Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh quan điểm và yêu cầu cần khai thác tối đa tiềm năng, lợi thế vượt trội để vùng Đồng bằng sông Hồng (Vùng) thực sự là vùng động lực phát triển hàng đầu, có vai trò định hướng, dẫn dắt quá trình cơ cấu lại nền kinh tế và chuyển đổi mô hình tăng trưởng của đất nước.
Để Đồng bằng sông Hồng xứng tầm vùng động lực
Đỗ Lê
Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh quan điểm và yêu cầu cần khai thác tối đa tiềm năng, lợi thế vượt trội để vùng Đồng bằng sông Hồng (Vùng) thực sự là vùng động lực phát triển hàng đầu, có vai trò định hướng, dẫn dắt quá trình cơ cấu lại nền kinh tế và chuyển đổi mô hình tăng trưởng của đất nước.
Phát triển chưa tương xứng
Ngày 12/2 tại Quảng Ninh, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã chủ trì Hội nghị triển khai Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 30-NQ/TW ngày 23/11/2022 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm quốc phòng, an ninh Vùng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 và Xúc tiến đầu tư Vùng với chủ đề "Liên kết phát triển - Đổi mới sáng tạo - Xanh và Bền vững".
Vùng gồm 11 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, trong có Thủ đô Hà Nội. Dù chỉ chiếm 6,42% diện tích cả nước, nhưng là địa bàn chiến lược quan trọng về chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, môi trường, quốc phòng, an ninh. Quy mô kinh tế Vùng năm 2020 gấp 7,75 lần so năm 2005 và chiếm 29,4% GDP cả nước (đứng thứ 2 chỉ sau Vùng Đông Nam Bộ); Thu NSNN thường xuyên ở mức cao, giai đoạn 2005-2020 chiếm 32,7% (đến năm 2020 chiếm 34,5%) tổng thu NSNN cả nước và có 7/11 địa phương có điều tiết ngân sách về Trung ương; Kết cấu hạ tầng giao thông vận tải phát triển nhanh, đồng bộ, hiện đại, tốt so với các vùng trên cả nước, hội tụ đủ 5 phương thức vận tải kết nối với 4 tuyến hành lang kinh tế liên vùng và quốc tế, tạo thuận lợi phát triển các loại hình dịch vụ, đặc biệt là logistics, là điểm trung chuyển hàng hóa cho các tỉnh phía Bắc.
Thu hút FDI trong Vùng tăng khá nhanh. Đến năm 2020, Vùng đứng thứ 2 trong các vùng kinh tế (chiếm khoảng 31,4% tổng vốn cả nước). Trong đó, Hà Nội, Hải Phòng, Bắc Ninh luôn thuộc nhóm 10 địa phương có tổng số vốn FDI dẫn đầu cả nước. Vùng cũng có nguồn nhân lực dồi dào với dân số 23,22 triệu người (chiếm 23,65% dân số cả nước)…
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, những hạn chế, khó khăn, thách thức của Vùng cũng không ít. Kinh tế - xã hội phát triển chưa tương xứng với tiềm năng, lợi thế, vị trí, vai trò đặc biệt quan trọng của Vùng; các địa phương phát triển không đồng đều, phụ thuộc nhiều vào vốn và lao động; các ngành sản xuất với công nghệ hiện đại chiếm tỷ lệ thấp; cơ cấu thu NSNN ở một số địa phương chưa bền vững, còn phụ thuộc vào một số ngành nhất định; kết cấu hạ tầng chưa đáp ứng yêu cầu, nhất là hạ tầng giao thông còn thiếu kết nối, mới chủ yếu dựa vào đường bộ; hạ tầng du lịch còn yếu; hệ thống đô thị phát triển chưa đồng bộ, thiếu liên kết giữa các đô thị, khu kinh tế, khu công nghiệp, nông thôn...
Thủ tướng cho rằng, nguyên nhân có nhiều, song nhấn mạnh vấn đề nhận thức về vai trò, vị trí và tầm quan trọng của Vùng còn chưa đầy đủ; tư duy, thể chế về liên kết chậm đổi mới; chưa có chính sách đủ mạnh để tạo đột phá cần thiết cho Vùng và một số địa phương trọng điểm; chất lượng quy hoạch còn thấp, thiếu liên kết, đồng bộ; phối hợp giữa các bộ, ngành, địa phương còn chưa kịp thời, thiếu chặt chẽ; nguồn lực đầu tư chưa đáp ứng yêu cầu, cơ cấu chưa hợp lý, còn dàn trải, hiệu quả chưa cao.
"Phân tích như vậy để thấy chúng ta còn rất nhiều việc phải làm. Đội ngũ cán bộ phải dám nghĩ, dám làm, dám đột phá, dám chịu trách nhiệm vì dân, vì nước, vì lợi ích chung để biến không thành có, biến khó thành dễ, biến không thể thành có thể", Thủ tướng Chính phủ nhấn mạnh.
Phải đột phá, vươn lên
Phát biểu kết luận hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính đề nghị các bộ, ngành và các địa phương trong vùng nghiêm túc quán triệt 5 quan điểm phát triển Vùng trong Nghị quyết 30 của Bộ Chính trị. Trong đó, Thủ tướng nhấn mạnh quan điểm: "Khai thác tối đa tiềm năng, lợi thế vượt trội để phát triển nhanh, bền vững Vùng thực sự là vùng động lực phát triển hàng đầu, có vai trò định hướng, dẫn dắt quá trình cơ cấu lại nền kinh tế và chuyển đổi mô hình tăng trưởng của đất nước".
Chương trình hành động của Chính phủ đã cụ thể hóa Nghị quyết 30 của Bộ Chính trị, đề ra các mục tiêu, chỉ tiêu phát triển vùng, bảo đảm phù hợp với tiềm năng, thế mạnh của Vùng. Trên cơ sở đó, Thủ tướng đề nghị lãnh đạo các bộ, ngành, địa phương trong Vùng chỉ đạo nghiên cứu kỹ, xác định rõ lộ trình, bước đi phù hợp, với cách tiếp cận tổng thể, cách làm, tư duy mới, triển khai các giải pháp cụ thể, thiết thực, hiệu quả, tổ chức thực hiện khoa học, hợp lý để đạt được các mục tiêu, chỉ tiêu đề ra đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.
Nhấn mạnh đến nhóm nhiệm vụ, giải pháp cụ thể, Thủ tướng giao các bộ, ngành liên quan và 11 địa phương trong Vùng khẩn trương xây dựng chương trình, kế hoạch hành động cụ thể để thực hiện nghiêm túc, hiệu quả Nghị quyết 30 của Bộ Chính trị và Chương trình hành động của Chính phủ. Đồng thời, tiếp tục rà soát, hoàn thiện quy định pháp lý, cơ chế, chính sách liên kết vùng đồng bộ, nhất quán, hiệu quả. Làm tốt công tác quy hoạch giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn 2050 để điều phối, quản lý thống nhất, bảo đảm tính liên kết, đồng bộ, thống nhất, hiệu quả và phát triển bền vững; sớm hoàn thành quy hoạch Vùng trong năm 2023.
Đẩy mạnh phát triển kinh tế Vùng, thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế, phát triển kinh tế biển. Trong đó, cơ cấu lại ngành công nghiệp theo hướng hiện đại, công nghệ cao, ứng dụng nền tảng số, thân thiện với môi trường. Phân bố không gian công nghiệp hợp lý theo các hành lang kinh tế; hành lang công nghiệp, gắn với các cảng biển, các tuyến cao tốc, tuyến quốc lộ kết nối với các vùng lân cận. Phát triển nông nghiệp hiệu quả cao, bền vững, sinh thái, thích ứng với biến đổi khí hậu. Phát triển các ngành dịch vụ, thương mại theo hướng hiện đại, đa dạng, trọng tâm là phát triển thương mại, logistics, du lịch, tài chính - ngân hàng, các trung tâm du lịch tầm khu vực và quốc tế. Phát triển mạnh kinh tế biển theo hướng tăng trưởng xanh, bảo tồn đa dạng sinh học và hệ sinh thái biển kết hợp với bảo đảm quốc phòng, an ninh; phát huy vai trò động lực của các khu kinh tế ven biển gắn với đô thị ven biển, trung tâm du lịch, dịch vụ logistics...