Tổng hợp nội dung trả lời kiến nghị của cử tri liên quan đến
hoàn thiện khuôn khổ pháp lý hoạt động ngân hàng
1. Về việc nghiên cứu ban hành mới hoặc sửa đổi, bổ sung quy định pháp luật liên quan đến hoạt động cho vay, trong đó có cho vay thông qua việc áp dụng các phương tiện điện tử trong thời gian sớm nhất để thống nhất thực hiện trên toàn hệ thống. (Cử tri TP. Hải Phòng)
Nhằm tiếp tục hoàn thiện khuôn khổ pháp lý điều chỉnh hoạt động cho vay của tổ chức tín dụng (TCTD) đối với khách hàng, tạo thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp trong việc tiếp cận vốn ngân hàng, ngày 28/6/2023, NHNN đã ban hành Thông tư 06/2023/TT-NHNN sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư 39/2016/TT-NHNN quy định về hoạt động cho vay của TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài đối với khách hàng (có hiệu lực từ ngày 1/9/2023), trong đó bổ sung quy định cụ thể về hoạt động cho vay bằng phương tiện điện tử như: giải pháp, công nghệ kỹ thuật để nhận biết và xác minh thông tin nhận biết khách hàng, thẩm định và quyết định cho vay, phương tiện thanh toán được sử dụng để giải ngân vốn,…
Việc bổ sung quy định này giúp khách hàng vay không phải đến ngân hàng, quy trình thủ tục vay nhanh hơn, thuận tiện hơn, góp phần giảm chi phí tiếp cận vốn cho các doanh nghiệp và tạo điều kiện để ngân hàng giảm lãi suất thông qua giảm bớt được nhiều thủ tục hành chính; đồng thời, tạo thuận lợi hơn nữa cho hoạt động chuyển đổi số, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ trong hoạt động cho vay đảm bảo an toàn, hiệu quả trong hoạt động cho vay của TCTD, phù hợp với thực tiễn và chủ trương chuyển đổi số ngành Ngân hàng.
2. Cử tri phản ánh, hiện đã có nhiều vụ việc lan truyền trên mạng về các thông tin giao dịch, các bảng sao kê, thông tin dữ liệu cá nhân của khách hàng của các tổ chức tín dụng, tuy nhiên, khi xác định đến trách nhiệm thì đều thiếu cơ sở pháp lý, cũng chưa có một tổ chức, cá nhân nào đứng ra chịu trách nhiệm cho việc này. Đề nghị trình Quốc hội nghiên cứu, xem xét, chỉnh lý, bổ sung trách nhiệm của tổ chức tín dụng trong việc bảo vệ thông tin, dữ liệu khách hàng tại Điều 10 cho phù hợp. (Cử tri TP.Hải Phòng)
Hiện nay, NHNN - cơ quan chủ trì soạn thảo dự thảo Luật các tổ chức tín dụng (sửa đổi) đang phối hợp với Ủy ban Kinh tế Quốc hội và các cơ quan, tổ chức có liên quan tiếp tục rà soát, hoàn thiện dự thảo Luật Các TCTD (sửa đổi). Đối với nội dung này, dự thảo Luật đã quy định trách nhiệm bảo mật thông tin khách hàng của TCTD. Cơ quan chủ trì soạn thảo sẽ tiếp tục rà soát, hoàn thiện các quy định có liên quan về bảo vệ bí mật thông tin khách hàng tại dự thảo Luật.
3. Cử tri phản ánh, hiện nay, việc giao dịch trực tuyến của các ngân hàng dần trở nên phổ biến, tuy nhiên, quy định về bảo vệ quyền lợi của khách hàng khi giao dịch trực tuyến trong dự thảo lại dường như chưa được coi trọng. Trong khi việc ngừng giao dịch trực tiếp thì phải niêm yết “chậm nhất là 24 giờ trước thời điểm ngừng giao dịch”, nhưng giao dịch trực tuyến thì lại được phép “công khai về sự cố và thông báo về phương án hoặc kết quả khắc phục trong thời gian 06 giờ sau khi phát sinh lỗi ngừng giao dịch”. Việc ngừng giao dịch trực tuyến ảnh hưởng đến quyền lợi của các khách hàng, đồng thời cũng tiềm ẩn một số rủi ro cho ngân hàng. Trong trường hợp ngân hàng dừng giao dịch trực tuyến kèm với một số tin tức tiêu cực về ngân hàng đó có thể dẫn đến việc người dân lo lắng và rút tiền hàng loạt như đã từng diễn ra đối với trường hợp của Ngân hàng SCB vào cuối năm 2022. Đề nghị trình Quốc hội nghiên cứu, điều chỉnh quy định về dừng giao dịch trực tuyến theo hướng: (1) Trường hợp dừng giao dịch trực tuyến vì các sự cố kỹ thuật thì có thể thực hiện như quy định tại dự thảo; (2) trường hợp ngân hàng có kế hoạch dừng giao dịch trực tuyến để bảo trì hệ thống thì cần phải có thông báo trước về kế hoạch dừng giao dịch trực tuyến đó; (3) trường hợp ngân hàng chủ động dừng giao dịch trực tuyến nhằm ngăn chặn người dân rút tiền hàng loạt thì cần phải có quy định chi tiết hơn về thẩm quyền, trình tự thủ tục, nghĩa vụ báo cáo đối với trường hợp này. (Cử tri TP.Hải Phòng)
Hiện nay, cơ quan chủ trì soạn thảo đang tiếp tục phối hợp với Ủy ban Kinh tế Quốc hội và các cơ quan, tổ chức có liên quan rà soát, hoàn thiện dự thảo Luật Các TCTD (sửa đổi), trong đó đã quy định rõ trách nhiệm thông báo trước khi dừng giao dịch, bao gồm cả dừng giao dịch trực tuyến.
4. Cử tri cho rằng, để nâng cao trách nhiệm của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài và nhân viên, người quản lý, người điều hành của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài với khách hàng của mình, bảo vệ tốt hơn quyền lợi của người tiêu dùng, bảo mật thông tin của khách hàng, nhất là trong bối cảnh đang thực hiện chuyển đổi số, công nghệ 4.0 như hiện nay, đề nghị nghiên cứu sửa đổi Điều 14 Luật Các tổ chức tín dụng theo hướng cần quy định trách nhiệm của nhân viên, người quản lý, người điều hành của tổ chức tín dụng trong việc bảo vệ bí mật của khách hàng, cần có sự phân biệt giữa trách nhiệm của các đối tượng này với trách nhiệm của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài trong việc bảo mật thông tin khách hàng. (Cử tri TP.Hải Phòng)
Tiếp thu ý kiến của cử tri, tại dự thảo Luật Chính phủ trình Quốc hội đã quy định: TCTD phải bảo đảm bí mật thông tin khách hàng của TCTD theo quy định của Chính phủ. Hiện nay, Chính phủ đã ban hành Nghị định 117/2018/NĐ-CP về giữ bí mật, cung cấp thông tin khách hàng của TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, trong đó đã quy định rõ trách nhiệm bảo mật thông tin khách hàng của TCTD. Ngoài ra, pháp luật hiện hành đã có quy định về xử lý các hành vi vi phạm pháp luật về bảo vệ bí mật thông tin của khách hàng (tùy tính chất, mức độ của hành vi vi phạm sẽ bị xử lý theo quy định pháp luật hình sự hoặc pháp luật xử lý vi phạm hành chính).
5. Cử tri cho rằng, Điều 17 quy định về Ngân hàng chính sách xã hội chưa đủ để tương xứng với vai trò, vị trí hiện nay của Ngân hàng chính sách xã hội. Hiện nay, Ngân hàng chính sách xã hội đang hoạt động hiệu quả, có vai trò, vị trí rất quan trọng trong thực tế, góp phần đáp ứng nhu cầu vay vốn của đông đảo người nghèo và các đối tượng chính sách, góp phần tạo việc làm, giảm nghèo bền vững, hỗ trợ các đối tượng chính sách xã hội. Phát triển Ngân hàng chính sách xã hội thành tổ chức có khả năng tự chủ và phát triển ổn định, lâu dài, đồng thời duy trì được vai trò là định chế tài chính công thực hiện chính sách xã hội của Chính phủ. Đề nghị trình Quốc hội nghiên cứu bổ sung vào Dự thảo quy định 1 mục vào Chương III nội dung về tổ chức, quản trị, điều hành Ngân hàng chính sách xã hội và 1 mục vào Chương IV nội dung về hoạt động của Ngân hàng chính sách xã hội. (Cử tri TP.Hải Phòng)
Hiện nay, cơ quan chủ trì soạn thảo đang phối hợp với Ủy ban Kinh tế Quốc hội và các cơ quan, tổ chức có liên quan tiếp tục rà soát, hoàn thiện dự thảo Luật Các TCTD (sửa đổi), trong đó dự kiến bổ sung các nội dung chung về loại hình ngân hàng chính sách tại 01 chương của dự thảo Luật và giao Chính phủ quy định những vấn đề cụ thể về hoạt động của từng ngân hàng chính sách (như Ngân hàng Chính sách xã hội và Ngân hàng phát triển Việt Nam).
* Kiến nghị của cử tri: Điều 129 về tỷ lệ bảo đảm an toàn, tại điểm b khoản 1 dự thảo có quy định: Tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài phải duy trì các tỷ lệ bảo đảm an toàn “Tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu 8% hoặc tỷ lệ cao hơn theo quy định’’; khoản 3 Điều này quy định: “Thống đốc Ngân hàng Nhà nước quy định cụ thể các tỷ lệ bảo đảm an toàn quy định tại khoản 1 Điều này đối với từng loại hình tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài”. Như vậy, có thể hiểu ý “tỷ lệ cao hơn theo quy định” tại điểm b khoản 1 là tỷ lệ do Thống đốc Ngân hàng nhà nước quy định; tuy nhiên, như vậy sẽ đặt ra vấn đề khi nào thì Thống đốc Ngân hàng nhà nước sẽ được quy định tỷ lệ cao hơn tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu 8% như quy định của Luật? Đề nghị cân nhắc, xem xét quy định cụ thể trong dự thảo, tránh trường hợp tùy tiện trong khi thực hiện. (Cử tri TP.Hải Phòng)
Theo thông lệ, chuẩn mực quốc tế về ngân hàng, tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu của tổ chức tín dụng là một trong các tỷ lệ quan trọng nhất mà TCTD phải tuân thủ trong quá trình hoạt động. Do đó, dự thảo Luật kế thừa quy định của Luật các TCTD hiện hành quy định cụ thể tỷ lệ này trong Luật. Tuy nhiên, để phù hợp với thực trạng của hệ thống TCTD, dự thảo Luật kế thừa quy định của Luật các TCTD hiện hành quy định tỉ lệ này là 8% và giao Thống đốc quy định mức cao hơn khi thực trạng của hệ thống TCTD cho phép. Quy định này cũng phù hợp với thông lệ quốc tế về quản lý hoạt động của các TCTD cũng như thẩm quyền của cơ quan quản lý nhà nước trong hoạt động ngân hàng. Tỷ lệ an toàn vốn của hệ thống các TCTD tại Việt Nam hiện vẫn còn thấp so với các nước trong khu vực, do đó, để đảm bảo an toàn hoạt động của hệ thống TCTD tỷ lệ này cần được tăng lên khi điều kiện cho phép.
Do đó, quy định tại dự thảo Luật về việc giao Thống đốc quy định về tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu cao hơn 8% khi điều kiện của hệ thống TCTD cho phép là phù hợp.
6. Cử tri phản ánh, cách quy định về thứ tự ưu tiên thanh toán khi xử lý tài sản bảo đảm tại Điều 187 dự thảo Luật sẽ không rõ “các khoản án phí liên quan trực tiếp đến việc xử lý tài sản bảo đảm, khoản thuế trực tiếp liên quan đến việc chuyển nhượng chính tài sản bảo đảm đó” sẽ nằm ở đâu trong mục thứ tự ưu tiên thanh toán trước khi thực hiện nghĩa vụ thanh toán cho chủ nợ. Thông thường, án phí và các chi phí khác để giúp xử lý tài sản bảo đảm, xử lý nợ xấu cần được ưu tiên thanh toán trước. Điều này sẽ giúp các bên liên quan có động lực để cùng giúp xử lý nợ xấu. Nếu không ưu tiên thanh toán án phí có thể dẫn đến hậu quả làm giảm động lực của tòa án trong việc giải quyết tranh chấp, xử lý nợ. Đề nghị trình Quốc hội cân nhắc, làm rõ thứ tự ưu tiên thanh toán khi xử lý nợ xấu, nhất là với phần án phí và các chi phí khác để giúp xử lý tài sản bảo đảm. (Cử tri TP.Hải Phòng)
Hiện nay, cơ quan chủ trì soạn thảo đang phối hợp với Ủy ban Kinh tế Quốc hội và các cơ quan, tổ chức có liên quan rà soát, hoàn thiện dự thảo Luật Các TCTD (sửa đổi). Đối với nội dung này, dự thảo Luật dự kiến chỉnh lý xác định rõ ràng thứ tự ưu tiên thanh toán phù hợp với thực tiễn và tháo gỡ khó khăn vướng mắc trong thực tế. Cơ quan chủ trì soạn thảo sẽ tiếp tục phối hợp với Ủy ban Kinh tế để rà soát chỉnh lý quy định nêu trên trong quá trình hoàn thiện dự thảo Luật.