CỤC PHÒNG, CHỐNG RỬA TIỀN THUỘC NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM |
Địa chỉ: Số 504 Xã Đàn, Nam Đồng, Đống Đa, Hà Nội E-mail: trungtampcrt@sbv.gov.vn |
1. Cơ cấu tổ chức
1.1. Ban lãnh đạo
STT |
Họ và tên |
Chức vụ |
1 |
Phạm Tiên Phong |
Cục trưởng |
2 |
Phạm Gia Bảo |
Phó Cục trưởng |
3 |
Nguyễn Thị Minh Thơ |
Phó Cục trưởng |
4 |
Khương Thanh Hà |
Phó Cục trưởng |
5 |
Phan Mạnh Cường |
Phó Cục trưởng |
1.2. Các phòng chức năng
STT |
Tên phòng |
Điện thoại |
|
1 |
Phòng Tổng hợp và Hợp tác quốc tế (Phòng 1) |
024.39392229 (TP) 024.32668821 (VT) |
|
2 |
Phòng Phân tích và Xử lý thông tin (Phòng 2) |
024.39392253 024.32222437 |
|
3 |
Phòng Quản lý thông tin (Phòng 3) |
024.39392252 |
|
4 |
Phòng Giám sát và Kiểm tra (Phòng 4) |
024.39360975 |
2. Quá trình hình thành và phát triển
Căn cứ Nghị định số 74/2005/NĐ-CP ngày 07/6/2005 của Chính phủ về phòng, chống rửa tiền (Nghị định 74), Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (Thống đốc Ngân hàng Nhà nước) đã ký Quyết định số 1002/QĐ-NHNN ngày 08/7/2005 về việc thành lập Trung tâm Thông tin phòng, chống rửa tiền trực thuộc Ngân hàng Nhà nước. Theo đó, Trung tâm Thông tin phòng, chống rửa tiền là đơn vị sự nghiệp, có con dấu riêng để giao dịch, có chức năng làm đầu mối để tiếp nhận, xử lý thông tin và thực hiện các nhiệm vụ liên quan được quy định tại Nghị định 74.
Để đáp ứng yêu cầu về công tác phòng, chống rửa tiền trong tình hình mới, Thống đốc đã ban hành Quyết định số 476/QĐ-NHNN ngày 07/3/2007 về việc thành lập Trung tâm Thông tin phòng, chống rửa tiền. Theo đó, Trung tâm Thông tin phòng, chống rửa tiền là đơn vị trực thuộc Ngân hàng Nhà nước, có con dấu riêng, có chức năng làm đầu mối tiếp nhận, xử lý, cung cấp thông tin phòng, chống rửa tiền và giúp Thống đốc thực hiện nhiệm vụ quy định tại Nghị định 74.
Căn cứ Quyết định số 83/2009/QĐ-TTg ngày 27/5/2009 của Thủ tướng Chính phủ quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Cơ quan Thanh tra, giám sát ngân hàng trực thuộc Ngân hàng Nhà nước, Trung tâm Thông tin phòng, chống rửa tiền cùng với 3 đơn vị khác là Thanh tra Ngân hàng, Vụ Các ngân hàng và tổ chức tín dụng phi ngân hàng, Vụ Các tổ chức tín dụng hợp tác hợp nhất thành Cơ quan Thanh tra, giám sát ngân hàng và được đổi tên thành Cục Phòng, chống rửa tiền (Cục PCRT) thuộc Cơ quan Thanh tra, giám sát ngân hàng.
Căn cứ Nghị định số 146/2024/NĐ-CP ngày 06/11/2024 của Chính phủ về việc sửa đổi, bổ sung, bãi bỏ một số điều của Nghị định số 102/2022/NĐ-CP ngày 12/12/2022 của Chính phủ quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Ngân hàng Nhà nước và Nghị định số 26/2014/NĐ-CP ngày 07/4/2014 của Chính phủ về tổ chức và hoạt động của Thanh tra, giám sát ngành Ngân hàng đã được sửa đổi, bổ sung tại Nghị định số 43/2019/NĐ-CP ngày 17/5/2019 của Chính phủ; Quyết định số 2888/QĐ-NHNN ngày 31/12/2024 của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Cục PCRT, từ ngày 05/01/2025, Cục PCRT là đơn vị hành chính thuộc cơ cấu tổ chức của Ngân hàng Nhà nước. Cục PCRT là đơn vị hạch toán, kế toán phụ thuộc, có tư cách pháp nhân, tài khoản và con dấu riêng.
3. Chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Cục PCRT
3.1. Vị trí chức năng
Cục PCRT là đơn vị hành chính thuộc cơ cấu tổ chức của Ngân hàng Nhà nước, hạch toán, kế toán phụ thuộc, có tư cách pháp nhân, tài khoản và con dấu riêng.
Cục PCRT có chức năng tham mưu, giúp Thống đốc NHNN thực hiện quản lý nhà nước về phòng, chống rửa tiền theo quy định của pháp luật; thực hiện nhiệm vụ của cơ quan thực hiện chức năng, nhiệm vụ phòng, chống rửa tiền theo quy định của pháp luật về phòng, chống rửa tiền, thực hiện nhiệm vụ phòng, chống tài trợ khủng bố, phòng, chống tài trợ phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt thuộc trách nhiệm của Ngân hàng Nhà nước theo quy định của pháp luật về phòng, chống khủng bố, phòng, chống phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt và theo phân cấp, uỷ quyền của Thống đốc.
3.2. Nhiệm vụ và quyền hạn
1. Tham mưu, giúp Thống đốc trình cấp có thẩm quyền ban hành hoặc ban hành theo thẩm quyền các văn bản quy phạm pháp luật, chiến lược, kế hoạch, đề án, dự án, chương trình về phòng, chống rửa tiền; hướng dẫn, tổ chức triển khai thực hiện sau khi được ban hành.
2. Thực hiện nhiệm vụ của Cơ quan thực hiện chức năng, nhiệm vụ phòng, chống rửa tiền thuộc Ngân hàng Nhà nước, gồm:
a) Tiếp nhận thông tin, hồ sơ, tài liệu, báo cáo theo quy định của pháp luật về phòng, chống rửa tiền, phòng, chống khủng bố, phòng, chống phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt và các thông tin khác nghi ngờ liên quan đến rửa tiền có mục đích tài trợ khủng bố, tài trợ phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt hoặc tội phạm khác liên quan đến rửa tiền;
b) Yêu cầu tổ chức, cá nhân có liên quan cung cấp thông tin, hồ sơ, tài liệu, báo cáo lưu trữ tại tổ chức, cá nhân theo quy định của pháp luật và thông tin, hồ sơ, tài liệu tổ chức, cá nhân tiếp nhận, thu thập được trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn để phục vụ công tác phân tích, trao đổi, cung cấp và chuyển giao thông tin về phòng, chống rửa tiền;
c) Xử lý, phân tích thông tin, báo cáo nghi ngờ liên quan đến rửa tiền, tài trợ khủng bố, tài trợ phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt hoặc tội phạm khác liên quan đến rửa tiền theo quy định của pháp luật;
d) Trao đổi, cung cấp thông tin theo yêu cầu của cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng theo quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự;
đ) Trao đổi, cung cấp thông tin cho cơ quan có thẩm quyền phục vụ yêu cầu công tác phòng, chống rửa tiền, bao gồm cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng theo quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự và các bộ, ngành có liên quan trong công tác phòng, chống rửa tiền;
e) Chuyển giao thông tin hoặc hồ sơ vụ việc liên quan đến rửa tiền, tài trợ khủng bố, tài trợ phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt hoặc tội phạm khác liên quan đến rửa tiền cho cơ quan có thẩm quyền theo quy định của pháp luật.
3. Tham mưu, giúp Thống đốc lập danh sách cảnh báo tổ chức, cá nhân có rủi ro cao về rửa tiền theo quy định của pháp luật phòng, chống rửa tiền; cảnh báo những vấn đề phát sinh liên quan đến rủi ro rửa tiền hoặc tội phạm khác liên quan đến rửa tiền.
4. Thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn về hợp tác quốc tế theo quy định của pháp luật và của Ngân hàng Nhà nước, cụ thể:
a) Chuẩn bị nội dung đàm phán, ký kết các điều ước quốc tế về phòng, chống rửa tiền theo quy định của pháp luật;
b) Đàm phán và ký kết thỏa thuận quốc tế về phòng, chống rửa tiền, phòng, chống tài trợ khủng bố, bao gồm Bản ghi nhớ trao đổi thông tin với đơn vị tình báo tài chính (FIU) hoặc cơ quan khác của nước ngoài có thẩm quyền theo quy định của pháp luật;
c) Trao đổi, cung cấp, chuyển giao thông tin về phòng, chống rửa tiền và các tội phạm khác có liên quan với cơ quan có thẩm quyền nước ngoài dựa trên điều ước quốc tế mà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên, thỏa thuận quốc tế ký kết với nước ngoài, các quy định pháp luật có liên quan. Trường hợp chưa có điều ước quốc tế, thỏa thuận quốc tế, việc trao đổi, cung cấp, chuyển giao thông tin trong hợp tác quốc tế về phòng, chống rửa tiền được thực hiện trên nguyên tắc có đi có lại nhưng không trái với pháp luật Việt Nam, phù hợp với pháp luật và tập quán quốc tế;
d) Tổ chức thực hiện, đôn đốc, theo dõi, đánh giá, báo cáo kết quả thực hiện các điều ước, thỏa thuận quốc tế về phòng, chống rửa tiền mà Việt Nam ký kết hoặc tham gia;
đ) Đầu mối huy động, tiếp nhận, trình Thống đốc cơ chế thực hiện các chương trình, dự án, phi dự án (bao gồm các hội nghị, hội thảo) của các đối tác nước ngoài về phòng, chống rửa tiền;
e) Thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn về hợp tác quốc tế về phòng, chống tài trợ khủng bố, phòng, chống tài trợ phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt thuộc phạm vi trách nhiệm của Ngân hàng Nhà nước theo quy định của pháp luật.
5. Tham mưu, giúp Thống đốc triển khai thực hiện nghĩa vụ thành viên của Việt Nam trong Nhóm Châu Á - Thái Bình Dương về chống rửa tiền (APG) và các tổ chức quốc tế khác liên quan đến phòng, chống rửa tiền mà Việt Nam ký kết hoặc tham gia.
6. Đầu mối, giúp việc cho Ngân hàng Nhà nước thực hiện nhiệm vụ của Cơ quan Thường trực giúp việc Ban Chỉ đạo phòng, chống rửa tiền; thực hiện nhiệm vụ giúp việc cho Ban Chỉ đạo phòng, chống khủng bố ngành Ngân hàng.
7. Tham mưu, giúp Thống đốc thực hiện đánh giá rủi ro quốc gia về rửa tiền, trình Chính phủ phê duyệt kết quả đánh giá, kế hoạch thực hiện sau đánh giá và tổng hợp kết quả cập nhật rủi ro về rửa tiền của các Bộ, ngành, trình Chính phủ phê duyệt kết quả cập nhật rủi ro quốc gia về rửa tiền, kế hoạch thực hiện sau cập nhật.
8. Thực hiện nhiệm vụ đầu mối triển khai đạo luật tuân thủ thuế đối với tài khoản ở nước ngoài của Hoa Kỳ (FATCA).
9. Tổ chức nghiên cứu, ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật và công nghệ thông tin vào công tác phòng, chống rửa tiền; hợp tác với tổ chức và cá nhân trong, ngoài nước trong việc nghiên cứu và đề xuất ứng dụng các thông lệ, chuẩn mực quốc tế về công nghệ thông tin vào hoạt động phòng, chống rửa tiền.
10. Phối hợp đơn vị liên quan triển khai công tác phổ biến, giáo dục pháp luật, đào tạo, bồi dưỡng, truyền thông về chủ trương, chính sách, pháp luật về phòng, chống rửa tiền.
11. Thực hiện giám sát việc tuân thủ các quy định về báo cáo của các đối tượng báo cáo theo quy định của pháp luật về phòng, chống rửa tiền; phối hợp cung cấp thông tin giám sát cho các Bộ, ngành để phục vụ công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát về phòng, chống rửa tiền theo quy định của pháp luật.
12. Thực hiện giám sát, kiểm tra hoạt động phòng, chống rửa tiền đối với đối tượng báo cáo thuộc trách nhiệm quản lý nhà nước về tiền tệ, hoạt động ngân hàng theo quy định của pháp luật; phối hợp với đơn vị có liên quan xây dựng kế hoạch thanh tra về phòng, chống rửa tiền hằng năm của ngành Ngân hàng.
13. Hướng dẫn, kiểm tra các đơn vị trong ngành Ngân hàng thực hiện các quy định của pháp luật về phòng, chống tài trợ khủng bố, phòng, chống tài trợ phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt trong phạm vi quản lý nhà nước của Ngân hàng Nhà nước theo quy định của pháp luật.
14. Tham mưu, giúp Thống đốc xây dựng báo cáo Chính phủ định kỳ hằng năm về công tác phòng, chống rửa tiền của Việt Nam; tổng hợp, xây dựng các báo cáo của Ngân hàng Nhà nước về công tác phòng, chống khủng bố, phòng, chống phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt theo quy định của Ngân hàng Nhà nước và của pháp luật.
15. Quản lý, theo dõi, vận hành hệ thống thông tin về phòng, chống rửa tiền, hệ thống thông tin báo cáo FATCA và các hệ thống thông tin khác của Cục PCRT theo quy định.
16. Quản lý tài sản, tài chính được giao theo quy định của Ngân hàng Nhà nước.
17. Thực hiện chế độ thông tin, báo cáo và lưu trữ theo quy định của Ngân hàng Nhà nước và của pháp luật.
18.Thực hiện các nhiệm vụ khác do Thống đốc Ngân hàng Nhà nước giao.
4. Tóm tắt một số hoạt động chính của Cục PCRT
4.1. Công tác xây dựng văn bản quy phạm pháp luật
- Nghị định 74 và các văn bản hướng dẫn
Trên cơ sở Nghị định 74, Cục PCRT đã tham mưu ban hành: Thông tư số 22/2009/TT-NHNN ngày 17/11/2009 của Ngân hàng Nhà nước hướng dẫn thực hiện các biện pháp phòng, chống rửa tiền; Thông tư số 41/2011/TT-NHNN ngày 15/12/2011 của Ngân hàng Nhà nước hướng dẫn nhận biết và cập nhật thông tin khách hàng trên cơ sở rủi ro phục vụ công tác phòng, chống rửa tiền.
Ngoài ra, Cục PCRT đã tham gia với Bộ Tài chính, Bộ Xây dựng ban hành thông tư hướng dẫn Nghị định 74 gồm: Thông tư 148/2010/TT-BTC ngày 24/9/2010 của Bộ Tài chính hướng dẫn thực hiện các biện pháp phòng, chống rửa tiền đối với lĩnh vực bảo hiểm, chứng khoán và trò chơi giải trí có thưởng; Thông tư 12/2011/TT-BXD ngày 01/9/2011 của Bộ Xây dựng hướng dẫn thực hiện một số nội dung của Nghị định số 74/2005/NĐ-CP ngày 07/6/2005 của Chính phủ về phòng, chống rửa tiền đối với hoạt động kinh doanh bất động sản.
- Luật PCRT năm 2012 và các văn bản hướng dẫn
Cục PCRT làm đầu mối tham mưu trình các cấp ban hành: Luật Phòng, chống rửa tiền số 07/2012/QH12 ngày 18/6/2012; Quyết định số 20/2013/QĐ-TTg ngày 18/4/2013 quy định mức giá trị của giao dịch có giá trị lớn phải báo cáo; Nghị định số 116/2003/NĐ-CP ngày 04/10/2013 quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật phòng, chống rửa tiền; Thông tư số 35/2013/TT-NHNN ngày 31/12/2013 hướng dẫn thực hiện một số quy định về phòng, chống rửa tiền; Thông tư 31/2014/TT-NHNN ngày 11/11/2014 sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 35/2013/TT-NHNN; Nghị định 87/2019/NĐ-CP ngày 14/11/2019 của Chính phủ về việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 116/2013/NĐ-CP; Thông tư số 20/TT-NHNN ngày 14/11/2019 sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 35/2013/TT-NHNN.
- Luật PCRT năm 2022 và các văn bản hướng dẫn
Cục PCRT làm đầu mối tham mưu trình các cấp ban hành: Luật Phòng, chống rửa tiền số 14/2022/QH15 ngày 15/11/2022; Nghị định số 19/2023/NĐ-CP ngày 28/4/2023 quy định chi tiết một số điều của Luật Phòng, chống rửa tiền; Quyết định số 11/2023/QĐ-TTg ngày 27/4/2023 quy định mức giao dịch có giá trị lớn phải báo cáo; Thông tư số 09/2023/TT-NHNN ngày 28/7/2023 hướng dẫn thực hiện một số điều của Luật Phòng, chống rửa tiền.
- Các văn bản liên quan khác
Bên cạnh đó, Cục PCRT đã tham gia xây dựng: Luật Phòng, chống khủng bố số 28/2013/QH13 ngày 12/6/2013; Nghị định số 122/2013/NĐ-CP ngày 11/10/2013 quy định tạm ngừng lưu thông, phong tỏa, niêm phong, tạm giữ và xử lý đối với tiền, tài sản liên quan đến khủng bố, tài trợ khủng bố; xác lập danh sách tổ chức, cá nhân liên quan đến khủng bố, tài trợ khủng bố; Thông tư liên tịch số 09/2011/TTLT-BCA-BQP-BTP-NHNNVN-VKSNDTC-TANDTC ngày 30/11/2011 hướng dẫn áp dụng quy định của Bộ luật Hình sự về tội chứa chấp, tiêu thụ tài sản do người khác phạm tội mà có (Điều 250) và tội rửa tiền (Điều 251); Thông tư liên tịch số 06/2012/TTLT-BCA-BQP-BTP-NHNNVN-VKSNDTC-TANDTC ngày 5/5/2012 hướng dẫn áp dụng quy định của Bộ luật Hình sự về tội khủng bố và tài trợ khủng bố (Điều 230a) và (Điều 230b); Nghị định số 81/2019/NĐ-CP ngày 11/11/2019 về phòng, chống phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt; Nghị quyết số 03/2019/NQ-HĐTP ngày 24/5/2019 của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao về hướng dẫn áp dụng Điều 324 của Bộ luật Hình sự về tội rửa tiền; Nghị quyết số 07/2019/NQ-HĐTP ngày 25/10/2019 của Hội đồng Thẩm phán, Tòa án nhân dân tối cao hướng dẫn áp dụng một số quy định tại Điều 299 và Điều 300 của Bộ luật Hình sự; Nghị định số 93/2024/NĐ-CP ngày 18/7/2024 sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 122/2013/NĐ-CP ngày 11/10/2013 của Chính phủ quy định về tạm ngừng lưu thông, phong tỏa, niêm phong, tạm giữ và xử lý đối với tiền, tài sản liên quan đến khủng bố, tài trợ khủng bố; xác lập danh sách tổ chức, cá nhân liên quan đến khủng bố, tài trợ khủng bố; các quy định xử phạt vi phạm hành chính về phòng, chống rửa tiền, phòng, chống tài trợ khủng bố, tài trợ phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt và các văn bản có liên quan khác.
4.2. Công tác tiếp nhận, phân tích và chuyển giao thông tin
Thực hiện trách nhiệm theo quy định của pháp luật phòng, chống rửa tiền và phân cấp, ủy quyền của lãnh đạo các cấp, Cục PCRT đã tiếp nhận hàng ngàn báo cáo giao dịch đáng ngờ, báo cáo giao dịch có giá trị lớn và báo cáo chuyển tiền điện tử từ các đối tượng báo cáo theo quy định của Luật Phòng, chống rửa tiền và triển khai phân tích, chuyển giao nhiều thông tin cho các cơ quan chức năng theo quy định. Theo đó, nhiều vụ việc đã được thanh tra, kiểm tra, điều tra, truy tố, xét xử.
4.3. Thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn về hợp tác quốc tế về phòng, chống rửa tiền, phòng, chống tài trợ khủng bố thuộc phạm vi trách nhiệm của Ngân hàng Nhà nước
Việt Nam là thành viên của Nhóm Châu Á – Thái Bình Dương về chống rửa tiền (APG) năm 2007, Ngân hàng Nhà nước (đầu mối là Cục PCRT) với vai trò cơ quan đầu mối trong công tác phòng, chống rửa tiền đã phối hợp với các bộ, ngành thực hiện các nghĩa vụ thành viên của APG, đặc biệt là các nghĩa vụ liên quan đến đánh giá đa phương, theo đó Ngân hàng Nhà nước đã tham mưu cho Chính phủ/Thủ tướng Chính phủ đối với cơ chế phòng, chống rửa tiền, tài trợ khủng bố, tài trợ phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt của Việt Nam theo các Khuyến nghị của Lực lượng đặc nhiệm tài chính về chống rửa tiền (FATF). Ngân hàng Nhà nước cũng đã phối hợp với các bộ, ngành xây dựng Báo cáo tiến triển sau giai đoạn quan sát gửi APG/FATF và báo cáo Thủ tướng Chính phủ về các rà soát, nhận xét của APG/FATF đối với cơ chế phòng chống rửa tiền, phòng, chống tài trợ khủng bố của Việt Nam theo quy trình sau đánh giá đa phương; tổ chức các đoàn liên ngành làm việc, trao đổi với APG/FATF và phối hợp với các bộ, ngành trong hoạt động đánh giá, chuẩn bị cho hai (02) đợt đánh giá đa phương của Việt Nam năm 2009 và năm 2019 cũng như tổ chức thực hiện các nhiệm vụ/khuyến nghị của APG sau các đợt đánh giá đa phương và các đợt rà soát, đánh giá của FATF (ICRG) cũng như cam kết của Chính phủ Việt Nam với FATF.
Bên cạnh đó, Cục PCRT đã tham mưu cho lãnh đạo Ngân hàng Nhà nước trong việc ký kết các Bản ghi nhớ (MOU) về trao đổi thông tin với Văn phòng Interpool Việt Nam (nay là Cục Đối ngoại - Bộ Công an) (năm 2008), Tổng cục An ninh thuộc Bộ Công an (năm 2013), Tổng Cục thuế thuộc Bộ Tài chính (năm 2015), Tổng cục Hải quan – Bộ Tài chính (năm 2022), Bộ Tư lệnh Bộ đội biên phòng – Bộ Quốc Phòng (năm 2023) và với cơ quan phòng, chống rửa tiền hoặc cơ quan, tổ chức nước ngoài khác của một số quốc gia như Malaysia (năm 2009), Indonesia (năm 2010), Lào (năm 2011), Campuchia (năm 2012), Hàn Quốc (năm 2013), Thái Lan (năm 2013), Nhật Bản (năm 2013), Bangladesh (năm 2014), Nga (năm 2018), Anh (năm 2022), Úc (năm 2023) và Singapore (năm 2024).
Cục PCRT cũng đã phối hợp với các tổ chức quốc tế như Cơ quan Phòng, chống tội phạm và ma túy của Liên hợp quốc (UNODC), Ngân hàng thế giới (WB), Ngân hàng phát triển Châu Á (ADB), Quỹ tiền tệ quốc tế (IMF), ... và các quốc gia như Hàn Quốc, Úc, Mỹ, Nhật … triển khai nhiều hoạt động về phòng, chống rửa tiền, chống tài trợ khủng bố tại Việt Nam.
Năm 2012, Cục PCRT đã tham mưu tổ chức thành công Hội nghị mô hình về chống rửa tiền và chống tài trợ khủng bố của APG.
4.4. Thực hiện Đánh giá rủi ro quốc gia về rửa tiền:
Cục PCRT đã làm đầu mối phối hợp với các bộ, ngành thực hiện hai lần đánh giá rủi ro quốc gia về rửa tiền, như sau:
- Đánh giá rủi ro quốc gia giai đoạn 2012-2017 (lần thứ nhất): Ngân hàng Nhà nước làm đầu mối phối hợp với các bộ, ngành thực hiện đánh giá rủi ro quốc gia, trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 474/QĐ-TTg ngày 30/4/2019 kèm Kế hoạch hành động nhằm giải quyết rủi ro rửa tiền, tài trợ khủng bố được xác định theo kết quả đánh giá.
- Đánh giá rủi ro quốc gia giai đoạn 2018-2022 (lần thứ hai): Ngân hàng Nhà nước làm đầu mối phối hợp với các bộ, ngành thực hiện đánh giá rủi ro quốc gia về rửa tiền giai đoạn 2018-2022 trình Chính phủ phê duyệt kết quả đánh giá1 và kế hoạch hành động sau đánh giá2. Kết quả đánh giá rủi ro quốc gia sau khi được Chính phủ ban hành là cơ sở để các bộ, ngành và đối tượng báo cáo hiểu về rủi ro rửa tiền của ngành, lĩnh vực hoạt động từ đó có các biện pháp phù hợp nhằm quản lý và giảm thiểu rủi ro rửa tiền.
4.5. Cảnh báo những vấn đề liên quan đến rửa tiền, tài trợ khủng bố
Căn cứ kết quả phân tích, xử lý thông tin nhận được từ đối tượng báo cáo và từ các cơ quan, tổ chức trong, ngoài nước, Cục PCRT đã có nhiều văn bản cảnh báo tới các đối tượng báo cáo để chủ động có biện pháp phòng ngừa phù hợp và gửi tới các cấp, các ngành có liên quan để phối hợp phổ biến tới các đối tượng báo cáo thuộc phạm vi quản lý của bộ, ngành. Những cảnh báo liên quan đến: Danh sách chỉ định của các Nghị quyết của Hội đồng bảo an Liên hợp quốc; danh sách về các cá nhân, tổ chức và quốc gia chịu sự trừng phạt của Hoa Kỳ hoặc Liên minh Châu âu; cảnh báo về các hiện tượng kinh doanh tiền điện tử, tiền ảo trên mạng có dấu hiệu liên quan đến rửa tiền, kinh doanh trái phép; cảnh báo về tình trạng lừa đảo, gian lận, sử dụng giấy tờ giả mạo, tổ chức đánh bạc, đánh bạc, dấu hiệu liên quan đến tội phạm ...
4.6. Vai trò đầu mối giúp việc cho Cơ quan thường trực của của Ban chỉ đạo phòng, chống rửa tiền
Cục PCRT làm đầu mối trình các cấp thành lập Ban Chỉ đạo phòng, chống rửa tiền năm 2009. Ban Chỉ đạo do một Phó Thủ tướng Chính phủ làm Trưởng ban và các thành viên gồm đại diện lãnh đạo của 16 bộ, ngành. Ban Chỉ đạo là tổ chức liên ngành giúp Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo và điều phối hoạt động giữa các bộ, ngành trong công tác phòng, chống rửa tiền trên toàn lãnh thổ Việt Nam. Cục PCRT làm đầu mối giúp Ngân hàng Nhà nước thực hiện vai trò Cơ quan thường trực của Ban Chỉ đạo.
Thực hiện vai trò làm đầu mối giúp việc, Cục PCRT đã trình các cấp: Kiện toàn Ban Chỉ đạo và xây dựng Quy chế hoạt động của Ban Chỉ đạo; chuẩn bị nội dung, tài liệu họp Ban Chỉ đạo; theo dõi, đôn đốc thực hiện chỉ đạo của Trưởng ban và tổng hợp, báo cáo kết quả cho Ban Chỉ đạo; xây dựng, trình Ban Chỉ đạo, trình Chính phủ ban hành các Kế hoạch hành động quốc gia về chống rửa tiền, chống tài trợ khủng bố, bao gồm:
- Kế hoạch hành động quốc gia về phòng, chống rửa tiền và chống tài trợ khủng bố ban hành kèm theo Quyết định số 1451/QĐ-TTg ngày 12/8/2010;
- Kế hoạch hành động quốc gia về phòng, chống rửa tiền và chống tài trợ khủng bố ban hành kèm theo Quyết định số 287/QĐ-TTg ngày 24/02/2011 về việc sửa đổi, bổ sung Quyết định số 1451/QĐ-TTg;
- Kế hoạch hành động quốc gia về phòng, chống rửa tiền và chống tài trợ khủng bố giai đoạn từ tháng 10/2012 đến tháng 6/2013 ban hành kèm theo Quyết định số 1560/QĐ-TTg ngày 18/10/2012.
- Kế hoạch hành động quốc gia về phòng, chống rửa tiền và chống tài trợ khủng bố giai đoạn 2015- 2020 ban hành kèm theo Quyết định số 2112/QĐ-TTg ngày 25/11/2014.
- Kế hoạch hành động giải quyết những rủi ro rửa tiền, tài trợ khủng bố giai đoạn 2019- 2020 ban hành kèm theo Quyết định số 474/QĐ-TTg ngày 30/4/2019 của Thủ tướng Chính phủ.
- Quyết định số 475/QĐ-TTgngày 30/4/2019 của Thủ tướng Chính phủ về việc ban hành Kế hoạch tổng thể cho đánh giá đa phương của Việt Nam về chống rửa tiền, chống tài trợ khủng bố.
- Quyết định số 941/QĐ-TTg ngày 05/8/2022 của Thủ tướng Chính phủ về việc ban hành kế hoạch hành động quốc gia về phòng, chống rửa tiền, tài trợ khủng bố và tài trợ phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt giai đoạn 2021-2025.
- Quyết định số 194/QĐ-TTg ngày 23/02/2024 của Thủ tướng Chính phủ về việc ban hành Kế hoạch hành động quốc gia thực hiện cam kết của Chính phủ Việt Nam về phòng, chống rửa tiền, tài trợ khủng bố và tài trợ phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt.
- Nghị quyết số 71/NQ-CP ngày 15/5/2024 của Chính phủ về việc ban hành Kế hoạch thực hiện sau đánh giá rủi ro quốc gia về rửa tiền giai đoạn 2018-2022.
4.7. Vai trò đầu mối giúp việc cho Ban chỉ đạo phòng, chống khủng bố ngành Ngân hàng
Cục PCRT tham mưu, trình Thống đốc thành lập Ban Chỉ đạo phòng, chống khủng bố ngành Ngân hàng năm 2008. Ban Chỉ đạo phòng, chống khủng bố ngành Ngân hàng (Ban Chỉ đạo) do Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước làm Trưởng ban.
Thực hiện vai trò làm đầu mối và Tổ thường trực giúp việccho Ban Chỉ đạo, Cục PCRT đã trình Thống đốc Ngân hàng Nhà nước: Định kỳ kiện toàn Ban Chỉ đạo và ban hành Quy chế hoạt động của Ban Chỉ đạo; chuẩn bị nội dung, tài liệu họp; theo dõi, đôn đốc thực hiện kết luận của Trưởng ban và tổng hợp, báo cáo kết quả cho Ban Chỉ đạo; xây dựng, trình Trưởng ban chỉ đạo ban hành Phương án phòng, chống khủng bố ngành Ngân hàng và tổ chức triển khai phương án này hàng năm.
4.8. Đầu mối triển khai thực hiện Đạo luật tuân thủ thuế đối với tài khoản ở nước ngoài của Hoa Kỳ (Đạo luật FATCA)
Cục PCRT tham gia Tổ công tác liên ngành để đàm phán và thực hiện Đạo luật FATCA. Đến nay, Việt Nam đã ký Hiệp định song phương giữa Chính phủ Việt Nam với Chính phủ Hoa Kỳ để thực hiện Đạo luật FATCA. Đồng thời, Cục PCRT đã tham mưu cho lãnh đạo các cấp hướng dẫn các tổ chức tín dụng tại Việt Nam triển khai thực hiện Đạo luật FATCA.
4.9. Công tác đào tạo, tuyên truyền, nghiên cứu khoa học
Thời gian qua, Cục PCRT đã phối hợp với Trường Bồi dưỡng Cán bộ ngân hàng, Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam, Hiệp hội Kế toán, Hiệp hội Kiểm toán, Hiệp hội Luật sư, Ngân hàng Nhà nước Chi nhánh tỉnh/thành phố, đầu mối các bộ, ngành ... tổ chức nhiều khóa đào tạo, chương trình tập huấn nghiệp vụ, hội nghị, hội thảo, tọa đàm tuyên truyền pháp luật về công tác phòng, chống rửa tiền cho đối tượng báo cáo và các cơ quan có thẩm quyền theo quy định của pháp luật phòng, chống rửa tiền, qua đó đã nâng cao nhận thức trong đấu tranh phòng, chống rửa tiền, chống tài trợ khủng bố.
Cục PCRT là đơn vị chủ trì bảo vệ thành công đề tài nghiên cứu khoa học cấp Ngành, cấp cơ sở: (i) Hệ thống giải pháp phòng, chống rửa tiền ở Việt Nam đến năm 2020; (ii) Phòng, chống rửa tiền trong lĩnh vực chứng khoán tại Việt Nam: Thực trạng, kinh nghiệm các nước và giải pháp; (iii) Xây dựng mô hình tổ chức của Cục PCRT đáp ứng vai trò đơn vị tình báo tài chính của Việt Nam; (iv) Dấu hiệu nhận biết giao dịch đáng ngờ liên quan đến tài trợ khủng bố qua hệ thống ngân hàng: thực trạng và giải pháp cho Việt Nam; (v) Chủ trì biên soạn Cẩm nang về công tác phòng, chống rửa tiền và tài trợ khủng bố cho các ngân hàng ở Việt Nam.
*1 Nghị quyết 17/NQ-CP ngày 10/5/2024 của Chính phủ về việc phê duyệt Kết quá đánh giá rủi ro quốc gia về rửa tiền giai đoạn 2018-2022
*2 Nghị quyết số 71/NQ-CP ngày 15/5/2024 của Chính phủ về việc ban hành Kế hoạch thực hiện sau đánh giá rủi ro quốc gia về rửa tiền giai đoạn 2018-2022
