Trong bối cảnh chiến tranh thương mại giữa các nền kinh tế lớn diễn biến phức tạp, căng thẳng địa chính trị diễn ra tại một số khu vực trên thế giới khiến kinh tế thế giới tăng trưởng chậm lại nhưng kinh tế trong nước vẫn diễn biến khả quan nhờ các giải pháp điều hành chủ động, thận trọng, linh hoạt của Chính phủ.
Sáng 25/9, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ, Chủ tịch Hội đồng tư vấn chính sách tài chính tiền tệ quốc gia đã chủ trì phiên họp Quý III/2019 nhằm tham vấn các chính sách tài chính, tiền tệ, thương mại tới Chính phủ.
Tại cuộc họp, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam và các Bộ: Tài chính, Công Thương, Kế hoạch và Đầu tư đã có các báo cáo quan trọng liên quan tới các chính sách tài chính, tiền tệ, thương mại của quốc gia trong những tháng qua và từ đầu năm tới nay, đồng thời đề xuất định hướng giải pháp điều hành các chính sách vĩ mô từ này tới cuối năm 2019 và dự kiến cho năm 2020.
Các thành viên Hội đồng đều đánh giá cao chất lượng thông tin từ các bộ, ngành và cơ bản đồng tình với nhận định mặc dù kinh tế thế giới và các nền kinh tế lớn tăng trưởng chậm lại, thị trường tài chính- tiền tệ và thương mại toàn cầu biến động phức tạp nhưng kinh tế trong nước diễn biến khả quan và đạt nhiều kết quả quan trọng trong 9 tháng đầu năm; tin tưởng cả nước sẽ hoàn thành được kế hoạch của năm 2019.
Cụ thể, các chuyên gia đánh giá các chỉ số trong 8 tháng đầu năm 2019 phù hợp với mục tiêu đặt ra và hướng tới mục tiêu tăng trưởng GDP 6,8% cho cả năm. Động lực đến từ sự phục hồi của lĩnh vực công nghiệp khai khoáng, tiêu dùng trong nước, giải ngân vốn FDI, một số dự án chế biến chế tạo mới (thép, chết xuất xăng dầu) bù đắp được xu hướng chậm lại của sản xuất điện thoại, linh kiện.
Lạm phát vẫn nằm trong tầm kiểm soát khi bình quân 8 tháng chỉ tăng 2,57%, là mức thấp nhất trong 3 năm qua do mức điều chỉnh giá một số mặt hàng nhà nước quản lý thấp hơn các năm trước, giá nguyên liệu chất đốt giảm mạnh theo giá thế giới, các nhóm hàng khác không có biến động giá và lạm phát cơ bản ổn định.
Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ, Chủ tịch Hội đồng tư vấn chính sách tài chính tiền tệ quốc gia đã chủ trì phiên họp Quý III/2019
Hội đồng cũng đánh giá Chính phủ điều hành, phối hợp chặt chẽ giữa chính sách tiền tệ với chính sách tài khoá và các chính sách khác.
TS. Lê Xuân Nghĩa, thành viên hội đồng tư vấn chính sách tiền tệ Quốc gia cho biết, CSTT được phối hợp chặt chẽ với chính sách tài khóa, đặc biệt thể hiện thông qua phát hành trái phiếu Chính phủ, gần đây là phát hành trái phiếu doanh nghiệp, đang rất thành công. Trái phiếu doanh nghiệp là thị trường mới nhưng phát triển mạnh hơn trong tương lai.
Đồng tình với ý kiến trên TS. Cấn Văn Lực, thành viên hội đồng tư vấn chính sách tiền tệ Quốc gia cho rằng, sự phối kết hợp chính sách giữa chính sách tiền tệ và chính sách tài khóa cũng được thực hiện tốt hơn. Qua đó, thúc đẩy thị trường trái phiếu Chính phủ và cả thị trường trái phiếu doanh nghiệp đi theo hướng lành mạnh hơn so với trước đây và giảm bớt dần gánh nặng về nguồn vốn cho vay trung dài hạn đối với hệ thống Ngân hàng.
Đặc biệt, các thành viên Hội đồng đánh giá cao điều hành chính sách tiền tệ đạt kết quả tích cực trong bối cảnh rủi ro gia tăng. Cụ thể NHNN đã giảm 0,25 điểm lãi suất điều hành để giảm chi phí vay vốn của Ngân hàng thương mại, tạo điều kiện ổn định mặt bằng lãi suất thị trường. Lãi suất cho vay phổ biến ở mức 6-9%/năm đối với cho vay ngắn hạn và 9- 11%/năm đối với khoản vay trung và dài hạn và bảo đảm cung tiền cho nhu cầu đầu tư, mở rộng sản xuất kinh doanh.
Điều hành tỷ giá chủ động linh hoạt, thanh khoản được bảo đảm, các giao dịch ngoại tệ diễn ra thông suốt, đáp ứng kịp thời, đầy đủ các nhu cầu ngoại tệ hợp pháp.
Đề cập đến điều hành CSTT thời gian qua, TS. Trần Du Lịch, thành viên hội đồng tư vấn chính sách tiền tệ Quốc gia cho rằng, điểm rất sáng ổn định niềm tin giữ được giá trị VND với tỷ giá hợp lý trước sự rung lắc biến động của thế giới. “Có thể nói điều hành CSTT, đặc biệt liên quan đến tỷ giá, lãi suất cung ứng được nhu cầu vốn cho nền kinh tế, đặc biệt giữ được niềm tin cho doanh nghiệp để đầu tư kinh doanh phát triển kinh doanh. Nếu nhìn tổng thể kể cả các chính sách điều hành kinh tế vĩ mô thì chúng ta đạt được thành công, trong đó nổi bật là chính sách tiền tệ, trong chính sách tiền tệ thì điều hành tỷ giá, lãi suất là rất quan trọng. Và gần đây là thêm một yếu tố mới, chúng ta khuyến khích phát hành trái phiếu doanh nghiệp để giảm gánh nặng mất cân đối vốn vốn trung, dài hạn đối với hệ thống ngân hàng”, Ts Trần Du lịch nhấn mạnh.
Đặc biệt, một số thành viên Hội đồng đánh giá chất lượng tăng trưởng của nền kinh tế tiếp tục được cải thiện về năng suất lao động, năng suất yếu tố tổng hợp (TFP), hiệu quả sử dụng vốn đầu tư (ICOR).
Tuy nhiên, các thành viên Hội đồng đều lưu ý về năng lực hấp thụ vốn của nền kinh tế còn kém vì những vướng mắc về thể chế, trong đó có việc chậm trễ trong phân bổ và giải ngân vốn đầu tư công, phát triển doanh nghiệp, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, các vướng mắc trong đầu tư tư nhân, thực hiện các hợp đồng công- tư (PPP). Một số thành viên của Hội đồng cũng cảnh báo tới Chính phủ nếu không gỡ được các nút thắt này thì sẽ khó bảo đảm cho tăng trưởng cao hơn mà còn ảnh hưởng tới suy giảm tăng trưởng trong thời gian tới.
Ngoài các vấn đề lớn trên, các thành viên Hội đồng cũng cho rằng chủ trương phát triển thị trường trái phiếu doanh nghiệp là tất yếu và Chính phủ không nên có quy định hạn chế hoặc không đúng mức với thị trường này. Để kiểm soát được thị trường trái phiếu doanh nghiệp, Chính phủ cần rà soát lại Nghị định số 163/2018/NĐ-CP, tăng cường dịch vụ xếp hạng tín nhiệm doanh nghiệp, tăng cường kiểm tra, kiểm soát để bảo đảm lành mạnh thị trường; gắn kết điều hành trái phiếu Chính phủ về kỳ hạn lãi suất huy động với điều hành phát hành trái phiếu doanh nghiệp và chính sách tiền tệ. Một số thành viên cũng đề nghị Chính phủ xem xét bảo lãnh Chính phủ đối với trái phiếu doanh nghiệp, trái phiếu thực hiện các dự án công trình quan trọng của quốc gia.
Đối với hoạt động xuất nhập khẩu, Chính phủ cần tiếp tục đa dạng hoá thị trường, nhất là thúc đẩy hàng hoá sang thị trường Trung Quốc qua kênh chính ngạch; xử lý các các vấn đề lẩn tránh thuế, gian lận xuất xứ trên cơ sở hoàn thiện các tiêu chuẩn, quy chuẩn liên quan tới xuất xứ Việt Nam; phối hợp tích cực với các nước, nhất là Hoa kỳ trong khơi thông các vấn đề liên quan tới thương mại; không sử dụng công cụ giá để hỗ trợ cho xuất khẩu.
Tiếp thu kiến nghị của Hội đồng tư vấn chính sách tài chính tiền tệ quốc gia, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ cho rằng đây là những khuyến cao quan trọng cho Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ tiếp tục điều hành kinh tế- xã hội trong những tháng cuối năm và tạo nền tảng vững chắc cho thực hiện các nhiệm vụ của năm 2020.
Chia sẻ với các thành viên Hội đồng về thu hút FDI, Phó Thủ tướng cho biết Chính phủ sẽ hoàn thiện pháp luật, khắc phục các rủi ro bằng các biện pháp sàng lọc, kiểm soát đầu tư theo tinh thần Nghị quyết số 50/NQ-TW của Bộ Chính trị, đó là không thu hút, hợp tác ở các lĩnh vực đang dư thừa công suất vì chiến tranh thương mại, dự án được thẩm lậu công nghệ từ nước khác sang hay ở một số lĩnh vực nhạy cảm như năng lượng, cảng biển, đường sắt,... và loại trừ các dự án liên quan tới vấn đề an ninh quốc phòng.
Bên cạnh đó, Phó Thủ tướng cho biết Chính phủ sẽ đẩy nhanh thực hiện Đề án kinh tế chia sẻ để gia tăng giá trị cho nền kinh tế và tăng trưởng, bảo đảm thị trường bất động sản hoạt động bình thường, thúc đẩy giải ngân đầu tư công...
Đến nay, về cơ bản NHNN đã hoàn thành các nhiệm vụ được giao và đạt được mục tiêu Quốc hội, Chính phủ đề ra. Chủ động, linh hoạt trong điều hành CSTT phù hợp với diễn biến kinh tế vĩ mô, thị trường tiền tệ, góp phần quan trọng vào việc kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô.
NQ