Cách mạng công nghiệp lần thứ tư dẫn đến làn sóng đổi mới công nghệ tài chính, một trong những dấu ấn quan trọng nhất đó chính là Open banking. Ứng dụng giao diện lập trình mở (Open API) trở thành từ khóa của hệ sinh thái ngân hàng mở, khiến giới nghiên cứu, hoạch định chính sách ngành Tài chính - Ngân hàng đặc biệt quan tâm.
Open Banking cần cách tiếp cận mới
Nguyễn Chiến Thắng
Cách mạng công nghiệp lần thứ tư dẫn đến làn sóng đổi mới công nghệ tài chính, một trong những dấu ấn quan trọng nhất đó chính là Open banking. Ứng dụng giao diện lập trình mở (Open API) trở thành từ khóa của hệ sinh thái ngân hàng mở, khiến giới nghiên cứu, hoạch định chính sách ngành Tài chính - Ngân hàng đặc biệt quan tâm.
Open Banking – Ngân hàng mở mang đến lợi ích cho cả khách hàng, ngân hàng và công ty tài chính. Với ngân hàng, Open Banking giúp: Một là, tăng trưởng doanh thu: có thể là kết quả của việc tạo ra giá trị từ "bên ngoài" sử dụng API để cung cấp dịch vụ, chẳng hạn như môi giới dữ liệu và dịch vụ xác thực. Hai là, giảm chi phí: giảm thời gian ra thị trường và giảm chi phí tiếp cận khách hàng, dễ dàng tích hợp với các nhà cung cấp công nghệ truyền thống, chẳng hạn như đơn vị xử lý thanh toán, tổ chức tài chính, FinTech, nhà cung cấp dữ liệu hoặc nhà cung cấp dịch vụ ngân hàng cốt lõi. Ba là, gia tăng tín nhiệm và hài lòng của khách hàng: góp phần cải thiện dịch vụ và sự hài lòng của khách hàng thông qua các API được thiết kế dành cho khách hàng, là dịch vụ có giá trị cho khách hàng. Bốn là, quản lý tài năng: giúp thu hút các nhân tài am hiểu công nghệ, hiểu biết khách hàng trong thiết kế nội dung số và phát triển ứng dụng di động để cung cấp cho ngân hàng các sản phẩm dịch vụ sáng tạo…
Điều kiện tiên quyết để ngân hàng triển khai Open Banking thành công là có kiến trúc, hạ tầng CNTT mở và hiệu quả, bao gồm: Developer Portal (để quản lý mối quan hệ giữa ngân hàng và đối tác phát triển API; Administration Portal - Cổng thông tin quản trị kinh doanh); API Gateway (để giảm rủi ro liên quan đến API - xác thực và quyền truy cập quản lý và bảo mật); Yếu tố cần thiết tiếp theo là một hệ sinh thái số đa dạng.
Các ngân hàng phải xác định rõ các mục tiêu kinh doanh là sẽ thúc đẩy việc tạo ra các API, tài liệu chi tiết về các API và môi trường "Sandbox" để thử nghiệm API. Yếu tố cuối cùng, cũng là yếu tố quan trọng hàng đầu trong hành trình chuyển đổi số, đó là văn hóa số và nguồn lực số. Tư duy và văn hóa rất quan trọng để thúc đẩy lợi ích của khách hàng từ ngân hàng mở. Sự hỗ trợ mạnh mẽ từ Ban lãnh đạo các đơn vị trong tổ chức sẽ là yếu tố chính góp phần triển khai Open Banking thành công.
Hiện đã có rất nhiều ngân hàng ở Việt Nam đang ứng dụng ngân hàng mở trong hoạt động của mình: VietinBank đã phát triển nền tảng chia sẻ giao diện lập trình ứng dụng mở (Open APIs) mang tên VietinBank iConnect. VietinBank đã có hơn 127 API được cung cấp trên thị trường với hơn 73 đối tác trên nền tảng iConnect; TPBank với dịch vụ kết nối thanh toán qua API mở cho phép doanh nghiệp truy vấn, theo dõi sự thay đổi số dư tài khoản, trạng thái của giao dịch chuyển tiền đi và các thông tin khác theo nhu cầu như: Lấy mã định dạng của các ngân hàng, thông tin của ngân hàng chuyển tiền đến, lấy thông tin điện chuyển tiền... bất cứ lúc nào...
Sự dịch chuyển mô hình kinh doanh từ hệ sinh thái ngân hàng đóng sang hệ sinh thái ngân hàng mở sẽ mang lại nhiều lợi ích hơn nhưng luôn đi kèm với những rủi ro và thách thức. Tuy nhiên, đây chính là xu hướng tất yếu của hoạt động kinh doanh ngân hàng vì thế, ngân hàng cần chủ động chuẩn bị các nguồn lực hợp lý để duy trì lợi thế cạnh tranh và đáp ứng yêu cầu của lộ trình xây dựng hệ thống ngân hàng mở.
Do đó ngân hàng cần đầu tư và xây dựng nền tảng CNTT để đảm bảo khả năng tổng hợp, cung cấp dữ liệu khách hàng và kết nối với các bên thứ ba thông qua các API mở. Thứ hai, duy trì các mối quan hệ hiện có với khách hàng, đồng thời, tích cực chuẩn bị cho lộ trình xây dựng ngân hàng mở để đảm bảo rằng ngân hàng vẫn là lựa chọn ưu tiên của khách hàng. Thứ ba, hợp tác và tích hợp các tiện ích dịch vụ của các bên thứ ba nhằm nâng cao khả năng phân phối, xây dựng chuỗi giá trị cho dịch vụ ngân hàng cung cấp và tận dụng lợi thế người tiên phong trong hệ sinh thái ngân hàng mở. Cùng với đó các NHTM cần nâng cao khả năng bảo mật cũng như đáp ứng các tiêu chuẩn công nghệ từ khung pháp lý quản lý Open Banking của NHNN trong tương lai.
Điều quan trọng đối với một chiến lược Open Banking (Open API) thành công là nhận thức đây là một sản phẩm kinh doanh thương mại chứ không chỉ là một giao diện tích hợp kỹ thuật. Do đó, việc chuyển đổi dịch vụ ngân hàng sang các API không chỉ là một dự án kỹ thuật mà còn là bài toán mô hình kinh doanh.
Chiến lược giới thiệu các sản phẩm và dịch vụ dưới dạng Open API không chỉ cho phép hoạt động kinh doanh của ngân hàng có thêm những cơ hội mới mà còn thúc đẩy các tổ chức tài chính tái cấu trúc, phát triển thành một tổ chức năng động hơn, nhạy bén hơn, với mục tiêu đặt khách hàng làm trung tâm.