Theo Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN), tính đến ngày 04/7/2025, đã có hơn 120,9 triệu hồ sơ khách hàng (CIF) được đối chiếu sinh trắc học qua căn cước công dân (CCCD) gắn chíp hoặc VNeID; hơn 1,2 triệu hồ sơ khách hàng tổ chức đã được đối chiếu thông tin sinh trắc học. Sau một thời gian làm sạch cơ sở dữ liệu khách hàng, áp dụng giải pháp đối khớp thông tin sinh trắc học, so với cùng kỳ năm 2024, số lượng khách hàng cá nhân bị lừa đảo, mất tiền giảm 57%, số lượng tài khoản cá nhân nhận tiền lừa đảo giảm 47%.
Ảnh minh họa (Nguồn: Internet)
Thời gian qua, ngành Ngân hàng đã tích cực triển khai Quyết định số 06/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ ngày 06/01/2022: Phê duyệt Đề án phát triển ứng dụng dữ liệu về dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ chuyển đổi số quốc gia giai đoạn 2022 - 2025, tầm nhìn đến năm 2030 (Đề án 06), phối hợp Bộ Công an triển khai Kế hoạch 01/KHPH-BCA-NHNNVN và đã mang lại hiệu quả tích cực trong công tác làm sạch dữ liệu và xác minh thông tin khách hàng, hỗ trợ tích cực trong quá trình phát triển, cung ứng sản phẩm, dịch vụ ngân hàng. Từ đó mang lại nhiều tiện ích cho người dân, doanh nghiệp, hỗ trợ công tác quản lý nhà nước, thúc đẩy chuyển đổi số ngành Ngân hàng và đặc biệt là góp phần tăng cường công tác đảm bảo an ninh, an toàn.
Tạo thuận lợi cho người dân tiếp cận các dịch vụ tài chính
Tại Đề án 06, NHNN được giao nhiệm vụ “phối hợp với Bộ Công an kết nối với hệ thống định danh và xác thực điện tử, Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư (CSDLQGvDC), phát triển và sử dụng các ứng dụng trên thẻ CCCD và ứng dụng VNeID trên nền tảng công nghệ sinh trắc học để cung cấp các dịch vụ định danh, xác thực điện tử trong thanh toán, mở tài khoản... tạo thuận lợi cho người dân tiếp cận các dịch vụ tài chính, thúc đẩy quá trình chuyển đổi số trong ngành Ngân hàng và phục vụ các hoạt động chỉ đạo, điều hành của NHNN Việt Nam”.
Về phía ngành Ngân hàng, tổ công tác của ngành Ngân hàng triển khai Đề án 06 được thành lập theo Quyết định số 170/QĐ-NHNN ngày 18/2/2022 của Thống đốc NHNN (được thay đổi, bổ sung thành viên tại Quyết định số 1412/QĐ-NHNN ngày 28/7/2023) có trách nhiệm chỉ đạo, đôn đốc việc thực hiện, kịp thời báo cáo Thống đốc NHNN tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện.
Trong 06 tháng đầu năm 2025, NHNN đã ban hành 02 kế hoạch thực hiện Đề án 06. Đó là: (i) Quyết định số 1744/QĐ-NHNN ngày 11/4/2025 ban hành Kế hoạch năm 2025 của ngành Ngân hàng triển khai Chỉ thị số 07/CT-TTg ngày 14/3/2025 của Thủ tướng Chính phủ về việc đẩy mạnh triển khai Đề án 06 tại các bộ, ngành, địa phương năm 2025 và những năm tiếp theo; (ii) Quyết định số 67/QĐ-NHNN ngày 06/01/2025 phê duyệt Đề án chuyển đổi số của NHNN triển khai tiện ích cốt lõi phát triển ngành Ngân hàng, bảo đảm kết nối với Đề án 06 năm 2025). Bên cạnh đó là kế hoạch cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính liên quan đến hoạt động sản xuất, kinh doanh (Quyết định số 1746/QĐ-NHNN ngày 14/4/2025 ban hành Kế hoạch cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính liên quan đến hoạt động sản xuất kinh doanh năm 2025 của NHNN thực hiện Nghị quyết số 66/NQ-CP ngày 26/3/2025 của Chính phủ) và ban hành các văn bản chỉ đạo thực hiện.
Trong việc rà soát, sửa đổi, bổ sung văn bản quy phạm pháp luật để ứng dụng VNeID trong công tác chuyển đổi số, NHNN đã hoàn thành triển khai từ năm 2024. NHNN điều chỉnh quy trình, cho phép việc sử dụng các giấy tờ điện tử tích hợp trên tài khoản định danh điện tử (VNeID) tương đương với giấy tờ giấy đã được quy định tại một số Thông tư. Cụ thể:
- Thông tư số 15/2024/TT-NHNN ngày 28/6/2024 quy định về cung ứng dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt; trong đó quy định giấy tờ tùy thân có bao gồm căn cước điện tử (đối với trường hợp khách hàng có tài khoản định danh điện tử mức độ 02) đối với cá nhân là công dân Việt Nam và danh tính điện tử (thông qua việc truy cập vào tài khoản định danh điện tử mức độ 02) đối với người nước ngoài cư trú tại Việt Nam khi phải xuất trình giấy tờ tùy thân.
- Thông tư số 17/2024/TT-NHNN ngày 28/6/2024 quy định việc mở và sử dụng tài khoản thanh toán tại tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán; trong đó quy định hồ sơ mở tài khoản thanh toán trong đó đối với tài liệu, thông tin, dữ liệu về giấy tờ tùy thân của khách hàng cá nhân có bao gồm căn cước điện tử (thông qua việc truy cập vào tài khoản định danh điện tử mức độ 02) đối với cá nhân là công dân Việt Nam và danh tính điện tử (thông qua việc truy cập vào tài khoản định danh điện tử mức độ 02).
- Thông tư số 18/2024/TT-NHNN ngày 28/6/2024 quy định về hoạt động thẻ ngân hàng; trong đó quy định thủ tục phát hành thẻ chủ thẻ có thể cung cấp giấy tờ tùy thân để nhận biết khách hàng có bao gồm căn cước điện tử (thông qua việc truy cập vào tài khoản định danh điện tử mức độ 02).
- Thông tư số 40/2024/TT-NHNN ngày 17/7/2024 quy định về hoạt động cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán; trong đó quy định hồ sơ mở ví điện tử trong đó đối với tài liệu, thông tin, dữ liệu về giấy tờ tùy thân của khách hàng cá nhân có bao gồm căn cước điện tử (thông qua việc truy cập vào tài khoản định danh điện tử mức độ 02) đối với cá nhân là công dân Việt Nam và danh tính điện tử (thông qua việc truy cập vào tài khoản định danh điện tử mức độ 02).
- Thông tư số 50/2024/TT-NHNN ngày 31/10/2024 quy định về an toàn, bảo mật cho việc cung cấp dịch vụ trực tuyến trong ngành Ngân hàng; trong đó cho phép các tổ chức tín dụng (TCTD), trung gian thanh toán (TGTT) triển khai tích hợp VNeID để khách hàng đăng ký sử dụng truy cập phần mềm ứng dụng Online Banking.
Số lượng khách hàng cá nhân bị lừa đảo giảm mạnh
Trong ứng dụng CSDLQGvDC, CCCD, định danh và xác thực điện tử phục vụ phát triển kinh tế, xã hội, theo NHNN, đến hết ngày 04/7/2025, cả ngành Ngân hàng đã có hơn 120,9 triệu hồ sơ khách hàng (CIF) được đối chiếu sinh trắc học qua CCCD gắn chip hoặc VNeID; hơn 1,2 triệu hồ sơ khách hàng tổ chức đã được đối chiếu thông tin sinh trắc học. Sau một thời gian làm sạch cơ sở dữ liệu khách hàng, áp dụng giải pháp đối khớp thông tin sinh trắc học, so với cùng kỳ năm 2024, số lượng khách hàng cá nhân bị lừa đảo, mất tiền giảm 57%, số lượng tài khoản cá nhân nhận tiền lừa đảo giảm 47%.
Đến nay, 29 TCTD đã ký kết với Cục Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội - Bộ Công an (C06) để triển khai làm sạch dữ liệu khách hàng mở tài khoản thanh toán; 11 tổ chức cung ứng dịch vụ TGTT đã ký kết với C06 để triển khai làm sạch dữ liệu khách hàng mở tài khoản thanh toán; 57 TCTD và 39 tổ chức TGTT đã triển khai ứng dụng thẻ CCCD gắp chíp qua ứng dụng điện thoại; 63 TCTD đã triển khai ứng dụng thẻ CCCD gắn chíp qua thiết bị tại quầy; 32 TCTD và 15 TGTT đang triển khai ứng dụng VneID.
Từ nền tảng dữ liệu đã được đối chiếu, xác thực với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, ngành Ngân hàng đã hợp tác, liên kết với các công ty Fintech, công ty công nghệ và các ngành, lĩnh vực khác để phát triển, cung ứng các sản phẩm, dịch vụ cho khách hàng liền mạch, nhanh chóng, thuận tiện và an toàn trên kênh số. Hầu hết dịch vụ ngân hàng cơ bản đã được thực hiện trên kênh số, nhiều ngân hàng đạt tỷ lệ khoảng 95% giao dịch thực hiện trên kênh số. Hệ sinh thái số, thanh toán số đã được thiết lập kết nối giữa dịch vụ ngân hàng với nhiều dịch vụ khác trong nền kinh tế để cung ứng trải nghiệm liền mạch cho khách hàng. Đến nay, có hơn 87% người Việt Nam trưởng thành có tài khoản ngân hàng. Tài khoản thanh toán của khách hàng cá nhân toàn Việt Nam đạt 171,6 triệu. Tính riêng 5 tháng đầu năm 2025, các giao dịch TTKDTM tăng trưởng mạnh mẽ, đặc biệt là giao dịch qua mã QR tăng tới 78,09% về số lượng và 216,24% về giá trị.
Ngành ngân hàng chủ động kết nối trực tiếp với Cổng dịch vụ công quốc gia (DVCQG) triển khai đa dạng các giải pháp thanh toán (qua tài khoản thanh toán, thẻ ngân hàng, mã QR…) tạo điều kiện cho các tổ chức, cá nhân thanh toán trực tuyến phí, lệ phí, thuế và các nghĩa vụ tài chính. Theo Vụ Thanh toán - NHNN, 100% các dịch vụ công trực tuyến lĩnh vực hải quan được thanh toán trên Cổng DVCQG; 98% người lao động nhận trợ cấp thất nghiệp thông qua TTKDTM; 100% thủ tục hành chính trong lĩnh vực thành lập và hoạt động của doanh nghiệp được thanh toán trên Cổng DVCQG; 100% các trường đại học, cao đẳng trên địa bàn đô thị thanh toán học phí không dùng tiền mặt; hơn 88% các bệnh viện đã triển khai TTKDTM; hơn 80% số người hưởng nhận các chế độ Bảo hiểm xã hội, trợ cấp thất nghiệp qua tài khoản cá nhân tại khu vực đô thị.
Bên cạnh những kết quả nêu trên, thực tiễn công tác triển khai Đề án 06 cũng như quá trình số hóa ngân hàng còn phải đối mặt với một số thách thức. Xu hướng tội phạm mạng ứng dụng công nghệ cao ngày càng gia tăng về cả số lượng và phương thức, thủ đoạn. Chưa kể, thông tin, dữ liệu về tài khoản thanh toán của người nộp thuế là các thông tin nhạy cảm, đòi hỏi việc xử lý, tổng hợp cẩn thận, đáp ứng quy định về bảo vệ bí mật thông tin khách hàng và bảo vệ dữ liệu cá nhân. Không những thế, với sự phát triển nhanh của công nghệ đòi hỏi các TCTD phải đầu tư chi phí lớn, thường xuyên phải cập nhật các công nghệ mới và không ngừng đổi mới, sáng tạo; cũng như phải đồng bộ hạ tầng, mô hình kinh doanh, nghiệp vụ, cấu trúc sản phẩm, dịch vụ tương thích với công nghệ mới. Bên cạnh đó, giữa các ngành, lĩnh vực, dữ liệu còn thiếu tính liên thông, hạ tầng số chưa đồng bộ, chưa tập trung, chưa được chuẩn hóa; thiếu cơ sở dữ liệu dùng chung. Nguồn nhân lực cho chuyển đổi số, an ninh bảo mật và công nghệ còn mỏng, cần có cơ chế thu hút nhân tài.
Tích hợp, kết nối, chia sẻ thông tin ngành Ngân hàng với các ngành, lĩnh vực khác
Thời gian tới, ngành Ngân hàng tiếp tục bám sát các nhiệm vụ của Đề án 06 giai đoạn 2025 - 2030, đảm bảo phù hợp với mục tiêu của Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia và Nghị quyết số 71/NQ-CP của Chính phủ Sửa đổi, bổ sung cập nhật Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia
Về phía NHNN:
Một là, tiếp tục hoàn thiện thể chế, khung pháp lý thúc đẩy và tháo gỡ khó khăn trong TTKDTM, chuyển đổi số ngành Ngân hàng, trong đó có các quy định về dữ liệu, bảo mật, ngân hàng mở, Fintech…
Hai là, tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Bộ Công an triển khai Kế hoạch số 01/KHPH-BCA-NHNNVN; Chỉ đạo, hướng dẫn các TCTD, tổ chức cung ứng dịch vụ TGTT: đẩy nhanh tiến độ triển khai tích hợp ứng dụng VNeID để tạo sự tiện lợi cho khách hàng trong quá trình cung ứng dịch vụ; đẩy mạnh làm sạch, xác thực kết nối dữ liệu chuyên ngành với CSDLQGvDC, giảm thiểu tài khoản rác, ví điện tử rác; tiến tới ứng dụng dữ liệu từ CSDLQGvDC trong đánh giá khách hàng vay của TCTD (xây dựng, hoàn thiện giải pháp chấm điểm khả tín); kết nối, cung cấp dữ liệu với cơ quan thuế, tiếp tục nâng cao hiệu quả chống thất thu thuế, nhất là với hoạt động thương mại điện tử...
Ba là, tiếp tục triển khai phối hợp liên ngành: tích hợp, kết nối, chia sẻ thông tin ngành Ngân hàng với các ngành, lĩnh vực khác để mở rộng hệ sinh thái số và phát triển, cung ứng dịch vụ đổi mới, an toàn, tiện ích.
Bốn là, xây dựng chiến lược phát triển ngành Ngân hàng đồng bộ với chiến lược xây dựng ứng dụng triển khai Trung tâm dữ liệu quốc gia.
Các TCTD tiếp tục triển khai các giải pháp an toàn, bảo mật để bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của khách hàng; tiếp tục nâng cấp, hoàn thiện hạ tầng chuyển đổi số ngành Ngân hàng đảm bảo an ninh, an toàn, chú trọng việc xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu dùng chung ngành Ngân hàng, tiến đến ra quyết định dựa trên dữ liệu.
Đối với các bộ, ngành liên quan: tiếp tục đầu tư hạ tầng kỹ thuật chuyên ngành đảm bảo sự liên thông, đồng bộ, kết nối; tiếp tục phối hợp ngành Ngân hàng trong triển khai Đề án 06; đẩy nhanh việc làm sạch và đồng bộ thông tin chủ thuê bao với CSDLQGvDC theo đúng lộ trình của Đề án 06 để ngành Ngân hàng có cơ sở cần thiết thực hiện đối khớp thông tin chủ thuê bao với chủ tài khoản thanh toán, góp phần đấu tranh hiệu quả với tội phạm sử dụng công nghệ cao lừa đảo, chiếm đoạt tài sản trên không gian mạng.
Ở cấp độ vĩ mô, Chính phủ cần tiếp tục ưu tiên đầu tư cho các dự án hạ tầng kết nối dữ liệu liên ngành, kết nối đồng bộ CSDLQGvDC, tài chính - ngân hàng - bảo hiểm, thuế, hải quan… nhằm đẩy nhanh việc cung cấp dịch vụ công và dịch vụ tài chính thông minh.
Hà Trang