đã quan tâm đến hoạt động của ngành Ngân hàng. Trong phiên thảo luận về kế hoạch cơ cấu lại nền kinh tế giai đoạn 2021-2025, Đại biểu đã có ý kiến liên quan đến việc cơ cấu lại, xử lý các tổ chức tín dụng yếu kém. Về vấn đề này, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước xin trân trọng tiếp thu để hoàn thiện công tác chỉ đạo, điều hành chính sách tiền tệ và hoạt động ngân hàng trong thời gian tới, đồng thời cũng có ý kiến báo cáo, giải trình thêm với Đại biểu cụ thể như sau:
Trong thời gian qua, việc cơ cấu lại, xử lý các tổ chức tín dụng (TCTD) yếu kém được NHNN tập trung chỉ đạo trên cơ sở chủ trương, định hướng của các cấp có thẩm quyền và quy định của pháp luật. Cụ thể:
- Đối với các ngân hàng thương mại chịu kiểm soát đặc biệt1: NHNN đã chỉ đạo các ngân hàng xây dựng, hoàn thiện phương án cơ cấu lại/phương án phục hồi, chủ động, tích cực tìm kiếm đối tác, đàm phán với các nhà đầu tư trong nước và nước ngoài có nguyện vọng tham gia cơ cấu lại. Đồng thời, NHNN đã tích cực chỉ đạo các ngân hàng mua bắt buộc sắp xếp lại mạng lưới hoạt động, tiết giảm chi phí, triển khai các hoạt động kinh doanh an toàn... trên nguyên tắc quyết liệt, thận trọng, chặt chẽ. Trên cơ sở đó, NHNN đã có Tờ trình báo cáo các cấp có thẩm quyền về thực trạng tài chính của các ngân hàng mua bắt buộc và Ngân hàng thương mại cổ phần Đông Á (DAB), phương án xử lý, cơ cấu lại các ngân hàng này và đề xuất phương án tối ưu trên cơ sở thực trạng của các ngân hàng. Hiện nay, NHNN đang tiếp tục bám sát chỉ đạo để hoàn thiện phương án cơ cấu lại các ngân hàng trên cơ sở cập nhật các diễn biến hiện nay và kết quả đàm phán với nhà đầu tư, trình cấp có thẩm quyền phê duyệt theo quy định.
- Đối với TCTD phi ngân hàng yếu kém: NHNN đã tích cực phối hợp với các Bộ, ngành và cơ quan có liên quan báo cáo Thủ tướng Chính phủ phương án, tiến độ triển khai đối với một số TCTD phi ngân hàng yếu kém xử lý theo phương án đặc thù, TCTD phi ngân hàng được kiểm soát đặc biệt.
- Đối với quỹ tín dụng nhân dân (QTDND) yếu kém: NHNN đã triển khai quyết liệt các giải pháp tăng cường, củng cố hệ thống QTDND, nhất là xử lý QTDND yếu kém; chỉ đạo NHNN chi nhánh tỉnh, thành phố theo dõi, kiểm tra, giám sát chặt chẽ quá trình triển khai thực hiện phương án cơ cấu lại gắn với xử lý nợ xấu đến năm 2020 của các QTDND. Đến nay, về cơ bản hoạt động của hệ thống QTDND tương đối ổn định2.
Tuy nhiên, thực tiễn trong thời gian qua cho thấy, việc cơ cấu lại các TCTD yếu kém còn thiếu nguồn lực và cơ chế đặc thù để xử lý triệt để. Với chủ trương không sử dụng ngân sách nhà nước, nguồn lực từ các tổ chức trong nước hỗ trợ công tác cơ cấu lại các TCTD yếu kém còn hạn chế. Trong khi đó, việc tìm kiếm nhà đầu tư có năng lực tài chính và năng lực quản trị tham gia xử lý, cơ cấu lại các ngân hàng yếu kém gặp nhiều khó khăn do các nhà đầu tư nước ngoài chủ yếu quan tâm đến lợi nhuận và lợi ích. Điều này dẫn đến tình trạng sau một thời gian tiến hành khảo sát, xem xét thì các nhà đầu tư thông báo từ chối tham gia cơ cấu lại TCTD yếu kém, hoặc đưa ra các yêu cầu, điều kiện khắt khe nên quá trình đàm phán chưa thực hiện được hoặc kéo dài do phải thương thảo nhiều lần chưa thống nhất. Bên cạnh đó, việc cơ cấu lại các TCTD phi ngân hàng yếu kém có chủ sở hữu/cổ đông lớn là các tập đoàn, tổng công ty nhà nước cần có sự hỗ trợ, chỉ đạo về định hướng cơ cấu lại từ các bộ, ngành chủ quản, tập đoàn, tổng công ty nhà nước; một số tập đoàn, tổng công ty nhà nước đang gặp khó khăn về tài chính, thiếu nguồn lực để xử lý tổn thất và thực hiện cơ cấu lại TCTD phi ngân hàng. Đồng thời, đại dịch Covid-19 cũng đã và đang ảnh hưởng đến tiến độ, quá trình xử lý và cơ cấu lại TCTD yếu kém.
Vì vậy, tại dự thảo Đề án Cơ cấu lại hệ thống các TCTD gắn với xử lý nợ xấu giai đoạn 2021-2025 (hiện đang trình cấp có thẩm quyền xem xét, phê duyệt), NHNN đề xuất quan điểm “huy động và sử dụng mọi nguồn lực hợp pháp, bao gồm cả nguồn lực xã hội, nguồn lực từ các TCTD và nguồn lực Nhà nước để cơ cấu lại các TCTD yếu kém, xử lý nợ xấu; khuyến khích, thu hút nhà đầu tư có đủ năng lực trong nước và nước ngoài tham gia cơ cấu lại hệ thống các TCTD”, đồng thời có các định hướng, giải pháp cụ thể về cơ cấu lại các TCTD yếu kém, bao gồm các giải pháp về sáp nhập, hợp nhất, giải thể... và các giải pháp về việc hình thành cơ chế tài chính để hỗ trợ việc xử lý các TCTD yếu kém.
Trên đây là báo cáo, giải trình của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước về ý kiến của Đại biểu Quốc hội Phạm Văn Hòa trong phiên thảo luận về kế hoạch cơ cấu lại nền kinh tế giai đoạn 2021-2025. Trong thời gian tới, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam kính mong tiếp tục nhận được sự quan tâm, ủng hộ hơn nữa của Đại biểu đối với hoạt động của ngành Ngân hàng.
Trân trọng cảm ơn Đại biểu./.