Kích cầu tín dụng: Giảm lãi suất chỉ là điều kiện cần

Kích cầu tín dụng: Giảm lãi suất chỉ là điều kiện cần

Mặt bằng lãi suất trở về mức trước dịch Covid-19

Lạm phát tiếp tục xu hướng giảm (CPI bình quân 6 tháng chỉ tăng 3,29% so với cùng kỳ năm 2022, giảm mạnh so với mức tăng 4,89% của tháng 1), thanh khoản hệ thống dồi dào, trong khi đà tăng trưởng yếu của nền kinh tế là những yếu tố khiến NHNN hành động quyết liệt, mạnh tay giảm lãi suất 4 lần liên tiếp chỉ trong vòng 3 tháng. Đây có thể xem là giai đoạn giảm lãi suất nhanh nhất của NHNN trong nhiều năm trở lại đây, hơn cả giai đoạn năm 2020 khi nền kinh tế bắt đầu đối mặt với đại dịch Covid-19.

Mặc dù tốc độ giảm lãi suất nhanh hơn so với dự báo, nhưng giới chuyên môn đánh giá, động thái này là hoàn toàn phù hợp, thể hiện sự linh hoạt, chủ động của NHNN hỗ trợ tăng trưởng kinh tế. “Lạm phát đang trên đà giảm, nhưng hoạt động sản xuất, xuất khẩu đang gặp nhiều khó khăn khiến tín dụng tăng thấp, nên quyết định giảm thêm lãi suất điều hành của NHNN vừa qua là phù hợp. Việc hạ lãi suất sẽ hỗ trợ doanh nghiệp trong giai đoạn khó khăn, nhất là về nghĩa vụ tài chính, qua đó giúp kích cầu tín dụng”, TS. Cấn Văn Lực - Chuyên gia kinh tế trưởng BIDV nhận định.

TS. Nguyễn Đức Độ - Phó Viện trưởng Viện Kinh tế Tài chính cũng đánh giá, động thái giảm tiếp lãi suất điều hành mới đây là nỗ lực lớn của NHNN để hỗ trợ nền kinh tế trong bối cảnh các NHTW trên thế giới vẫn tiếp tục tăng lãi suất để kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô. Đồng thời khẳng định và xác lập xu hướng giảm lãi suất cho thị trường trong thời gian tới.

Sau 4 lần hạ lãi suất điều hành liên tiếp của NHNN, hiện mặt bằng lãi suất đã trở về mức trước đại dịch Covid-19. Thống kê cho thấy, đến cuối tháng 6/2023, lãi suất huy động bình quân đã giảm 0,7-0,8%/năm; lãi suất cho vay bình quân cũng đã giảm từ 1-1,2%/năm so với cuối năm 2022. Trong đó các NHTM Nhà nước luôn đi đầu trong việc giảm lãi suất, đưa ra nhiều gói vay ưu đãi để hỗ trợ người dân, doanh nghiệp.

Chẳng hạn Agribank vừa công bố tiếp tục điều chỉnh giảm lãi suất cho vay để hỗ trợ người dân, doanh nghiệp. Đây là lần thứ sáu kể từ đầu năm 2023, Agribank giảm lãi suất cho vay. Theo đó, đối với nhu cầu vay mới phục vụ hoạt động sản xuất kinh doanh, mức lãi suất cho vay ngắn hạn chỉ từ 5%/năm, lãi suất cho vay trung dài hạn chỉ từ 8%/năm. Lãnh đạo ngân hàng này cho biết, với mức lãi suất cho vay hiện nay, ngân hàng mong muốn được chia sẻ khó khăn, hỗ trợ người dân và doanh nghiệp tối ưu chi phí vay, kịp thời bổ sung nguồn vốn tái cơ cấu hoạt động, đặc biệt là đối với các lĩnh vực ưu tiên.

Trước đó, Agribank đã thực hiện chương trình giảm 0,5%/năm lãi suất cho vay trên toàn bộ dư nợ trung dài hạn hiện hữu của khách hàng, thời gian áp dụng từ ngày 15/5/2023 đến hết ngày 30/9/2023. Theo tính toán của ngân hàng có khoảng 2 triệu khách hàng được hỗ trợ với tổng số tiền được giảm theo chương trình này là hơn 1.000 tỷ đồng. Ngoài ra, Agribank đang triển khai chương trình tín dụng 100.000 tỷ đồng và 500 triệu USD dành cho khách hàng doanh nghiệp với mức lãi suất cho vay VND chỉ từ 5%/năm; lãi suất vay USD chỉ từ 3%/năm.

Không chỉ các NHTM Nhà nước, các NHTMCP cũng tích cực nhập cuộc. Đơn cử như TPBank, ngoài những gói tín dụng ưu đãi, lãnh đạo TPBank tiết lộ ngày 10/7 sắp tới, lãi suất VND tại nhà băng này sẽ tiếp tục giảm lần thứ 5 với tổng mức giảm sau 5 lần khoảng từ 0,8 – 1,4%/năm, áp dụng cho tất cả các khoản vay hiện hữu đến kỳ điều chỉnh lãi suất. “Chúng tôi hiểu một khi lãi suất vay dễ chịu hơn, các quyết định đầu tư sẽ vững tâm hơn, từ đó tình hình sản xuất kinh doanh nói riêng sẽ có tín hiệu khởi sắc và thị trường nói chung sẽ sôi động trở lại”, ông Nguyễn Hưng - Tổng Giám đốc TPBank chia sẻ.

Kích cầu tín dụng: Giảm lãi suất là chưa đủ

Về lý thuyết, lãi suất giảm sẽ kích thích nhu cầu vay vốn. Thế nhưng trên thực tế tính đến 27/6, tín dụng mới tăng 4,03% so với cuối năm 2022. Lý giải nguyên nhân tín dụng tăng chậm dù mặt bằng lãi suất giảm nhanh, Phó Thống đốc Thường trực NHNN Đào Minh Tú cho biết, do tình hình kinh tế, doanh nghiệp vẫn đang gặp nhiều khó khăn thiếu đơn hàng, xuất khẩu sụt giảm… dẫn đến cầu đầu tư, tiêu dùng đều suy giảm, theo đó cầu tín dụng ở mức thấp.

Ghi nhận giảm lãi suất sẽ giúp giảm chi phí cho doanh nghiệp, nhưng theo TS. Nguyễn Đức Độ, chính sách giảm lãi suất chỉ tác động kích cầu ở một mức độ nào đó. Bởi trong bối cảnh hiện nay, kinh tế thế giới tăng trưởng chậm lại, xuất khẩu sụt giảm nên nhu cầu vay vốn không nhiều. Vì vậy, lãi suất có thể là điều kiện cần, nhưng chưa đủ để doanh nghiệp vay vốn mở rộng kinh doanh.

Qua phân tích đánh giá tăng trưởng kinh tế quý II cải thiện, có sự đóng góp quan trọng của khu vực thương mại và dịch vụ. Điều này cho thấy, việc khai thác cầu nội địa để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế trong điều kiện cầu nước ngoài yếu là hướng đi đúng và cần tiếp tục tập trung khai thác động lực này.

Nhấn mạnh tăng tiếp cận tín dụng đang là vấn đề được quan tâm, Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng cho biết, NHNN đã và sẽ tiếp tục điều hành linh hoạt, chỉ đạo các TCTD thực hiện các giải pháp để tăng khả năng tiếp cận tín dụng cho người dân, doanh nghiệp. Tuy nhiên bên cạnh nỗ lực của ngành Ngân hàng, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho rằng, các giải pháp từ phía các cơ quan, bộ, ngành khác cũng cần được quan tâm. Chẳng hạn như giải quyết đầu ra cho doanh nghiệp thông qua xúc tiến thương mại, khai thác thị trường trong nước, cải thiện về điều kiện tiếp cận tín dụng thông qua bảo lãnh cho các DNNVV; thúc đẩy đầu tư công để có sự lan tỏa đến hoạt động sản xuất, kinh doanh khác...

Chung nhận định, TS. Cấn Văn Lực cho rằng, để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế cần chú trọng các động lực tăng trưởng như đẩy mạnh giải ngân đầu tư công, kích cầu tiêu dùng nội địa… Theo tính toán của TS. Lực, nếu giải ngân được 95% tổng vốn 713 nghìn tỷ đồng vốn đầu tư công như chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, đầu tư Nhà nước có thể tăng 30%, tổng vốn đầu tư toàn xã hội tăng 13,2% và đóng góp 2 điểm % vào tăng trưởng GDP năm 2023. Bên cạnh đó, cần quan tâm hỗ trợ doanh nghiệp chịu tác động tiêu cực từ suy giảm xuất khẩu, đầu tư, tiêu dùng bằng cách khai thác tốt hơn các Hiệp định thương mại tự do (FTA) đã ký kết, thực hiện hiệu quả hơn công tác xúc tiến thương mại, kết nối cung cầu, đa dạng hóa hàng hóa và thị trường xuất khẩu, đầu tư; triển khai hiệu quả các biện pháp khuyến mại, kích cầu thương mại và du lịch trong nước; quyết liệt tháo gỡ các vướng mắc, rào cản lớn đối với doanh nghiệp hiện nay, nhất là về vấn đề pháp lý, thị trường đầu ra, tiếp cận vốn...

Hà Thành