Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BoJ) đang phát tín hiệu điều hành chính sách tiền tệ thận trọng nhưng linh hoạt, với trọng tâm mới là giá cả thực tế và kỳ vọng lạm phát. Động thái này diễn ra trong bối cảnh nền kinh tế Nhật đã thoát khỏi giảm phát kéo dài, nhưng vẫn đối mặt rủi ro từ biến động thương mại và môi trường kinh tế toàn cầu bất ổn.
Ảnh minh họa (Nguồn: Internet)
Theo thông tin mới đây từ BoJ, nếu triển vọng tăng trưởng và giá cả tích cực được xác nhận, cơ quan này sẽ tiếp tục nâng lãi suất chính sách và giảm mức độ nới lỏng tiền tệ. Tuy nhiên, BoJ nhấn mạnh quyết định sẽ dựa trên dữ liệu thực tế, đặc biệt là diễn biến kinh tế Mỹ, tác động của thuế quan và xu hướng tỷ giá. Ngân hàng này dự kiến cần thêm 2 - 3 tháng để đánh giá, mở khả năng thay đổi lập trường “chờ và quan sát” ngay cuối năm nay nếu điều kiện thuận lợi.
Khác với Mỹ và châu Âu, lãi suất chính sách của Nhật vẫn dưới mức trung lập, tạo dư địa để nâng dần. BoJ cảnh báo việc tăng quá nhanh có thể gây tổn hại tới kinh tế nội địa, do đó lộ trình sẽ được điều chỉnh theo từng bước nhằm hạn chế rủi ro.
Điểm đáng chú ý là BoJ đang dịch chuyển chiến lược truyền thông, từ việc nhấn mạnh lạm phát cơ bản sang chú trọng giá cả thực tế, triển vọng giá và kỳ vọng lạm phát. Lạm phát thực tế và kỳ vọng lạm phát đều tăng, đi cùng cải thiện lợi nhuận doanh nghiệp và thu nhập của người lao động, trong khi giá lương thực và nhiên liệu leo thang đang tác động mạnh đến tâm lý người tiêu dùng.
Động thái của BoJ mang nhiều hàm ý đối với các ngân hàng trung ương trong khu vực:
Thứ nhất, việc ra quyết định dựa trên dữ liệu và triển vọng thực tế cho thấy tầm quan trọng của chính sách “dữ liệu dẫn đường” (data-dependent policy), nhất là trong bối cảnh kinh tế toàn cầu chịu nhiều cú sốc từ thương mại và địa chính trị.
Thứ hai, BoJ đang tận dụng dư địa lãi suất thấp hơn mức trung lập để hỗ trợ tăng trưởng trong khi chuẩn bị sẵn cho việc thắt chặt khi điều kiện cho phép. Điều này có thể là gợi ý cho các nền kinh tế châu Á đang chịu áp lực từ lạm phát nhưng tăng trưởng còn yếu; việc điều chỉnh chính sách có thể cần diễn ra theo nhịp độ vừa phải, thay vì các bước tăng mạnh như ở Mỹ.
Thứ ba, cách BoJ xử lý yếu tố kỳ vọng lạm phát nhấn mạnh tầm quan trọng của truyền thông chính sách. Việc quản lý kỳ vọng thị trường và tâm lý người tiêu dùng là công cụ gián tiếp nhưng hiệu quả để điều chỉnh áp lực giá mà không cần thay đổi mạnh lãi suất.
Trong bối cảnh chi phí nhập khẩu cao và rủi ro suy giảm cầu toàn cầu, chiến lược thận trọng nhưng sẵn sàng hành động của BoJ có thể là hình mẫu để các ngân hàng trung ương khác tham khảo - vừa bảo vệ đà phục hồi kinh tế, vừa kiểm soát rủi ro lạm phát.
Quỳnh Anh (Nguồn: BoJ)